'Ενα ιστορικό αδιάξοδο

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών σηματοδοτεί την πολύ ευχάριστη εξέλιξη «απελευθέρωσης» ενός σημαντικού μέρους ψηφοφόρων από τα μνημονιακά κόμματα, τη σαφή αποδοκιμασία πολιτικών που συνεχίζουν να καταστρέφουν τη χώρα. Ταυτόχρονα όμως, ο ΣΥΡΙΖΑ μοιάζει, δυστυχώς, να έχασε μια ιστορική ευκαιρία να ανακόψει τις μνημονιακές πολιτικές, σταθεροποιώντας ή/και ανατρέποντας τη δικτατορία των πιστωτών που επιβλήθηκε στη χώρα, δια της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ.

Αν κάτι επιβεβαίωσαν οι ευρωεκλογές είναι ότι η Ελλάδα δεν θέλει τη συνέχιση των μνημονιακών πολιτικών, αλλά δεν έχει ακόμα πεισθεί για την αξιοπιστία της κύριας διαθέσιμης εναλλακτικής, δηλαδή του ΣΥΡΙΖΑ, παραμένει στην πλειοψηφία της δύσπιστη και καχύποπτη απέναντι στο κόμμα της αριστεράς.

Η πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ συνιστά ασφαλώς μεγάλη πολιτικο-εκλογική, αν και όχι την «ιστορική» νίκη που ο ίδιος διατείνεται. Το να χρησιμοποιεί κανείς ιστορικο-παραταξιακά κριτήρια του τύπου «για πρώτη φορά πρώτη η αριστερά», συνιστά πολιτικό λάθος, που επαναλαμβάνεται μάλιστα για πολλοστή φορά. Η σημερινή συγκυρία, κοινωνικής και εθνικής καταστροφής δεν προσφέρεται για παραταξιακές κορώνες, έστω και δικαιολογημένες, επιβάλλει πολιτικό λόγο που ενώνει τον λαό, το έθνος, ανεξαρτήτως ιδεολογικών αναφορών. Οι ψηφοφόροι δεν εκτόξευσαν τον ΣΥΡΙΖΑ το 2012 γιατί γοητεύτηκαν ξαφνικά από τα πρόσωπα και τις ιδέες του, αλλά γιατί αναζήτησαν επειγόντως διαθέσιμο εργαλείο σωτηρίας της πατρίδας τους.

Ευρύτερα, στη σημερινή κατάσταση, πλαίσιο καταστρεφόμενου έθνους-κράτους, τα συνήθη πολιτικά κριτήρια έχουν πολύ σχετική σημασία. Διότι αν το γήπεδο βουλιάζει, δεν πολυμετράει ποια ομάδα κερδίζει, ποια βάζει περισσότερα γκολ. Το κριτήριο είναι αν η απειλούμενη κοινωνία, το απειλούμενο έθνος φτάνει κοντύτερα στο να αποκτήσει την πολιτική δυνατότητα να «εξεγερθεί», να αντισταθεί αποτελεσματικά στη δύναμη που το καταστρέφει, δηλαδή στους Πιστωτές, ή αν, αντίθετα, κατακερματίζεται και αποσυντίθεται. Από την άποψη αυτή τα αποτελέσματα δεν είναι πολύ ενθαρρυντικά, αφήνοντας πάντως ανοιχτή την πιθανότητα σοβαρής βελτίωσης, μόνο όμως αν, τα πολιτικά υποκείμενα που θέλουν να παίξουν «απελευθερωτικό», «σωτήριο» ρόλο, και κυρίως ο ΣΥΡΙΖΑ, διορθώσουν σημαντικά την πολιτική τους.

Πρώτη ανατομία του αποτελέσματος

Ο ΣΥΡΙΖΑ, αν και πρώτος, έχασε 140.000 ψήφους εν σχέσει με το 2012, σύγκριση σωστή λόγω του δημοψηφισματικού χαρακτήρα αμφοτέρων των αναμετρήσεων. Και έχασε αυτές τις ψήφους παρά το ότι, στη διετία που μεσολάβησε από τις περασμένες εκλογές, οι μνημονιακές πολιτικές συνέχισαν να συσσωρεύουν «βιβλικά» οικονομικά, κοινωνικά, εθνικά ερείπια και τις τεράστιες απώλειες που υπέστησαν τα μνημονιακά κόμματα (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ. ΔΗΜΑΡ), απώλειες που κυρίως τροφοδοτούν Χρυσή Αυγή και «Ποτάμι» («φερετζέ» όσων μνημονιακών ντρέπονται να το πουν, όχι βέβαια κυβερνητικό εταίρο, όπως ονειρεύονται επικινδύνως υψηλόβαθμα αριστερά στελέχη!).

550.000 έχασε η ΝΔ, 300.000 το ΠΑΣΟΚ, 320.000 η ΔΗΜΑΡ. Απώλειες που δεν τροφοδότησαν τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά τη ΧΑ, το Ποτάμι, έναν αστερισμό μικρότερων σχηματισμών ή την αποχή. Ο υποψήφιος σύμμαχος του ΣΥΡΙΖΑ Πάνος Καμμένος, απέτυχε να συγκρατήσει την πλειοψηφία των ψηφοφόρων του, χάνοντας 265.000 από τους 460.000. Το ΚΚΕ, αν και δεν βελτίωσε σε τίποτα την πολιτική του, κέρδισε 70.000 ψήφους, πιθανότατα από  ψηφοφόρους που το «χρησιμοποίησαν» για να στείλουν «μήνυμα» στον ΣΥΡΙΖΑ, φοβούμενοι «δεξιά στροφή» του, κάτι που συνέβη πιθανότατα και με τους 20.000 επιπλέον ψηφοφόρους της «Ανταρσίας». ‘Ένα περίπου 10% της συνολικής ψήφου «χάνεται» σε μια αριστερά χωρίς πολιτικό σχέδιο, με τον ΣΥΡΙΖΑ να αδυνατεί να τους συσπειρώσει και την ίδια να παίζει μόνο αρνητικό ρόλο.

Βεβαίως, έτσι που είναι «διατυπωμένο» το εκλογικό αποτέλεσμα, ΣΥΡΙΖΑ, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ θριαμβολογούν, ο μεν γιατί ήρθε πρώτος, οι δε γιατί …δεν εξαφανίστηκαν! Για τη μεν αριστερά δεν υπάρχει μήνυμα να λάβει, οι δε άλλοι λένε ότι το πήραν, ενώ ούτε πήραν, ούτε θέλουν να πάρουν τίποτα. (Και να τόπαιρναν άλλωστε δεν θα είχαν τι να το κάνουν. Η χώρα διοικείται από την τρόικα. Μόνο το χαρτί περιτυλίγματος των αποφάσεών της τοποθετείται από τους εγχώριους διαχειριστές).

Το εκλογικό ποσοστό που κερδίζει η αριστερά δίνει 130 βουλευτές και σε συνδυασμό μάλιστα με την αποτυχία του Καμμένου να διαχειρισθεί αποτελεσματικά το υπόλοιπο «αντιμνημονιακό τόξο» είναι τεχνικά ανεπαρκές για τον σχηματισμό αντιμνημονιακής κυβέρνησης. Αυτό θα γίνει ακόμα πιο πιεστικό πρόβλημα, αν η κυβέρνηση  πιέσει την Κουμουνδούρου να συμφωνήσει για απλή αναλογική στις επόμενες εκλογές. Ο συνήθως «γραμμικός»,  «εύθραυστος» πολιτικός λόγος του ΣΥΡΙΖΑ και η αναγόρευση της απλής αναλογικής σε «λυδία λίθο» της δημοκρατίας, «θρησκεία» της αριστεράς, καθιστά πολύ δύσκολη την αντίστασή της σε τέτοιες πιέσεις. 

Ακόμα πιο σοβαρό είναι το γεγονός ότι το ποσοστό που απέσπασε ο ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές είναι πολιτικά και κοινωνικά ανεπαρκές για την αναγκαία σύγκρουση με τους Πιστωτές, σύγκρουση, «πόλεμο», που τον επιβάλλει μια οποιαδήποτε σοβαρή προσπάθεια σωτηρίας της χώρας, ότι και αν πιστεύουν επί του θέματος στην Κουμουνδούρου. Μόνο σχήμα πολύ ευρύτερο, ξεπερνώντας τα ιστορικά όρια της αριστεράς, μπορεί να αντιμετωπίζει τα προβλήματα που βάζει η ίδια η κατάσταση.

Για τους λόγους αυτούς η πολιτικο-εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ είναι μεν αδιαμφισβήτητη, αλλά ούτε «ιστορική» μπορεί να χαρακτηρισθεί, ούτε συνιστά από μόνη της εγγύηση για τη συνέχεια – το αντίθετο.

Η αναγκαία διόρθωση

Με τα σημερινά δεδομένα, η Ελλάδα θα εξακολουθήσει να καταστρέφεται οικονομικά και κοινωνικά, νέες ρυθμίσεις για το χρέος, δεσμευτικές επί δεκαετίες θα συμφωνηθούν, χιλιάδες νέοι ‘Ελληνες θα μεταναστεύσουν, η αντικειμενική ικανότητα της χώρας να αντισταθεί θα εξασθενήσει, οι εμφυλιοπολεμικές τάσεις θα ενισχυθούν, απειλές και για την εξωτερική υπόσταση ακόμα του ελλαδικού και, ιδίως, του κυπριακού κράτους θα εμφανισθούν πιθανώς. Νέες, πιο περίπλοκες προκλήσεις θα παρουσιαστούν ενώπιον των δυνάμεων που θέλουν να σταματήσουν τη σημερινή πορεία της χώρας στον όλεθρο. Για να αντιμετωπιστούν αυτές οι προκλήσεις θα πρέπει να γίνει μια τεράστια μεταμόρφωση του ΣΥΡΙΖΑ, που είναι σήμερα το μακράν σημαντικότερο πολιτικό εργαλείο των «αντιμνημονιακών», χωρίς με την παρατήρηση αυτή να θέλουμε να μειώσουμε τη σημασία όλων των προσώπων, κινήσεων, κομμάτων που θα μπορούσαν και θα έπρεπε να κινητοποιηθούν.

 

Δεν είναι δυνατόν με τις σημερινές, εσφαλμένες ή ασαφείς θέσεις του στα εθνικά να συσπειρώσει ο ΣΥΡΙΖΑ την πλειοψηφία του ελληνικού λαού, όπως φάνηκε ανάγλυφα με την υπόθεση Σαμπιχά. Σε μια περίοδο που οι ‘Ελληνες τρέμουν την οικονομική καταστροφή, δεν μπορεί η χώρα να προσπαθεί κάθε εβδομάδα να ερμηνεύσει τη χ δήλωση του ψ οικονομολόγου, ή να συμβιβάσει την άποψη περί «αποικίας χρέους» και «δικής μας κρίσης» για την οποία «είμαστε υπεύθυνοι». Πρέπει, επιτέλους, να δοθεί στη δημοσιότητα (και στην κριτική!) το οικονομικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ. Χρειάζεται ένα πολύ σταθερό και αποφασιστικό «σήμα», που να προδίδει «ενσυναίσθηση» της τραγωδίας που ζει η χώρα, διαποτισμένο από «ιεραποστολικό πνεύμα» για να πεισθούν οι ‘Ελληνες να ακολουθήσουν ένα κόμμα στην αμφισβήτηση των αποικιακών δεσμών.

Καλό είναι επίσης να ορκιζόμαστε στα κινήματα, ακόμα καλύτερα όμως να μην τα φρενάρουμε όταν παρουσιάζονται. Δεν επαρκεί «κόμμα - εκλογικός μηχανισμός» για τόσο σύνθετα προβλήματα της εποχής. Απορεί κανείς γιατί δεν γίνεται καμιά σοβαρή προσπάθεια δημιουργίας μεγάλου συνεταιριστικού κινήματος, απαραίτητου για να χτυπηθεί η ακρίβεια και να μάθουν οι άνθρωποι να συνεργάζονται.

Αυτά και πολλά άλλα μπορούσαν και έπρεπε να έχουν γίνει εδώ και δύο χρόνια τουλάχιστο. Κι αν είχαν γίνει θα ήταν ασφαλώς παρελθόν σήμερα η κυβέρνηση Σαμαρά. Αλλά και τώρα είναι καιρός να γίνουν, κι αν δεν γίνουν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα γνωρίσει απλώς αποτυχία, κινδυνεύει να καταστραφεί εν μέσω των ερειπίων της χώρας.  

Η διεύρυνση της εκλογικής επιρροής του ΣΥΡΙΖΑ επιβάλλει εδώ και καιρό τη διεύρυνση του κόμματος σε ζωντανές δυνάμεις της κοινωνίας, όπως και τη σύμπηξη πολύ ευρύτερου μετώπου κοινωνικής-εθνικής σωτηρίας. Μετά το 2012 όμως, τα στελέχη του κόμματος «ταμπουρώθηκαν» προς προστασία της νυν κομματικής και αύριο ελπιζόμενης κρατικο-κυβερνητικής εξουσίας τους, αντιμετωπίζοντας όσους το προσεγγίζουν ως … επίδοξους εισβολείς. «Σήμερα είναι πιο δύσκολο να γραφτείς στον ΣΥΡΙΖΑ, παρά στο Χάρβαρντ», αναγνωρίζει υψηλόβαθμο κομματικό στέλεχος. (Βεβαίως λέγοντας διεύρυνση εννοούμε διεύρυνση στις ζωντανές δυνάμεις της ελληνικής κοινωνίας, όχι στα απολειφάδια του παπανδρεϊκού συστήματος!)

‘Αλλωστε το αποτέλεσμα επιλογής κομματικών στελεχών για τις αυτοδιοικητικές εκλογές ή εκεί που επιβλήθηκαν με το «έτσι θέλω» στη βάση οι επιλογές της ηγεσίας (Πελοπόννησος, Μακεδονία), η σύνθεση τέλος των εκλεγέντων ευρωβουλευτών είναι όλα τόσο εύγλωττα, που δεν χρήζουν σχολιασμού. Η ελληνική αριστερά δεν χρειάζεται ένα κλασικό, «στρατιωτικού» τύπου σταλινικό μηχανισμό, χρειάζεται ένα κόμμα και μέτωπο ζωντανά, ικανά να διαθλούν και να μεταφέρουν τις τάσεις της κοινωνίας, να αλληλεπιδρούν με αυτή.

Konstantakopoulos.blogspot.com

Επίκαιρα, 29/5/2014