των Gregory Claeys, Pia Huttl, Andre Sapir, Guntram B. Wolff
Ο Πρόεδρος της Κομισιόν ανησυχεί για την επενδυτική κατάσταση στην Ευρώπη και έχει αναλάβει πρωτοβουλία για την πρόταση ενός επενδυτικού σχεδίου 300 δισ. ευρώ στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Δεκέμβριο.
Υπό την ηγεσία του αντιπροέδρου Katainen, η Κομισιόν έχει σχεδιάσει ένα πρόγραμμα το οποίο θα ανακοινωθεί αυτή την εβδομάδα. Η ανακοίνωση του επενδυτικού σχεδίου είναι προγραμματισμένη να συμπέσει με την ανακοίνωση της αξιολόγησης της Κομισιόν για τα εθνικά σχέδια προϋπολογισμού για το 2015. Η ελπίδα είναι ότι το επενδυτικό πακέτο θα είναι αρκετό για να τονώσει την ανάπτυξη και να καταστήσει δυνατό για τις χώρες της ΕΕ να συμμορφωθούν με τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ στα επόμενα χρόνια. Όπως υποστηρίξαμε πριν από λίγο καιρό, “χωρίς ανάπτυξη”, θα γίνει αδύνατο να τηρηθεί το πνεύμα των δημοσιονομικών κανόνων”.
Προτού αξιολογηθεί εάν το επενδυτικό σχέδιο είναι επαρκές για να τονώσει την ανάπτυξη, είναι ανάγκη να εκτιμηθεί η έκταση του επενδυτικού προβλήματος της Ευρώπης, κάτι που κάνει αυτό το άρθρο.
Αφετηρία μας είναι μια μακροπρόθεσμη εικόνα της επενδυτικής ανάπτυξης στην ΕΥρώπη. Το διάγραμμα 1 εμφανίζει την ανάπτυξη των επενδύσεων όπως μετρώνται σε τιμές 2014 στην “παλιά” ΕΕ των 15 (για τις οποίες τα στοιχεία είναι διαθέσιμα για πολύ μεγαλύτερη περίοδο από ό,τι για τις σημερινές 28) από το 1970 μέχρι το 2014. Υπολογίζουμε μια απλή γραμμική τάση από το 1970 στο 2005, προκειμένου να βγάλουμε τα χρόνια της κατασκευαστικής έκρηξης που επηρέασε αρκετές χώρες της ΕΕ το 2006 και το 2007, και να καταγράψουμε την απόκλιση των επενδύσεων από αυτή την τάση. Μια γραμμική τάση καταγράφει τη συνολική ανάπτυξη των επενδύσεων αρκετά καλά, όπως αποδεικνύει το γράφημα. Οι επενδύσεις είναι αυτή τη στιγμή 260 δισ. ευρώ χαμηλότερα αυτής της τάσης, υποδηλώνοντας ότι η ΕΕ πλήττεται στα αλήθεια από μια σημαντική υστέρηση των επενδύσεων.
Το διάγραμμα 2 εμφανίζει το συγκρίσιμο γράφημα για επενδύσεις που δεν περιλαμβάνει τις κατασκευές. Το επενδυτικό κενό για μη κατασκευαστικές επενδύσεις, εξακολουθεί να είναι σημαντικό, στα 160 δισ. ευρώ.
Όσον αφορά τα κράτη-μέλη που εντάχθηκαν στην ΕΕ από το 2004, τα στοιχεία είναι διαθέσιμα μόνο από το 1995 και μετά, και ως ρκ τούτου υπολογίζουμε μια γραμμική τάση για τη βραχεία περίοδο 1995-2005. Προφανώς, δύσκολα μπορεί κανείς να συγκρίνει την ΕΕ των 15 με αυτές τις χώρες, από τη στιγμή που η τελευταία κατηγορία βίωσε σημαντική ανάπτυξη και πολύ σημαντικές εισροές κεφαλαίων από τη Δυτική Ευρώπη ακόμη και πριν από την ένταξή τους στην ΕΕ. Όπως εμφανίζεται στα διαγράμματα 3 και 4, το κενό είναι 20 δισ. ευρώ για συνολικές επενδύσεις και 10 δισ. ευρώ για μη κατασκευαστικές επενδύσεις.
Το διάγραμμα 5 εμφανίζει την εξέλιξη των δημόσιων επενδύσεων στη διάρκεια της περιόδου 1970-2014, και την απόκλιση από τη γενική τάση. Ανακαλύπτουμε ότι στην ΕΑ12, οι δημόσιες επενδύσεις αυξήθηκαν σημαντικά υψηλότερα της τάσης 1970-2005 το 2009, αλλά στη συνέχεια υποχώρησαν απότομα, αυξάνοντας το σημερινό έλλειμμα των 25 δισ. ευρώ. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει έλλειμμα για τους 15 της ΕΕ αλλά συνέβη μια παρόμοια μείωση των δημόσιων επενδύσεων, μετά από το πρόγραμμα τόνωσης της οικονομίας το 2009. Προφανώς, απλώς επειδή είναι στην ίδια τάση όπως αυτή στη διάρκεια της σχετικά ήπιας περιόδου 1970-2005, υποδηλώνει ότι οι δημόσιες επενδύσεις δεν έχουν τον ρόλο τους στην άμβλυνση του επενδυτικού προβλήματος της Ευρώπης.
Γυρνάμε στη συνέχεια στις πέντε μεγαλύτερες χώρες της ΕΕ, τη Γερμανία, τη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιταλία και την Ισπανία, και εστιάζουμε στο πώς εξελίχθηκαν οι επενδύσεις στις κατασκευές και εκτός του κατασκευαστικού κλάδου, στη διάρκεια της περιόδου κρίσης, από το 2007 ως το 2014. Σειρά σημαντικών διαφορών προέκυψε από τις πέντε χώρες, με τις τάσεις σε ορισμένες από αυτές να είναι ιδιαίτερα ανησυχητικές.
Η ελεύθερη πτώση των επενδύσεων που παρατηρήθηκε στην Ισπανία από την αρχή της κρίσης, οφείλεται κυρίως στην διόρθωση των υπερβολικών επενδύσεων και στη λανθασμένη κατανομή των κεφαλαίων στον κατασκευαστικό κλάδο που χαρακτήρισε την περίοδο προ κρίσης. Μια ματιά στις επενδύσεις εκτός κατασκευών, αποδεικνύει ωστόσο ότι έχουν ανακάμψει ισχυρά από τα χαμηλά του 2009.
Η μείωση των επενδύσεων στη Γαλλία ήταν αρχικά αρκετά ήπια και έχει ανακάμψει σχετικά γρήγορα από την ύφεση του 2009, αλλά βασικά ήταν στάσιμη πάντα έκτοτε, και τώρα είναι κοντά στο επίπεδο του 2010.
Η Γερμανία βίωσε μια ισχυρότερη πτώση των επενδύσεων το 2009 και μια ταχύτερη ανάκαμψη το 2010, και ακολούθησε μια συνολικά μέτρια ανάπτυξη (η οποία τροφοδοτήθηκε, σε αντίθεση με άλλες χώρες, από την ισχυρή ανάπτυξη στον τομέα των κατασκευών).
Οι επενδύσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο ήταν υποτονικές από τη στιγμή που διαμορφώθηκαν στο χαμηλό του 2009-2010 και έχουν παραμείνει γύρω από αυτό το επίπεδο, εξαιτίας των επενδύσεων στις κατασκευές.
Τέλος, η Ιταλία εμφανίζει την πιο ανησυχητική εικόνα με μια συνεχή και ευρεία μείωση των επενδύσεων από την αρχή της κρίσης.
Σε αυτό το άρθρο, έχουμε καταγράψει μια σημαντική μείωση των επενδύσεων, τόσο ιδιωτικών όσο και δημόσιων, καθώς και στις κατασκευές και εκτός κατασκευών, σε ολόκληρη την ΕΕ.
Οι αριθμοί αποδεικνύουν ότι οι επενδύσεις στην ΕΕ διαμορφώνονται σημαντικά χαμηλότερα των μακροπρόθεσμων τάσεων. Δεδομένης της κεντρικής σημασίας των επενδύσεων για την ανάπτυξη βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα, αυτή είναι μια πολύ ανησυχητική εξέλιξη.
Καλούμε την Κομισιόν να παρουσιάσει ένα φιλόδοξο σχέδιο για την αναζωογόνηση της ανάπτυξης και των θέσεων εργασίας στην ΕΕ. Εάν αποτύχει να το κάνει, θα έχει ως αποτέλεσμα την συνεχιζόμενη στασιμότητα της οικονομίας της ΕΕ στα επόμενα χρόνια.
© Copyright Bruegel. Η μετάφραση του κειμένου έγινε από το Capital.gr. Η δημοσίευση της ελληνικής μετάφρασης δεν αποτελεί προϊόν επίσημης συνεργασίας
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: http://www.bruegel.org/nc/blog/detail/article/1486-measuring-europes-investment-problem/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου