Το σύστημα εξουσίας αλλάζει*

Το Ποντίκι

Τα πρωτοφανή δημοσκοπικά ευρήματα μετά τις εκλογές καθιστούν τον ΣΥΡΙΖΑ πολιτικό κυρίαρχο

του Σταύρου Χριστακόπουλου

Η κρίση με τους δανειστές δεν έχει τελειώσει, παρά τη βελτίωση του κλίματος μετά την επταμερή συνάντηση στις Βρυξέλλες και τη διμερή συνάντηση Μέρκελ και Τσίπρα στο Βερολίνο. Τα «πάνω» και τα «κάτω» της διαπραγμάτευσης επίσης αναμένεται να συνεχιστούν, τουλάχιστον μέχρι να επέλθει η θετική αξιολόγηση των προτάσεων της κυβέρνησης από τους δανειστές και το Eurogroup.

 

Εν τω μεταξύ οι διαρροές καταθέσεων – αν και διαχειρίσιμες –, ο οικονομικός εκβιασμός εκ μέρους των δανειστών με όπλο τη χρηματοπιστωτική ασφυξία, το αγωνιώδες σίριαλ για την εξεύρεση χρημάτων ώστε να αποπληρώνονται οι δανειακές υποχρεώσεις και η σοβαρή έλλειψη ρευστότητας από την πραγματική οικονομία βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη.

 

Τα λάθη και τα φάλτσα στην κυβερνητική λειτουργία δεν λείπουν – κάθε άλλο! – και δεν αναμένεται να εξαλειφθούν το αμέσως επόμενο διάστημα, αφού η κυβέρνηση θα χρειαστεί καιρό για να βρει τα «πατήματά της».

 

Στο πλαίσιο αυτό έχουν... «αναθαρρήσει» τα μεγάλα έντυπα και ηλεκτρονικά ΜΜΕ, τα οποία παραδοσιακά στέκονταν απέναντι από τον ΣΥΡΙΖΑ, και εξαπολύουν με όλο και μεγαλύτερη συχνότητα δηλητηριώδη βέλη προς την πλευρά της κυβέρνησης. Ένας ποταμός από απαξιωτικά σχόλια (ορισμένα εκ των οποίων στο όριο της υστερίας), κινδυνολογία και προτροπές για πλήρη υποταγή Τσίπρα στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο κατακλύζει καθημερινά την επικαιρότητα και τους διαύλους της ενημέρωσης.

 

Την ίδια ώρα η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ – αναμένοντας ή απλώς ευχόμενα την πτώση της κυβέρνησης – αναβάλλουν την αλλαγή της ηγεσίας τους επικαλούμενα το ενδεχόμενο σοβαρών πολιτικών εξελίξεων.

 

Σε αυτό το περιβάλλον εύλογα θα μπορούσε κάποιος να περιμένει ότι η κυβέρνηση θα κλυδωνιζόταν ή ότι τα κόμματα που τη συγκροτούν – και κυρίως ο ΣΥΡΙΖΑ – θα έχαναν πολιτικό έδαφος και μέρος της εμπιστοσύνης της ελληνικής κοινωνίας, όπως αυτή έχει καταγραφεί στις πρόσφατες εκλογές.

 

Πλήρης δημοσκοπική κυριαρχία

 

Κι όμως, ο ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο αντέχει, αλλά στις δημοσκοπήσεις εμφανίζεται με πολύ σημαντικά κέρδη συγκριτικά με το εκλογικό ποσοστό (36,34%) του Ιανουαρίου και τεράστια διαφορά από τη Ν.Δ. Ένα από τα εκπληκτικά στοιχεία των δημοσκοπήσεων είναι ότι η διαφορά υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ υπερβαίνει κατά κανόνα ακόμη και το ποσοστό της Ν.Δ.!

 

Τυπικό παράδειγμα αποτελεί η τελευταία δημοσκόπηση της Metron Analysis (και πιο πρόσφατη συνολικά), η οποία δημοσιεύθηκε το Σάββατο 21 Μαρτίου στα «Παραπολιτικά». Σύμφωνα με αυτήν, τα κόμματα στην Πρόθεση Ψήφου λαμβάνουν (σε παρένθεση η Εκτίμηση Ψήφου):

 

- ΣΥΡΙΖΑ: 41,9% (47,8%).

- Ν.Δ.: 18,4% (21,1%).

- Χρυσή Αυγή: 5,3% (6,1%).

- Ποτάμι: 4,9% (5,6%).

- ΚΚΕ: 3,9% (4,5%).

- ΑΝΕΛΛ: 3,8% (4,4%).

- ΠΑΣΟΚ: 3% (3,4%).

- ΚΙΔΗΣΟ: 2% (2,2%).

- Ένωση Κεντρώων: 1,9% (2,1%).

- Διαφορά μεταξύ πρώτου και δεύτερου κόμματος: 23,5% (26,7%).

 

Η κατακόρυφη άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ και η κάθετη πτώση της Ν.Δ. ακόμη και υπό τις παρούσες συνθήκες – στις οποίες πρέπει να προσθέσουμε και τη διαρκή κινδυνολογία περί εξόδου από το ευρώ, την ώρα που η κοινωνία δηλώνει αταλάντευτη στην παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη – είναι ενδεικτική, μεταξύ άλλων, και του χαρακτήρα της ψήφου στις 25 Ιανουαρίου.

 

Όλα δείχνουν ότι η κοινωνία έχει ψηφίσει πολύ περισσότερο για να τιμωρήσει τους προηγούμενους κυβερνήτες της χώρας και όχι τόσο για να δει την εκπλήρωση προεκλογικών υποσχέσεων. 

 

Κριτήριο η διαφθορά

 

Όταν η Ν.Δ. έχει περιοριστεί λίγο κάτω από το 20%, στο εκλογικό όριο του Μαΐου του 2012, το οποίο θεωρείται πλέον ο σκληρός πυρήνας της δύναμής της, και ο ΣΥΡΙΖΑ, παρά την αντάρα, τις υπαναχωρήσεις και τις δυσκολίες, απολαμβάνει ποσοστά που παραπέμπουν στην παντοδυναμία του ΠΑΣΟΚ το 1981, είναι περισσότερο από προφανές ότι το πολιτικό σύστημα αλλάζει σελίδα.

 

Και μόνο το γεγονός ότι η ελληνική κοινωνία σήκωσε ένα κόμμα που ιστορικά κινείτο στο 4% έως 5% (με το ζόρι) και το κατέστησε επίκεντρο του πολιτικού συστήματος αποδεικνύει ότι η βασική επιθυμία της είναι η αλλαγή του. Το δείχνει σταδιακά από το 2012 και το επικύρωσε το 2015. Τώρα πάει ένα βήμα παραπέρα. Εκτός όμως από το πολιτικό σύστημα καθεαυτό, η κοινωνία επιδιώκει και την αλλαγή στο ευρύτερο σύστημα εξουσίας, στο οποίο περιλαμβάνονται και οι σχέσεις διαπλοκής μεταξύ κομμάτων, ΜΜΕ και χρήματος.

 

Αν σήμερα βάζαμε σε μια ζυγαριά την εκπλήρωση του «προγράμματος της Θεσσαλονίκης» και την καταπολέμηση της διαφθοράς – η οποία αποτελεί και βασική εξαγγελία της κυβέρνησης προς το εσωτερικό της χώρας και δέσμευσή της προς τους δανειστές, οι οποίοι επίσης τη θεωρούν κομβική για το μέλλον της χώρας –, είναι βέβαιο πως η ζυγαριά θα βαρύνει προς την απαλλαγή από τη διαφθορά και τη διαπλοκή.

 

Αν η κυβέρνηση φτάσει σε μια στοιχειωδώς καλύτερη συμφωνία με τους δανειστές, συγκριτικά με την προηγούμενη, τότε ο δρόμος για τη σύγκρουση θα είναι ανοιχτός, εφόσον η κυβέρνηση θελήσει τελικά να τον βαδίσει. Το σημαντικότερο εμπόδιο που δυνητικά θα αντιμετωπίσει θα είναι η δική της εμπλοκή σε υποθέσεις διαφθοράς. 

 

Ενώ λοιπόν τα ζητήματα διαφθοράς αποτελούν τον πιο σταθερό κοινό τόπο μεταξύ κυβέρνησης, κοινωνίας και... δανειστών, το πρώτο θέμα στο οποίο εκδηλώθηκε ισχυρή μιντιακή και πολιτική επίθεση ήταν η υπόθεση Κατρούγκαλου, η οποία – μέχρι στιγμής τουλάχιστον – δεν τεκμηριώθηκε, αλλά έδειξε τις προθέσεις όσων θα πολεμήσουν την κυβέρνηση όταν αρχίσει και επίσημα ο πόλεμος.

 

Η μόνη δυνητική ασπίδα της κυβέρνησης είναι η διαφάνεια στις πράξεις και τις αποφάσεις της ίδιας και των μελών της. Αν δεν την υπηρετήσει πιστά, τότε ίσως διαπιστώσουμε όλοι ότι η διαδικασία αποκαθήλωσης των ιστορικών πολιτικών σχηματισμών δεν έχει τελειώσει ακόμη. Κοντά στον νου και η γνώση...

*  Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 1857 στις 25-03-2015