Εργασιακός Μεσαίωνας στο πραγματικό εργαστήρι του Άγιου Βασίλη Απομυθοποίηση

tvxs

Το κόκκινο χρώμα έχει καλύψει τα ταβάνια και τα πατώματα, στάζει μπροστά από τα περβάζια των παραθύρων, ενώ οι τοίχοι είναι πιτσιλισμένοι με κόκκινες βούλες. Μοιάζει σαν ο καλλιτέχνης, Ανίς Καπούρ, να αφέθηκε και πάλι ελεύθερος να «δημιουργήσει» με το κέρινο κανόνι του. Αλλά αυτή, στην πραγματικότητα, είναι η εικόνα που αντικατοπτρίζει πώς φτιάχνονται τα Χριστούγεννα. Αυτή είναι η καρδιά του πραγματικού εργαστηρίου του Άγιου Βασίλη – χιλιάδες μίλια μακριά από το Βόρειο Πόλο, στην κινεζική πόλη Γιγού. (Μετάφραση - Νοηματική απόδοση: Χρήστος Θ. Παναγόπουλος)

Ο μύθος μπορεί να θέλει τον κόσμο να φαντάζεται τα Χριστούγεννα να οργανώνονται από ροδομάγουλα ξωτικά που φτιάχνουν στολίδια και παιχνίδια σε μια ξύλινη χιονισμένη καλύβα κάπου κοντά στον Αρκτικό Κύκλο. Όμως η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική. Οι πολύχρωμες μπάλες, τα εξίσου λαμπερά λαμπάκια αλλά και οι γιρλάντες, με τα οποία σίγουρα στολίσατε το δέντρο σας, έχουν έρθει από το Γιγού, 300 χιλιόμετρα νότια της Σαγκάη, όπου δεν υπάρχει ούτε ένα αληθινό χριστουγεννιάτικο δέντρο, ούτε μία φυσική νιφάδα χιονιού.

Υπό την ονομασία «Το Χριστουγεννιάτικο Χωριό της Κίνας», το Γιγού είναι η έδρα 600 συνολικά εργοστασίων που παράγουν το 60% από την παγκόσμια παραγωγή στολιδιών και χριστουγεννιάτικων διακοσμήσεων. Τα «ξωτικά» που στελεχώνουν τα εργοστάσια αυτά είναι κυρίως μετανάστες εργάτες, που δουλεύουν 12 ώρες την ημέρα για ένα μισθό που φτάνει περίπου τις 300 στερλίνες το μήνα (περίπου 381 ευρώ) και, απ’ ό,τι φαίνεται κανείς από αυτούς δεν φαίνεται να γνωρίζει τι ακριβώς είναι τα Χριστούγεννα.

«Μάλλον είναι κάτι σαν την κινεζική Πρωτοχρονιά για τους ξένους», λέει ο 19χρονος Γουέι, ένας εργάτης που ήρθε φέτος στο Γιγού από την αγροτική επαρχία Γκιζού και μίλησε στο κινεζικό πρακτορείο ειδήσεων Sina. Μαζί με τον πατέρα του, δουλεύουν μέρες ολόκληρες μέσα σε αυτό το κατακόκκινο μπουντρούμι, παίρνοντας χιονονιφάδες από πολυστερίνη, τις οποίες βουτούν σε κόλλα και μετά τις ρίχνουν μέσα σε μια μηχανή με χρώμα σε πούδρα, έως ότου γίνουν κατακόκκινες. Υπολογίζεται πως φτιάχνουν περισσότερες από 5.000 χιονονιφάδες σε ημερήσια βάση.

Κατά τη διάρκεια της εργασίας του, η κατακόκκινη πούδρα καλύπτει το σώμα τους από την κορυφή έως τα νύχια. Ο μπαμπάς του φοράει ένα καπέλο του Άγιου Βασίλη (όχι για να μπει σε γιορτινό πνεύμα, όπως λέει, αλλά για να μην βαφτούν και τα μαλλιά του κόκκινα από την πούδρα). Και οι δύο τους φορούν τουλάχιστον δέκα μάσκες προσώπου την ημέρα, σε μια προσπάθεια να μην εισπνεύσουν την ιδιαίτερα βλαβερή χρωματιστή σκόνη. Είναι μια κουραστική δουλειά και μάλλον δεν θα την ξανακάνουν του χρόνου: μόλις μαζέψουν αρκετά χρήματα, για να παντρευτεί ο Γουέι, σκοπεύουν να επιστρέψουν στην Γκιζού και να μην ξαναδούν τόσο πολύ κόκκινο χρώμα μπροστά τους ούτε ζωγραφιστό.

Πακεταρισμένες σε πλαστικές σακούλες, η λαμπερές πορφυρές χιονονιφάδες βρίσκονται κρεμασμένες με άλλα χριστουγεννιάτικα και γιορτινά μπιχλιμπίδια στα καταστήματα της Εμπορικής Αγοράς του Γιγού.

Το συγκρότημα με τα δεκάδες καταστήματα έχει χαρακτηριστεί από τα Ηνωμένα Έθνη ως η μεγαλύτερη αγορά λιανικών πωλήσεων στον κόσμο. Στην λεγόμενη «Περιοχή 2» της Αγοράς βρίσκονται όλα τα χριστουγεννιάτικα είδη.

Διάδρομοι με λαμπάκια LED, γιρλάντες, πλαστικά δέντρα σε μπλε, κίτρινο και φοσφοριζέ ροζ χρώμα, πλαστικά κουκουνάρια σε χρυσό και ασημί χρώμα. Μερικά από αυτά τα στολίδια μοιάζουν σαν χαμένα στη μετάφραση: ζωγραφισμένα πρόβατα σε καπέλα του Άγιου Βασίλη, τάρανδοι από ταρτάν και πολλά άλλα ανεξήγητα κινεζικά μπιμπελό, ενώ μπορεί κανείς να βρει ομοίωμα του Άγιου Βασίλη να παίζει σαξόφωνο.

Όμως η υπεραγορά του Γιγού φαίνεται πως έχει έναν πολύ δυνατό αντίπαλο: το Διαδίκτυο. «Κολοσσοί», όπως το Alibaba και το Made In China. Μόνο στον ιστότοπο του Alibaba, μπορεί κανείς παραγγείλει περισσότερα από 1,4 εκατ. διαφορετικά χριστουγεννιάτικα στολίδια και να τα έχει στο σπίτι του, κάνοντας απλά ένα κλικ. Την ίδια στιγμή, η αποθήκη της Αγοράς του Γιγού έχει μόλις 400.000 στοιβαγμένα προϊόντα

Ωστόσο, παρά τις διαφορές, οι πωλήσεις του Γιγού γνώρισαν ιδιαίτερη άνθιση την περίοδο της ύφεσης, αφού όλος ο κόσμος ήθελε να ψωνίσει κοψοχρονιά για τις γιορτές. Την ίδια ώρα, πάντως, ο διεθνείς πωλήσεις έχουν πέσει σημαντικά.

Ο Κάι Τσινγκλιάνγκ, αντιπρόεδρος της Ένωσης Βιομηχανιών Χριστουγεννιάτικων Προϊόντων του Γιγού, είπε πως πλέον οι εταιρείες της περιοχής στρέφονται περισσότερο προς τον ντόπιο πληθυσμό. Σύμφωνα, εξάλλου, με τον Economist, «ο Άγιος Βασίλης είναι περισσότερο γνωστός στην Κίνα σε σχέση με τον Ιησού»

Όπως δήλωσε ο Τσενγκ Γιαπίνγκ, συνιδρυτής του Εργοστασίου Μπογιάνγκ: «Το να κάθεσαι εδώ μέσα όλη μέρα και να βλέπεις όλα αυτά τα όμορφα στολίδια, σου φτιάχνει τη διάθεση».

Ωστόσο, μάλλον είναι απίθανο αυτοί που στέκουν στην άλλη άκρη της γραμμής παραγωγής να συμμερίζονται την άποψη του αφεντικού τους. Ιδίως όταν καλούνται να βάψουν τόνους από χιονονιφάδες για μόλις 99 πένες ημερομίσθιο (περίπου 1,26 ευρώ).