Το Ποντίκι
Η ολοκληρωτική αποδόμηση του υποτιθέμενου success story της κυβέρνησης Σαμαρά συνεχίζεται με αμείωτους ρυθμούς σχεδόν επί καθημερινής βάσης! Τελευταίο βαρύ πλήγμα οι εξαγωγές και το εμπορικό έλλειμμα που δείχνουν να μην... υπακούν στους... κυβερνητικούς πόθους, αφού μόνο με λόγια κι ευχολόγια δουλειά δεν γίνεται.
Η κυβέρνηση έχει ποντάρει πολλά τα τελευταία 2,5 χρόνια στην αύξηση των εξαγωγών, με παράλληλη μείωση των εισαγωγών. Αντί, όμως, η Ελλάδα να γίνει ο παράδεισος των εξαγωγικών startups, έχει βαλτώσει επιστρέφοντας στις παλιές ασθένειες. Και, μάλιστα, διόλου τυχαία, με το που ήρθε η περιβόητη ανάπτυξη! Η οποία ανάπτυξη δεν είναι φάρμακο διά πάσαν νόσον.
Την περασμένη Κυριακή 16.11.14 ο Αντώνης Σαμαράς ανέφερε σε άρθρο του στην «Καθημερινή»: «Ασφαλώς μένουν ακόμα να γίνουν πολλά, κι αυτά αφορούν το επόμενο κύμα των μεταρρυθμίσεων: Ανοιχτά καταστήματα, ανοιχτά επαγγέλματα, ανοιχτά σχολεία, ανοιχτά πανεπιστήμια... Με δυο λόγια ανοιχτή οικονομία προς τα έξω, προς τον ανταγωνισμό και τις εξαγωγές». Τι σχέση, όμως, έχουν τα ανοιχτά καταστήματα και πανεπιστήμια με τον κρίσιμο τομέα των εξαγωγών;
Όπως και να έχει, πάντως, μέχρι και πολύ πρόσφατα ο πρωθυπουργός μιλούσε με σαφώς μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για τις εξαγωγές:
◆ Τον Απρίλιο του 2013 στη συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Εξαγωγέων γινόταν λόγος για «κοινό όραμα», ενώ ο υπουργός Ανάπτυξης Κωστής Χατζηδάκης τόνιζε ότι «αλλάζει το μοντέλο της οργάνωσης που διέπει τις εξαγωγές και δημιουργείται ένας ενιαίος φορέας εξωστρέφειας».
◆ Τον περασμένο Μάιο ο Αντώνης Σαμαράς δήλωνε στο Bloomberg ότι «λάδι και μέλι μπορούν να βγάλουν την Ελλάδα από την ύφεση».
◆ Στις 12 Νοεμβρίου, σε εκδήλωση του Κύκλου Νέων Επιχειρηματιών και Επαγγελματιών, είπε πως «η κυβέρνηση θεσπίζει κίνητρα για να προσελκύσει επενδύσεις στην Ελλάδα αλλά και για να βοηθήσει τις startups επιχειρήσεις» και υπογράμμισε: «Για να είναι η ανάπτυξη βιώσιμη θα πρέπει να στηριχθεί στις επενδύσεις, στις εξαγωγές και όχι στην κατανάλωση».
Οδυνηροί αριθμοί
Τα πρόσφατα στατιστικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, όμως, δεν άφησαν πια κανένα περιθώριο για θριαμβολογίες στον Αντώνη Σαμαρά και γι’ αυτό στην τελευταία τοποθέτησή του μέσω του άρθρου του την περασμένη Κυριακή περιορίστηκε σε γενικολογίες.
Οι δείκτες των εξαγωγών για το 2014 είναι απογοητευτικοί και παίρνουν ξανά την κατιούσα, ενώ το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο παραμένει αγκάθι. Συμβαίνει, δηλαδή, αυτό ακριβώς που απεύχεται ο πρωθυπουργός: Με το καλημέρα της ανάπτυξης η κατανάλωση επιστρέφει, οι εξαγωγές λιγοστεύουν, ενώ οι επενδύσεις έχουν καταντήσει ανέκδοτο.
Το μότο από το 2010 είναι ότι «πάθαμε ό,τι πάθαμε επειδή ήμασταν μια οικονομία καταναλωτική». Υποτίθεται ότι εσωστρέφεια, παροχή υπηρεσιών, εισαγωγές και δανεικά ήταν το πρότυπο της επισφαλούς οικονομίας. Περάσαμε, λοιπόν, του Χριστού τα πάθη για να αλλάξουμε μοντέλο και να βγούμε αναγεννημένοι και αναμορφωμένοι.
Η αιματηρή διαδικασία της αναμόρφωσης, όμως, δεν επέφερε ουσιαστικά κανένα αποτέλεσμα, εκτός από την καταστροφή του κοινωνικού ιστού. Αυτό που έγινε είναι να αποστραγγιστεί ο κόσμος, αλλά το μοντέλο εισαγωγών - κατανάλωσης να παραμείνει πρακτικά το ίδιο. Ένα μοντέλο που, σύμφωνα με την κυβέρνηση, είναι αποτυχημένο. Να, όμως, που είναι «παρών» και στην Ελλάδα της (υποτίθεται) μετά κρίσης.
Δραματική πτώση
Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι και δεν χωρούν την παραμικρή παρερμηνεία:
◆ Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η συνολική αξία των εξαγωγών τον Σεπτέμβριο 2014 ανήλθε στο ποσό των 2.285,6 εκατ. ευρώ έναντι 2.504,6 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2013, παρουσιάζοντας μείωση 8,7%.
◆ Τον Αύγουστο οι ελληνικές εξαγωγές έπεσαν κατά 5,1% σε ετήσια βάση, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.
◆ Η συνολική αξία των εξαγωγών στο δωδεκάμηνο Οκτωβρίου 2013 - Σεπτεμβρίου 2014 παρουσίασε μείωση 7,2% σε σύγκριση με το αντίστοιχο δωδεκάμηνο Οκτωβρίου 2012 - Σεπτεμβρίου 2013.
◆ Όσον αφορά τις εισαγωγές, στο δωδεκάμηνο Οκτωβρίου 2013 - Σεπτεμβρίου 2014 υπήρξε μια αμελητέα μείωση 1,9% σε σύγκριση με το αντίστοιχο δωδεκάμηνο Οκτωβρίου 2012 - Σεπτεμβρίου 2013.
Η τάση, λοιπόν, είναι σαφής. Υπάρχει δεδομένη μείωση των εξαγωγών, τη στιγμή που ειδικά λόγω κρίσης θα έπρεπε να έχουν φουντώσει. Μέχρι το 2010, άλλωστε, όλοι πόνταραν στην εσωτερική κατανάλωση. Μετά το ξέσπασμα της κρίσης, όμως, υποτίθεται ότι αυξήθηκε η ανταγωνιστικότητα και η κυβέρνηση θα βοηθούσε στην εξωστρέφεια. Αυτά τα τέσσερα χρόνια δουλειάς θα έπρεπε να έφερναν τώρα αποτελέσματα. Να, όμως, που ύστερα από ένα πρώτο κύμα ενθουσιασμού υπάρχει κόπωση και πισωγύρισμα στις ίδιες συνήθειες.
Χαστούκι κι από Eurostat
Το επόμενο μεγάλο χτύπημα ήρθε την περασμένη Δευτέρα από την Eurostat. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα, το εμπορικό έλλειμμα αυξήθηκε στα 13,6 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο 2014, συγκριτικά με τα 12,8 δισ. του Σεπτεμβρίου 2013. Άλλος ένας πύργος της κυβέρνησης φαίνεται να πέφτει...
Ακριβώς έναν χρόνο πριν, στις 23.11.2013, ο Αντώνης Σαμαράς καμάρωνε αμέσως μετά τη συνάντηση με την υπουργό Εμπορίου των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής Πένι Πρίτζκερ: «H Ελλάδα παράγει πλέον και χειροπιαστά αποτελέσματα: ένα πρωτογενές πλεόνασμα, για πρώτη φορά εδώ και χρόνια, καθώς κι ένα πλεόνασμα στο ισοζύγιο πληρωμών και μηδενισμό του ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο, για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες».
H Eurostat, όμως, φαίνεται να έχει άλλη γνώμη. Το εμπορικό έλλειμμα της Ελλάδας (-13,6 δισ. ευρώ) είναι το τέταρτο υψηλότερο στην «Ε.Ε. των 28», μετά τη Μ. Βρετανία (-89,8 δισ. ευρώ), τη Γαλλία (-49,3 δισ. ευρώ) και την Ισπανία (-16,6 δισ. ευρώ).
Κι όπως θυμόμαστε και προ κρίσης τα κέρδη πήγαιναν πάλι στη Γερμανία, που εξακολουθεί και τώρα να βάζει χρήμα στο σακούλι από τις εξαγωγές της, παρουσιάζοντας εμπορικό πλεόνασμα 138,8 δισ. ευρώ. Δεύτερη είναι η Ολλανδία με 38,5 δισ.
Από το ευρώ στην κρίση
Μια πιο προσεκτική ματιά στους δείκτες της ΕΛΣΤΑΤ θα βοηθήσει ακόμα περισσότερο για να βγούνε πιο ολοκληρωμένα συμπεράσματα.
Το 2002 που η Ελλάδα έμπαινε στο ευρώ, το έλλειμμα στο εμπορικό της ισοζύγιο ήταν στα 22,7 δισ. ευρώ. Το 2006 εκτινάχθηκε στα 35,2 δισ. Το 2008 έκανε ιστορικό ρεκόρ με 44 δισ. Η μείωση του εμπορικού ελλείμματος ξεκίνησε μόνο με την οικονομική κρίση. Οι εισαγωγές μειώθηκαν σημαντικά, ενώ αυξήθηκαν και οι εξαγωγές.
Συγκεκριμένα, το 2010 το έλλειμμα είχε μειωθεί στα 28,2 δισ. και το 2012 είχε πέσει ακόμα περισσότερο στα 19,6 δισ. για να φτάσει στα 17,2 δισ. το 2013.
Ας δούμε, όμως, το ίδιο διάστημα και τις εξαγωγές αγαθών. Το 2002 οι εξαγωγές της Ελλάδας ήταν 10,4 δισ. ευρώ. Μέχρι το 2008 υπήρξε μια σημαντική αύξηση, αφού η ανοδική πορεία ήταν σταθερή. Στα 19,8 δισ.
Η κρίση αρχικά επηρέασε τις εξαγωγές που έπεσαν το 2009 στα 15,3 δισ. για να πάρουν, όμως, και πάλι την ανηφόρα το 2010 (17,1 δισ.), το 2011 (20,2 δισ.) και το 2012 (22 δισ.).
Με λίγα λόγια από το 2002 και σε μια δεκαετία η Ελλάδα διπλασίασε τα ποσά των εξαγωγών της από 10,4 δισ. σε 22 δισ.
Το 2013, όμως, υπήρξε ανησυχητική στασιμότητα κι ενώ θα περίμενε κανείς άνοδο, αφού πλέον είχε καλλιεργηθεί το κλίμα εξωστρέφειας. Ωστόσο οι αριθμοί δεν επιβεβαιώνουν κάτι τέτοιο. Υπήρξε μια ισχνή άνοδος στα 22,5 δισ., ένδειξη ότι χάνεται η δυναμική στις εξαγωγές, αλλά και το τάιμινγκ.
Φουλ εισαγόμενη κατανάλωση
Ας δούμε, όμως, και τον τομέα των εισαγωγών, που σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με τις ανάγκες της χώρας, αλλά και την κατανάλωση. Το 2002 γίνανε εισαγωγές ύψους 33,1 δισ., το 2006 είχαν φτάσει στα 51,4 δισ. για να γίνει το πικ στους δείκτες το 2008 με το εξωφρενικό 63,8 δισ. ευρώ.
Η κρίση έριξε απότομα τις εισαγωγές στα 46 δισ. την αμέσως επόμενη χρονιά (2009), αλλά από τότε δεν υπήρξε εντυπωσιακή πτώση. Το 2010 ήταν 45,3 δισ., το 2011 ανέβηκε (!) στα 47,4 δισ., το 2012 βρέθηκε ο δείκτης στα 41,6 και πέρυσι έπεσε για πρώτη φορά κάτω από τα 40 δισ. μετά το 2005 (39,7 δισ.).
Άδειασμα από Ευρώπη
Από τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Εξαγωγέων, όμως, μπορούμε να δούμε ακόμα πιο ποιοτικά στατιστικά στοιχεία, όσον αφορά το πάρε - δώσε με το εξωτερικό.
Στο πρώτο επτάμηνο του 2014 οι ελληνικές εξαγωγές προς τη Βόρεια Αμερική μειώθηκαν κατά 10% σε σχέση με το 2013, ενώ προς την αναδυόμενη αγορά της Λατινικής Αμερικής σημειώθηκε τεράστια πτώση κατά 50%. Με λίγα λόγια, χάθηκε σημαντικό ποσοστό στην αμερικανική ήπειρο. Την ίδια στιγμή άνοιξε περισσότερο η αγορά προς τις χώρες της τέως ΕΣΣΔ με αύξηση κατά 19,1% και προς τη ΝΑ. Ασία με 30,5% σε σχέση με το 2013.
Όσον αφορά τη Γηραιά Ήπειρο, υπήρξε στασιμότητα. Δεν απορροφήθηκαν περισσότερα ελληνικά προϊόντα, παρά τα λεγόμενα και τις υποσχέσεις. Οι ελληνικές εξαγωγές στις χώρες της Ευρωζώνης αυξήθηκαν κατά μόλις 0,5% το (αναπτυξιακό...) 2014, συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά.
Πάλι κάνουμε ψώνια από Βορρά
Αν περίμενε κανείς ότι το ίδιο θα συνέβαινε και με τις εισαγωγές, θα κάνει λάθος. Η Ελλάδα του «φτωχού» Νότου συνεχίζει να δίνει χρήματα και στον «πλούσιο» Βορρά για να αγοράζει προϊόντα. Έτσι, το 2014 οι εισαγωγές της Ελλάδας από την Ευρωζώνη αυξήθηκαν κατά 4,1% σε σχέση με το 2013! Και από τη ΝΑ. Ασία (δεν περιλαμβάνεται η Κίνα) κατά 139%! Κι ενώ στη Λατινική Αμερική πέσανε οι εξαγωγές μας, στις εισαγωγές παρατηρήθηκε απογείωση 23%!
Όσον αφορά τις χώρες μία προς μία, η Γερμανία έκανε λιγότερες εισαγωγές από την Ελλάδα το 2014 κατά 1,3%, η Ιταλία κατά 7,1%, η Αυστρία κατά 11,4%, το Λουξεμβούργο κατά 8,9%, η Ολλανδία κατά 7,6% και η Γαλλία κατά 6,3%. Σε σχέση, μάλιστα, με το 2012 υπάρχει ακόμα μεγαλύτερη διαφορά, αφού τότε «αγόραζαν» περισσότερα προϊόντα οι Ευρωπαίοι από την Ελλάδα.
Στις ΗΠΑ οι ελληνικές εξαγωγές έπαθαν καθίζηση της τάξης του 19,6% μεταξύ 2013 και 2014. Αντίθετα, στις περισσότερες βαλκανικές χώρες, αλλά και της πρώην ΕΣΣΔ υπήρξε εντυπωσιακή αύξηση (Κροατία 44%, Αλβανία 25%, Μολδαβία 209%, Γεωργία 53%, Αζερμπαϊτζάν 74%).
Ζημιά για τα αγροτικά προϊόντα
Οι εξαγωγές των ελληνικών αγροτικών προϊόντων μειώθηκαν κατά 11,4% στο πρώτο επτάμηνο του 2014 (δηλαδή πριν καν ξεκινήσει το εμπάργκο από τη Ρωσία), συγκριτικά με το ίδιο διάστημα του 2013, κι αυτό είναι σίγουρα το μεγαλύτερο πλήγμα. Ειδικά για τα λάδια και τα λίπη ζωικής ή φυτικής προέλευσης, όπου ο δείκτης έπεσε κατά 66,7%! Πτώση υπήρξε και στα καύσιμα κατά 6,9%. Αντίθετα, τα βιομηχανικά είδη παρουσίασαν έστω και μικρή άνοδο στο 1,7%, όπως και οι πρώτες ύλες (2%).
Οι απώλειες από τις εξαγωγές υπολογίζονται σε περίπου 750 εκατ. ευρώ για το α’ οκτάμηνο του 2014, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, ενώ υπάρχει και η ευνοϊκή συγκυρία του φτηνότερου ευρώ.
Την ίδια στιγμή, κι ενώ για πρώτη φορά η χώρα μπαίνει τώρα ξανά σε ανάπτυξη έπειτα από τόσα χρόνια, παρατηρείται αύξηση στις πωλήσεις αυτοκινήτων κατά 33,7% τον Οκτώβριο, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποίησε πριν από λίγες μέρες η Ελληνική Στατιστική Αρχή. Μετά το ναδίρ στα χρόνια της βαθιάς ύφεσης επιστρέφουν δειλά - δειλά τα σημάδια δυναμικής ανόδου στην πράγματι ταλαιπωρημένη αυτή αγορά. Την περίοδο Ιανουαρίου - Οκτωβρίου 2014 κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά 85.776 αυτοκίνητα έναντι 66.216 την αντίστοιχη περίοδο του 2013. Μια συνολική αύξηση 29,5%.
Η καίρια ερώτηση είναι: Το παραγωγικό μοντέλο στην Ελλάδα άλλαξε μέσα στην κρίση; Η προφανής απάντηση είναι «όχι». Μήπως άλλαξαν οι καταναλωτικές συνήθειες και οι ανάγκες για εισαγόμενα αγαθά; Η εκτίμηση είναι «επίσης όχι». Και τελικά όλες αυτές οι κυβερνητικές εξαγγελίες και διεργασίες από το 2010 μέχρι και σήμερα μήπως είναι μια τρύπα στο νερό;
* Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 1839 στις 20 Νοεμβρίου 2014
Η ολοκληρωτική αποδόμηση του υποτιθέμενου success story της κυβέρνησης Σαμαρά συνεχίζεται με αμείωτους ρυθμούς σχεδόν επί καθημερινής βάσης! Τελευταίο βαρύ πλήγμα οι εξαγωγές και το εμπορικό έλλειμμα που δείχνουν να μην... υπακούν στους... κυβερνητικούς πόθους, αφού μόνο με λόγια κι ευχολόγια δουλειά δεν γίνεται.
Η κυβέρνηση έχει ποντάρει πολλά τα τελευταία 2,5 χρόνια στην αύξηση των εξαγωγών, με παράλληλη μείωση των εισαγωγών. Αντί, όμως, η Ελλάδα να γίνει ο παράδεισος των εξαγωγικών startups, έχει βαλτώσει επιστρέφοντας στις παλιές ασθένειες. Και, μάλιστα, διόλου τυχαία, με το που ήρθε η περιβόητη ανάπτυξη! Η οποία ανάπτυξη δεν είναι φάρμακο διά πάσαν νόσον.
Την περασμένη Κυριακή 16.11.14 ο Αντώνης Σαμαράς ανέφερε σε άρθρο του στην «Καθημερινή»: «Ασφαλώς μένουν ακόμα να γίνουν πολλά, κι αυτά αφορούν το επόμενο κύμα των μεταρρυθμίσεων: Ανοιχτά καταστήματα, ανοιχτά επαγγέλματα, ανοιχτά σχολεία, ανοιχτά πανεπιστήμια... Με δυο λόγια ανοιχτή οικονομία προς τα έξω, προς τον ανταγωνισμό και τις εξαγωγές». Τι σχέση, όμως, έχουν τα ανοιχτά καταστήματα και πανεπιστήμια με τον κρίσιμο τομέα των εξαγωγών;
Όπως και να έχει, πάντως, μέχρι και πολύ πρόσφατα ο πρωθυπουργός μιλούσε με σαφώς μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για τις εξαγωγές:
◆ Τον Απρίλιο του 2013 στη συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Εξαγωγέων γινόταν λόγος για «κοινό όραμα», ενώ ο υπουργός Ανάπτυξης Κωστής Χατζηδάκης τόνιζε ότι «αλλάζει το μοντέλο της οργάνωσης που διέπει τις εξαγωγές και δημιουργείται ένας ενιαίος φορέας εξωστρέφειας».
◆ Τον περασμένο Μάιο ο Αντώνης Σαμαράς δήλωνε στο Bloomberg ότι «λάδι και μέλι μπορούν να βγάλουν την Ελλάδα από την ύφεση».
◆ Στις 12 Νοεμβρίου, σε εκδήλωση του Κύκλου Νέων Επιχειρηματιών και Επαγγελματιών, είπε πως «η κυβέρνηση θεσπίζει κίνητρα για να προσελκύσει επενδύσεις στην Ελλάδα αλλά και για να βοηθήσει τις startups επιχειρήσεις» και υπογράμμισε: «Για να είναι η ανάπτυξη βιώσιμη θα πρέπει να στηριχθεί στις επενδύσεις, στις εξαγωγές και όχι στην κατανάλωση».
Οδυνηροί αριθμοί
Τα πρόσφατα στατιστικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, όμως, δεν άφησαν πια κανένα περιθώριο για θριαμβολογίες στον Αντώνη Σαμαρά και γι’ αυτό στην τελευταία τοποθέτησή του μέσω του άρθρου του την περασμένη Κυριακή περιορίστηκε σε γενικολογίες.
Οι δείκτες των εξαγωγών για το 2014 είναι απογοητευτικοί και παίρνουν ξανά την κατιούσα, ενώ το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο παραμένει αγκάθι. Συμβαίνει, δηλαδή, αυτό ακριβώς που απεύχεται ο πρωθυπουργός: Με το καλημέρα της ανάπτυξης η κατανάλωση επιστρέφει, οι εξαγωγές λιγοστεύουν, ενώ οι επενδύσεις έχουν καταντήσει ανέκδοτο.
Το μότο από το 2010 είναι ότι «πάθαμε ό,τι πάθαμε επειδή ήμασταν μια οικονομία καταναλωτική». Υποτίθεται ότι εσωστρέφεια, παροχή υπηρεσιών, εισαγωγές και δανεικά ήταν το πρότυπο της επισφαλούς οικονομίας. Περάσαμε, λοιπόν, του Χριστού τα πάθη για να αλλάξουμε μοντέλο και να βγούμε αναγεννημένοι και αναμορφωμένοι.
Η αιματηρή διαδικασία της αναμόρφωσης, όμως, δεν επέφερε ουσιαστικά κανένα αποτέλεσμα, εκτός από την καταστροφή του κοινωνικού ιστού. Αυτό που έγινε είναι να αποστραγγιστεί ο κόσμος, αλλά το μοντέλο εισαγωγών - κατανάλωσης να παραμείνει πρακτικά το ίδιο. Ένα μοντέλο που, σύμφωνα με την κυβέρνηση, είναι αποτυχημένο. Να, όμως, που είναι «παρών» και στην Ελλάδα της (υποτίθεται) μετά κρίσης.
Δραματική πτώση
Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι και δεν χωρούν την παραμικρή παρερμηνεία:
◆ Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η συνολική αξία των εξαγωγών τον Σεπτέμβριο 2014 ανήλθε στο ποσό των 2.285,6 εκατ. ευρώ έναντι 2.504,6 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2013, παρουσιάζοντας μείωση 8,7%.
◆ Τον Αύγουστο οι ελληνικές εξαγωγές έπεσαν κατά 5,1% σε ετήσια βάση, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.
◆ Η συνολική αξία των εξαγωγών στο δωδεκάμηνο Οκτωβρίου 2013 - Σεπτεμβρίου 2014 παρουσίασε μείωση 7,2% σε σύγκριση με το αντίστοιχο δωδεκάμηνο Οκτωβρίου 2012 - Σεπτεμβρίου 2013.
◆ Όσον αφορά τις εισαγωγές, στο δωδεκάμηνο Οκτωβρίου 2013 - Σεπτεμβρίου 2014 υπήρξε μια αμελητέα μείωση 1,9% σε σύγκριση με το αντίστοιχο δωδεκάμηνο Οκτωβρίου 2012 - Σεπτεμβρίου 2013.
Η τάση, λοιπόν, είναι σαφής. Υπάρχει δεδομένη μείωση των εξαγωγών, τη στιγμή που ειδικά λόγω κρίσης θα έπρεπε να έχουν φουντώσει. Μέχρι το 2010, άλλωστε, όλοι πόνταραν στην εσωτερική κατανάλωση. Μετά το ξέσπασμα της κρίσης, όμως, υποτίθεται ότι αυξήθηκε η ανταγωνιστικότητα και η κυβέρνηση θα βοηθούσε στην εξωστρέφεια. Αυτά τα τέσσερα χρόνια δουλειάς θα έπρεπε να έφερναν τώρα αποτελέσματα. Να, όμως, που ύστερα από ένα πρώτο κύμα ενθουσιασμού υπάρχει κόπωση και πισωγύρισμα στις ίδιες συνήθειες.
Χαστούκι κι από Eurostat
Το επόμενο μεγάλο χτύπημα ήρθε την περασμένη Δευτέρα από την Eurostat. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα, το εμπορικό έλλειμμα αυξήθηκε στα 13,6 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο 2014, συγκριτικά με τα 12,8 δισ. του Σεπτεμβρίου 2013. Άλλος ένας πύργος της κυβέρνησης φαίνεται να πέφτει...
Ακριβώς έναν χρόνο πριν, στις 23.11.2013, ο Αντώνης Σαμαράς καμάρωνε αμέσως μετά τη συνάντηση με την υπουργό Εμπορίου των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής Πένι Πρίτζκερ: «H Ελλάδα παράγει πλέον και χειροπιαστά αποτελέσματα: ένα πρωτογενές πλεόνασμα, για πρώτη φορά εδώ και χρόνια, καθώς κι ένα πλεόνασμα στο ισοζύγιο πληρωμών και μηδενισμό του ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο, για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες».
H Eurostat, όμως, φαίνεται να έχει άλλη γνώμη. Το εμπορικό έλλειμμα της Ελλάδας (-13,6 δισ. ευρώ) είναι το τέταρτο υψηλότερο στην «Ε.Ε. των 28», μετά τη Μ. Βρετανία (-89,8 δισ. ευρώ), τη Γαλλία (-49,3 δισ. ευρώ) και την Ισπανία (-16,6 δισ. ευρώ).
Κι όπως θυμόμαστε και προ κρίσης τα κέρδη πήγαιναν πάλι στη Γερμανία, που εξακολουθεί και τώρα να βάζει χρήμα στο σακούλι από τις εξαγωγές της, παρουσιάζοντας εμπορικό πλεόνασμα 138,8 δισ. ευρώ. Δεύτερη είναι η Ολλανδία με 38,5 δισ.
Από το ευρώ στην κρίση
Μια πιο προσεκτική ματιά στους δείκτες της ΕΛΣΤΑΤ θα βοηθήσει ακόμα περισσότερο για να βγούνε πιο ολοκληρωμένα συμπεράσματα.
Το 2002 που η Ελλάδα έμπαινε στο ευρώ, το έλλειμμα στο εμπορικό της ισοζύγιο ήταν στα 22,7 δισ. ευρώ. Το 2006 εκτινάχθηκε στα 35,2 δισ. Το 2008 έκανε ιστορικό ρεκόρ με 44 δισ. Η μείωση του εμπορικού ελλείμματος ξεκίνησε μόνο με την οικονομική κρίση. Οι εισαγωγές μειώθηκαν σημαντικά, ενώ αυξήθηκαν και οι εξαγωγές.
Συγκεκριμένα, το 2010 το έλλειμμα είχε μειωθεί στα 28,2 δισ. και το 2012 είχε πέσει ακόμα περισσότερο στα 19,6 δισ. για να φτάσει στα 17,2 δισ. το 2013.
Ας δούμε, όμως, το ίδιο διάστημα και τις εξαγωγές αγαθών. Το 2002 οι εξαγωγές της Ελλάδας ήταν 10,4 δισ. ευρώ. Μέχρι το 2008 υπήρξε μια σημαντική αύξηση, αφού η ανοδική πορεία ήταν σταθερή. Στα 19,8 δισ.
Η κρίση αρχικά επηρέασε τις εξαγωγές που έπεσαν το 2009 στα 15,3 δισ. για να πάρουν, όμως, και πάλι την ανηφόρα το 2010 (17,1 δισ.), το 2011 (20,2 δισ.) και το 2012 (22 δισ.).
Με λίγα λόγια από το 2002 και σε μια δεκαετία η Ελλάδα διπλασίασε τα ποσά των εξαγωγών της από 10,4 δισ. σε 22 δισ.
Το 2013, όμως, υπήρξε ανησυχητική στασιμότητα κι ενώ θα περίμενε κανείς άνοδο, αφού πλέον είχε καλλιεργηθεί το κλίμα εξωστρέφειας. Ωστόσο οι αριθμοί δεν επιβεβαιώνουν κάτι τέτοιο. Υπήρξε μια ισχνή άνοδος στα 22,5 δισ., ένδειξη ότι χάνεται η δυναμική στις εξαγωγές, αλλά και το τάιμινγκ.
Φουλ εισαγόμενη κατανάλωση
Ας δούμε, όμως, και τον τομέα των εισαγωγών, που σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με τις ανάγκες της χώρας, αλλά και την κατανάλωση. Το 2002 γίνανε εισαγωγές ύψους 33,1 δισ., το 2006 είχαν φτάσει στα 51,4 δισ. για να γίνει το πικ στους δείκτες το 2008 με το εξωφρενικό 63,8 δισ. ευρώ.
Η κρίση έριξε απότομα τις εισαγωγές στα 46 δισ. την αμέσως επόμενη χρονιά (2009), αλλά από τότε δεν υπήρξε εντυπωσιακή πτώση. Το 2010 ήταν 45,3 δισ., το 2011 ανέβηκε (!) στα 47,4 δισ., το 2012 βρέθηκε ο δείκτης στα 41,6 και πέρυσι έπεσε για πρώτη φορά κάτω από τα 40 δισ. μετά το 2005 (39,7 δισ.).
Άδειασμα από Ευρώπη
Από τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Εξαγωγέων, όμως, μπορούμε να δούμε ακόμα πιο ποιοτικά στατιστικά στοιχεία, όσον αφορά το πάρε - δώσε με το εξωτερικό.
Στο πρώτο επτάμηνο του 2014 οι ελληνικές εξαγωγές προς τη Βόρεια Αμερική μειώθηκαν κατά 10% σε σχέση με το 2013, ενώ προς την αναδυόμενη αγορά της Λατινικής Αμερικής σημειώθηκε τεράστια πτώση κατά 50%. Με λίγα λόγια, χάθηκε σημαντικό ποσοστό στην αμερικανική ήπειρο. Την ίδια στιγμή άνοιξε περισσότερο η αγορά προς τις χώρες της τέως ΕΣΣΔ με αύξηση κατά 19,1% και προς τη ΝΑ. Ασία με 30,5% σε σχέση με το 2013.
Όσον αφορά τη Γηραιά Ήπειρο, υπήρξε στασιμότητα. Δεν απορροφήθηκαν περισσότερα ελληνικά προϊόντα, παρά τα λεγόμενα και τις υποσχέσεις. Οι ελληνικές εξαγωγές στις χώρες της Ευρωζώνης αυξήθηκαν κατά μόλις 0,5% το (αναπτυξιακό...) 2014, συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά.
Πάλι κάνουμε ψώνια από Βορρά
Αν περίμενε κανείς ότι το ίδιο θα συνέβαινε και με τις εισαγωγές, θα κάνει λάθος. Η Ελλάδα του «φτωχού» Νότου συνεχίζει να δίνει χρήματα και στον «πλούσιο» Βορρά για να αγοράζει προϊόντα. Έτσι, το 2014 οι εισαγωγές της Ελλάδας από την Ευρωζώνη αυξήθηκαν κατά 4,1% σε σχέση με το 2013! Και από τη ΝΑ. Ασία (δεν περιλαμβάνεται η Κίνα) κατά 139%! Κι ενώ στη Λατινική Αμερική πέσανε οι εξαγωγές μας, στις εισαγωγές παρατηρήθηκε απογείωση 23%!
Όσον αφορά τις χώρες μία προς μία, η Γερμανία έκανε λιγότερες εισαγωγές από την Ελλάδα το 2014 κατά 1,3%, η Ιταλία κατά 7,1%, η Αυστρία κατά 11,4%, το Λουξεμβούργο κατά 8,9%, η Ολλανδία κατά 7,6% και η Γαλλία κατά 6,3%. Σε σχέση, μάλιστα, με το 2012 υπάρχει ακόμα μεγαλύτερη διαφορά, αφού τότε «αγόραζαν» περισσότερα προϊόντα οι Ευρωπαίοι από την Ελλάδα.
Στις ΗΠΑ οι ελληνικές εξαγωγές έπαθαν καθίζηση της τάξης του 19,6% μεταξύ 2013 και 2014. Αντίθετα, στις περισσότερες βαλκανικές χώρες, αλλά και της πρώην ΕΣΣΔ υπήρξε εντυπωσιακή αύξηση (Κροατία 44%, Αλβανία 25%, Μολδαβία 209%, Γεωργία 53%, Αζερμπαϊτζάν 74%).
Ζημιά για τα αγροτικά προϊόντα
Οι εξαγωγές των ελληνικών αγροτικών προϊόντων μειώθηκαν κατά 11,4% στο πρώτο επτάμηνο του 2014 (δηλαδή πριν καν ξεκινήσει το εμπάργκο από τη Ρωσία), συγκριτικά με το ίδιο διάστημα του 2013, κι αυτό είναι σίγουρα το μεγαλύτερο πλήγμα. Ειδικά για τα λάδια και τα λίπη ζωικής ή φυτικής προέλευσης, όπου ο δείκτης έπεσε κατά 66,7%! Πτώση υπήρξε και στα καύσιμα κατά 6,9%. Αντίθετα, τα βιομηχανικά είδη παρουσίασαν έστω και μικρή άνοδο στο 1,7%, όπως και οι πρώτες ύλες (2%).
Οι απώλειες από τις εξαγωγές υπολογίζονται σε περίπου 750 εκατ. ευρώ για το α’ οκτάμηνο του 2014, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, ενώ υπάρχει και η ευνοϊκή συγκυρία του φτηνότερου ευρώ.
Την ίδια στιγμή, κι ενώ για πρώτη φορά η χώρα μπαίνει τώρα ξανά σε ανάπτυξη έπειτα από τόσα χρόνια, παρατηρείται αύξηση στις πωλήσεις αυτοκινήτων κατά 33,7% τον Οκτώβριο, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποίησε πριν από λίγες μέρες η Ελληνική Στατιστική Αρχή. Μετά το ναδίρ στα χρόνια της βαθιάς ύφεσης επιστρέφουν δειλά - δειλά τα σημάδια δυναμικής ανόδου στην πράγματι ταλαιπωρημένη αυτή αγορά. Την περίοδο Ιανουαρίου - Οκτωβρίου 2014 κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά 85.776 αυτοκίνητα έναντι 66.216 την αντίστοιχη περίοδο του 2013. Μια συνολική αύξηση 29,5%.
Η καίρια ερώτηση είναι: Το παραγωγικό μοντέλο στην Ελλάδα άλλαξε μέσα στην κρίση; Η προφανής απάντηση είναι «όχι». Μήπως άλλαξαν οι καταναλωτικές συνήθειες και οι ανάγκες για εισαγόμενα αγαθά; Η εκτίμηση είναι «επίσης όχι». Και τελικά όλες αυτές οι κυβερνητικές εξαγγελίες και διεργασίες από το 2010 μέχρι και σήμερα μήπως είναι μια τρύπα στο νερό;
* Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 1839 στις 20 Νοεμβρίου 2014
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου