Δύσκολο το δεύτερο εξάμηνο για την ελληνική οικονομία.

του Κώστα Μελά

Το δεύτερο εξάμηνο του 2013 και το  πρώτο εξάμηνο του 2014, η ασκούμενη οικονομική πολιτική σχεδιάστηκε σαφώς να εξυπηρετεί τα συμφέροντα της κυβέρνησης σε σχέση με  τον πολιτικό- εκλογικό κύκλο (περιφερειακές – ευρωεκλογές). Ο σχεδιασμός ήταν προσανατολισμένος στην αποφυγή του πολιτικού κόστους και ήταν αρθρωμένος σε τρία επίπεδα :

-       Επίτευξη όσο το δυνατόν υψηλότερου πρωτογενούς πλεονάσματος έτσι ώστε , με βάση τα ισχύοντα, ένα μέρος του να μοιρασθεί σε επιλεγμένες κατηγορίες του πληθυσμού.

-       Αποφυγή , κυρίως τους μήνες του πρώτου εξαμήνου 2014 , λήψης «μεταρρυθμιστικών» μέτρων που θα δημιουργούσαν ευκρινές πολιτικό κόστος.

-       Μετατόπιση για το δεύτερο εξάμηνο της πραγματοποίησης όλων των νέων μέτρων που αφορούσαν στην επιβάρυνση του πληθυσμού μέσω φορολογίας ή άλλης δημοσιονομικής πίεσης .

Τώρα στο δεύτερο εξάμηνο του 2014 έτους αναμένονται πρόσθετες σε σύγκριση με πέρυσι δημοσιονομικές πιέσεις μέσω των νέων μειώσεων στις επικουρικές συντάξεις και της αύξησης της παρακράτησης φόρου εισοδήματος στους συνταξιούχους, της μεγαλύτερης συσσώρευσης φορολογικών υποχρεώσεων (ΕΝΦΙΑ, φόρος εισοδήματος) και των αλλαγών στο φορολογικό σύστημα (πχ. φορολόγηση ως νομικά πρόσωπα φορολογουμένων που μέχρι το 2013 φορολογούνταν ως φυσικά πρόσωπα, κατάργηση φοροαπαλλαγών).

Η συγκεκριμένη χρονική διαφοροποίηση επιμερισμού των βαρών των νοικοκυριών έχει και διαφορετική επίδραση στο διαθέσιμο εισόδημά τους. Η παρατηρούμενη μικρή αύξηση της εγχώριας κατανάλωσης το πρώτο τρίμηνο 2014 (+0,7% ΕΛΣΤΑΤ), η οποία σημειωτέον δεν ήταν προβλεπόμενη από κανένα οικονομικό έγγραφο , οφείλεται εν μέρει και στη μετάθεση των φορολογικών βαρών στο απώτερο μέλλον αλλά και στην επίσης μη προβλεπόμενη αύξηση του τουριστικού συναλλάγματος , είναι δύσκολο να συνεχισθεί και στο δεύτερο εξάμηνο. Ημεγαλύτερη από ότι πέρυσι συσσώρευση φορολογικών υποχρεώσεων από τα μέσα του τρίτου τριμήνου και οι ισχύουσες από φέτος αλλαγές στη φορολογία φυσικών προσώπων, σε συνδυασμό με τις νέες προσαρμογές στις συντάξεις που προαναφέρθηκαν θα συγκρατήσουν τη διεύρυνση των καταναλωτικών εξόδων. Στον προϋπολογισμό αλλά και στο μνημονιακό πρόγραμμα  προβλέπεται μείωση της τελικής ιδιωτικής κατανάλωσης κατά – 1,6%. Το αποτέλεσμα θα κριθεί και από τις εξελίξεις στον τομέα των υπηρεσιών τουρισμού.

Δείγμα του εκλογικού κύκλου είναι και η αύξηση της δημόσιας κατανάλωσης το πρώτο τρίμηνο του 2014 (ΕΛΣΤΑΤ,+ 1,2%) ενώ οι προβλέψεις με βάση το μνημονιακό πρόγραμμα και τον προϋπολογισμό μιλούν για ετήσια μείωση -4,0%.Επομένως θα πρέπει να αναμένουμε το δεύτερο εξάμηνο δραστική μείωση της δημόσιας κατανάλωσης ώστε να προσεγγισθεί ο στόχος. Γεγονός βεβαίως που θα επιβραδύνει τη μεγέθυνση του ΑΕΠ.

Οι συνολικές επενδύσεις σύμφωνα  με το μνημονιακό πρόγραμμα –προϋπολογισμό προβλέπεται να αυξηθούν εφέτος κατά +5,0% έναντι  μειώσεως -5,9% το 2013.Το βάρος εδώ θεωρείται ότι θα σηκώσουν οι ΑΞΕ . Μέχρι τον Απρίλιο 2014 οι ΑΞΕ παρουσίαζαν μείωση -39,9% σε σχέση με το ίδιο χρονικό διάστημα του 2013. Επίσης ο Ακαθάριστος Σχηματισμός Κεφαλαίου το πρώτο τρίμηνο του 2014 παρουσίασε μείωση -16,7% έναντι μείωσης -15,7% το τέταρτο τρίμηνο του 2013 και αύξησης 8,1% το πρώτο τρίμηνο του 2013. Επίσης αρνητική επίδραση αναφορικά με τις ιδιωτικές επενδύσεις θα έχει  η εκτεταμένη προς τα κάτω αναθεώρηση των δραστηριοτήτων του ΤΑΙΠΕΔ στο ΜΠΔΣ 2015-2018 σε σχέση με τον Προϋπολογισμό

του 2014, από τα €3,6 δισ. στα €1,5 δισ. Είναι σχεδόν ασφαλές να προβλέψουμε ότι ο στόχος της αύξησης +5,0% δεν πρόκειται να επιτευχθεί.

Οι δημόσιες επενδύσεις ουσιαστικά παραμένουν στο ίδιο επίπεδο με το περυσινό (2014:€6,8 δισ. έναντι 2013: €6,65 δισ.). Λόγω ότι υπάρχει μια εμπροσθοβαρής κατανομή τους (και εδώ σίγουρα συνέβαλε ο πολιτικός κύκλος)  είναι πιθανό οι πολλαπλασιαστές να λειτουργήσουν γρηγορότερα.

Η αύξηση των εξαγωγών (αγαθών και υπηρεσιών) έχει προβλεφθεί στο +4,6% ενώ παράλληλα προβλέπεται μείωση των εισαγωγών κατά -1,3%.Το συνολικό δηλαδή θετικό αποτέλεσμα του εξαγωγικού τομέα ,  αναμένεται να είναι της τάξεως +5,9%

 Το πρώτο τρίμηνο του 2014 οι εξαγωγές αυξήθηκαν +5,4% , αλλά παράλληλα αυξήθηκαν και οι εισαγωγές κατά 2,2% (ΕΛΣΤΑΤ). Δηλαδή το θετικό αποτέλεσμα διαμορφώθηκε στο +3,1% σχεδόν το μισό από το προβλεπόμενο.

Όπως δείχνουν οι αριθμοί το δεύτερο εξάμηνο αναμένεται δύσκολο για την ελληνική οικονομία.