Για ένα ενιαίο ευρωπαϊκό σύστημα παιδείας

Νέα Κρήτη

Η συνεχιζόμενη αναταραχή στο χώρο της εκπαίδευσης, οφείλεται, κατά βάση, στο γεγονός ότι δεν έχουμε συμφωνήσει ακόμα, ως χώρα, τι εκπαιδευτικό σύστημα θέλουμε και χρειαζόμαστε.

Του Δημήτρη κ. Σαρρή

Αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχει "Βαβυλωνία" στον τομέα αυτό…

Στη σύγχρονη εποχή, της "κοινωνίας της πληροφορίας" και των ραγδαίων ανατροπών των μέχρι σήμερα "θεσφάτων" και αδιαμφισβήτητων δεδομένων, στις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές σχέσεις, η γνώση είναι η δύναμη, που αναδεικνύεται σε κεντρικό ζητούμενο.

Οι δομικές αυτές αλλαγές έχουν επηρεάσει καίρια τη σχέση ανάμεσα στην Τεχνολογία και την Εκπαίδευση - Κατάρτιση.

Το σύνολο λοιπόν των δεξιοτήτων και επαγγελματικών προσόντων του ανθρώπινου δυναμικού, που καλείται να εργασθεί στο νέο παραγωγικό - τεχνολογικό και εργασιακό περιβάλλον και που παρέχονται από τα συστήματα επαγγελματικής εκπαίδευσης - κατάρτισης, έχει αλλάξει άρδην.

Άρα απόρροια των εξελίξεων αυτών είναι η ανάγκη αναδιάρθρωσης των συστημάτων εκπαίδευσης - κατάρτισης, ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς εργασίας.

Τα εκπληκτικά τεχνολογικά άλματα, οι δραστικές μεταβολές στην οργάνωση της εργασίας, καθώς και η έντονη ζήτηση νέων σύγχρονων επαγγελματικών ειδικοτήτων και ατόμων με εξειδικευμένα προσόντα, επιβάλλει νέα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτιση.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιούργησε ενιαία αγορά, ενιαίο νόμισμα και επέκτεινε το οικονομικό και κοινωνικό πρόγραμμα εργασίας της σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας, ενώ προώθησε σημαντικά και την καθιέρωση κοινού Ευρωπαϊκού Συνταγματικού χάρτη, ο οποίος και θα εξασφαλίσει την υλοποίηση των θεσμών και των αξιών που εγγυούνται την δημοκρατία, την ασφάλεια, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την λειτουργία της οικονομίας της αγοράς.

Από τα βασικότερα βέβαια δικαιώματα είναι το δικαίωμα της ελευθερίας, της τέχνης, της επιστήμης και της εκπαίδευσης όπως αναφέρονται στα άρθρα 11-13 και 11-14 αντίστοιχα.

Αξίζει νομίζω στο σημείο αυτό να αναφερθούμε στις πραγματικές έννοιες των όρων "Παιδεία", "Εκπαίδευση" και "Επιστήμη", γιατί είναι γεγονός ότι υπάρχει ανάμεσα τους κάποια σύγχυση.

Η Παιδεία απευθύνεται στην καρδιά και στην ανθρώπινη φύση που διαφοροποιεί τον άνθρωπο από τα άλλα όντα του ζωικού βασιλείου, καλλιεργεί το αίσθημα της δικαιοσύνης, τον αναβαθμίζει πολιτιστικά και τον θέτει προ των ευθυνών του τονίζοντας του την κοινή μοίρα όλων των θνητών προσωρινών κατοίκων της γης.

Η εκπαίδευση απευθύνεται στο μυαλό του ανθρώπου τον βελτιώνει νοητικά, παρέχοντας του την γνώση για την μεγιστοποίηση των υλικών αγαθών και την επικράτηση του στη φύση. Η επιστήμη του παρέχει τις γνώσεις και δεξιότητες ώστε να λειτουργήσει ορθολογικά με στόχο την αύξηση την παραγωγής χωρίς να ενδιαφέρεται για το που θα οδηγήσει αυτή η αναπόφευκτη σύγκρουση συμφερόντων.

Ο άνθρωπος με την εκπαίδευση θα εξασφαλίσει την επαγγελματική του επάρκεια και στην κάλυψη των βιοτικών του αναγκών αλλά η παιδεία θα του χαρίσει την ηθική και πνευματική του ολοκλήρωση (Το εκπαιδευτικό σύστημα θα πρέπει να συμβάλλει δυναμικά στην μεγιστοποίηση αυτής της ολοκλήρωσης).

Χωρίς την παιδεία η εκπαίδευση και κατ' επέκταση η επιστήμη οδηγεί την οικονομία της αγοράς σε ληστρικό σύστημα εκμετάλλευσης, τον ανταγωνισμό σε απροσχημάτιστη βία και τη γνώση σε επικίνδυνη δύναμη καταστροφής και ολέθρου.

«Επιστήμη χωριζομένης Αρετής Πανουργία και ου Σοφία φαίνεται», μας υπενθυμίζει ο Πλάτων.

Το ζητούμενο λοιπόν και σήμερα είναι ένα σχολείο που θα παράγει όχι "αχθοφόρους γνώσεων", αλλά  ολοκληρωμένες προσωπικότητες που θα αγωνίζονται να ανοίξουν καινούργιους δρόμους για την πρόοδο, παλεύοντας ενάντια σε κάθε είδος εκμετάλλευσης, ανελευθερίας και αυταρχισμού.

Με τον τρόπο αυτό θα κατακτήσουν τον τίτλο του «κάλλιστου των έμβιων όντων», που κατά το μεγάλο Σωκράτη είναι άνθρωπος παιδείας κεκοσμημένος.

Η χώρα μας και ειδικότερα ο ιδιαίτερος μας τόπος έδωσε στην Ευρώπη ένα ανεκτίμητο δώρο που ήταν ο Μινωικός Πολιτισμός που χωρίς αμφιβολία  απετέλεσε την μήτρα του σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Πιστεύω ότι είναι σήμερα ώριμες οι συνθήκες για την δημιουργία ενός ενιαίου χώρου παιδείας και έρευνας ώστε να κατοχυρωθούν οι προβλέψεις του Συνταγματικού Χάρτη, που αφορούν στα δικαιώματα των ευρωπαίων πολιτών που αφορούν όλα τα θέματα της παιδείας αλλά και να αμβλυνθούν οι παρουσιαζόμενες ανισότητες ή αδικίες που αναμφίβολα παρουσιάζονται στις χώρες της Ευρώπης, στα θέματα της παιδείας και της εκπαίδευσης αφού υφίστανται διαφορετικά εκπαιδευτικά συστήματα.

Δεν μπορεί να επιβιώσει άλλωστε για πολύ χρόνο, η ενιαία οικονομική αγορά, το ενιαίο νόμισμα, η ενιαία εξωτερική πολιτική και η κοινή πολιτική ασφαλείας, χωρίς το ενιαίο σύστημα παιδείας το οποίο και θα εξασφαλίσει κατά τον ιδανικότερο τρόπο την εφαρμογή των συνταγματικών υποχρεώσεων και δικαιωμάτων των Κρατών μελών της Ε.Ε., αλλά και των πολιτών σε θέματα Παιδείας.

Ο Ρόλος της χώρας μας και στον τομέα αυτό πρέπει να είναι καταλυτικός, γιατί η χώρα που έδωσε τον πολιτισμό και το όνομα στην Ευρώπη πρέπει να δώσει και ανάλογες αξίες από την κλασσική της παιδεία.

Το ενιαίο Ευρωπαϊκό Εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει για να είναι βιώσιμο και αξιόπιστο:

Ø Να βασίζεται στις αρχές και αξίες της Αρχαίας Ελληνικής Κλασσικής Παιδείας.

Ø Να παράγει όχι αχθοφόρους γνώσεων, αλλά ολοκληρωμένες προσωπικότητες που θα αγωνίζονται να ανοίξουν καινούργιους δρόμους για την πρόοδο, παλεύοντας ενάντια σε κάθε είδος εκμετάλλευσης, ανελευθερίας και αυταρχισμού.

Ø Να λειτουργεί ορθολογικά με στόχο αφ' ενός την αύξηση της παραγωγής, αλλά με μέριμνα αφ' ετέρου αποφυγής της σύγκρουσης συμφερόντων που αναπόφευκτα δημιουργούνται.

Ø Να εναρμονίζεται με τα δικαιώματα των πολιτών στην παιδεία, την τέχνη και την εκπαίδευση, όπως αυτά καθορίζονται στον Ευρωπαϊκό Συνταγματικό Χάρτη.

Ø Να εξασφαλίσει από το Νηπιαγωγείο μέχρι το Πανεπιστήμιο την πρόσβαση στην γνώση του συνόλου του πληθυσμού της Ε.Ε.

Ø Να συνδέσει το σχολείο με την εργασία.

Ø Να προβλέπει την εφαρμογή μιας νέας ολοκληρωμένης πολιτικής για την εκπαίδευση και την επαγγελματική διέξοδο των νέων.

Ø Να διαθέτει μια τέτοια δομή, ώστε με ευελιξία να προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα με το μικρότερο δυνατό κόστος και να δημιουργεί άτομα ικανά με εξειδίκευση κατά κλάδο και βαθιά γνώση.

Ø Να προβλέπει εναλλακτικές μορφές εκπαίδευσης και κατάρτισης των νέων, ώστε να δημιουργούνται οι δυνατότητες οι επιμορφούμενοι να προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα της εργασίας, με όσο το δυνατό μικρότερο ενδιάμεσο χρόνο ανεργία.

Καθίσταται λοιπόν αναγκαία η εφαρμογή μιας νέας ενιαίας ολοκληρωμένης πολιτικής, σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, για την εκπαίδευση, αφενός ως εργαλείο Ανάπτυξης για την οικονομία, καθόσον διατηρεί σε ετοιμότητα, "ετοιμοπόλεμο", κάθε παραγωγικό άτομο, αλλά και αφετέρου ως αντίδοτο της σύγχρονης  μάστιγας της ανεργίας των νέων.