SUCCESS STORY! ΜΕΙΩΘΗΚΑΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΤΟΝ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟ 2014

iskra

Του ΚΩΣΤΑ ΜΕΛΑ*

Ακόμη μια μικρή ένδειξη ότι ο ελληνικός εξαγωγικός τομέας αδυνατεί να αποτελέσει την ατμομηχανή της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, παρά τα όσα ευαγγελίζονται κυβέρνηση και τρόικα, αποτελούν τα αποτελέσματα των εξαγωγών - αφίξεων που έδωσε στη δημοσιότητα (10.03.2014) η ΕΛΣΤΑΤ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε, η συνολική αξία των εισαγωγών - αφίξεων κατά τον μήνα Ιανουάριο 2014 ανήλθε στο ποσό των 3.752,5 εκατ. ευρώ έναντι 4.142,6 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του έτους 2013, παρουσιάζοντας μείωση 9,4%. Αντίστοιχα, η μεταβολή χωρίς τα πετρελαιοειδή παρουσίασε μείωση κατά 3,3%.

Η συνολική αξία των εισαγωγών - αφίξεων κατά το δωδεκάμηνο Φεβρουαρίου 2013 - Ιανουαρίου 2014 παρουσίασε μείωση 6,5% σε σύγκριση με το αντίστοιχο δωδεκάμηνο Φεβρουαρίου 2012 - Ιανουαρίου 2013.

Η συνολική αξία των εξαγωγών - αποστολών κατά τον μήνα Ιανουάριο 2014 ανήλθε στο ποσό των 2.128,8 εκατ. ευρώ έναντι 2.224,5 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του έτους 2013, παρουσιάζοντας μείωση 4,3%. Αντίστοιχα, η μεταβολή χωρίς τα πετρελαιοειδή παρουσίασε, επίσης, μείωση κατά 4,3%.

Η συνολική αξία των εξαγωγών - αποστολών κατά το δωδεκάμηνο Φεβρουαρίου 2013 - Ιανουαρίου 2014 παρουσίασε μείωση 1,6% σε σύγκριση με το αντίστοιχο δωδεκάμηνο Φεβρουαρίου 2012 - Ιανουαρίου 2013.

Όπως έχω προσπαθήσει να δείξω και στο πρόσφατο άρθρο μου (αλλά και σε πολλά άλλα) Βρίσκεται η ελληνική οικονομία σε διαδικασία μετάβασης σε ένα νέο πρότυπο ανάπτυξης; http://www.kostasmelas.gr/2014/03/blog-post.html, τα ιστορικά χαρακτηριστικά, αλλά και η παραγωγική δομή της ελληνικής οικονομίας, δεν επιτρέπουν εύκολα και γρήγορα τη μεγέθυνση των εξαγωγών σε τέτοιο βαθμό που να εξασφαλίσει σταθερή και σημαντική αύξηση του ΑΕΠ, αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος, αλλά και παράλληλα, απορρόφηση της υψηλότατης υπάρχουσας ανεργίας. Δεν είναι τυχαίο ότι, από γεννήσεως του ελληνικού κράτους, το ελληνικό εξωτερικό ισοζύγιο ήταν πάντοτε αρνητικό. Η υποτίμηση των βασικών - πάγιων χαρακτηριστικών της ελληνικής οικονομίας δημιουργεί ψευδαισθήσεις ως προς τις πραγματικές δυνατότητές της με αποτέλεσμα η ακολουθούμενη οικονομική πολιτική να προχωρεί σε λάθος ράγες. Τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι δεν θα πρέπει να επιδιώκουμε την αύξηση των εξαγωγών. Απλώς σημαίνει ότι η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας δεν μπορεί να στηριχθεί μόνο σε αυτές. Ακόμη μια φορά πρέπει να τονιστεί ότι οι εξαγωγές, που το κόστος εργασίας παίζει κάποιο ρόλο είναι πολύ λίγες για να τραβήξουν την οικονομία. Θα πρέπει να επαναλάβουμε ότι η ανταγωνιστικότητα τιμών δεν είναι κρίσιμο μέγεθος για τη βελτίωση του εξωτερικού ισοζυγίου. Υπάρχουν πλήθος προσομοιώσεων που έγιναν με οικονομετρικά υποδείγματα τα οποία έδειξαν την πολύ μικρή ευεργετική επίδραση που έχει μια μείωση των μισθών στο εμπορικό ισοζύγιο.Τελικά, η μείωση των μισθών απορροφάται κατά κύριο λόγο από τα περιθώρια κέρδους.

Υπάρχουν τουλάχιστον δύο αλληλοσυμπληρούμενες ενδείξεις για τη συγκεκριμένη επισήμανση:

1. Ο ρυθμός μεταβολής του αποπληθωριστή του ΑΕΠ υπερέβη το ρυθμό μεταβολής του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος και τα τέσσερα έτη του προγράμματος το 2010, το 2011, το 2012 και το 2013¹.

2. Η σχετική συμμετοχή των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας στην προστιθέμενη αξία περιορίστηκε δραστικά και τα τέσσερα έτη (2010, 2011, 2012, 2013) σύμφωνα με τα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών (ΕΛΣΤΑΤ). Αντίστοιχα, βέβαια αυξήθηκε η σχετική συμμετοχή του λειτουργικού πλεονάσματος².

Η μείωση των μισθών περνάει ελάχιστα στις τιμές των εξαγομένων προϊόντων. Την περίοδο 2010-2013 είχαμε σωρευτική μείωση των ονομαστικών μισθών (σύνολο της οικονομίας) ύψους -20,3% (ΤτΕ), ενώ στον μη τραπεζικό ιδιωτικό τομέα η μείωση έφτασε το -21,9%. Αντιθέτως, οι σχετικές τιμές των εμπορεύσιμων παρουσίασαν αύξηση την ίδια περίοδο, η οποία υπολογίζεται κατά μέσο όρο σε 5,0%.( Πηγή: ΤτΕ, Έκθεση του Διοικητή για το έτος 2013. Φεβρουάριος 2014.)

Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας με βάση τους δείκτες της ΠΣΣΙ που στηρίζονται στο κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος την περίοδο 2010-2013 παρουσιάζει σωρευτική μείωση -27,4% . Αντιστοίχως, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας βάσει των δεικτών που στηρίζονται στις σχετικές τιμές καταναλωτή είναι σημαντικά μικρότερη (κατά 21 ολόκληρες ποσοστιαίες μονάδες). Αυτό δείχνει με σαφήνεια ότι η σημαντική μείωση των μισθών δεν περνά στις τιμές των προϊόντων³.

Μάλιστα η Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμά ότι το 2013 επιτεύχθηκε βελτίωση της πραγματικής σταθμισμένης συναλλαγματικής ισοτιμίας κατά 0,6%. Αυτό οφείλεται στον αρνητικό πληθωρισμό στην Ελλάδα και στην αξιόλογη αρνητική διαφορά πληθωρισμού μεταξύ της Ελλάδος και των εμπορικών εταίρων της. Επίσης, προβλέπεται περαιτέρω βελτίωση της ανταγωνιστικότητας τιμών, καθώς η διαφορά πληθωρισμού της Ελλάδος και των κυριότερων εμπορικών της εταίρων θα παραμείνει σημαντική και το 2014. Το ότι η ανταγωνιστικότητα τιμών βελτιώνεται χάριν του αρνητικού πληθωρισμού δείχνει με σαφήνεια ότι η πραγματική κατάσταση της ελληνικής οικονομίας είναι βαθιά υφεσιακή.

Το κύριο πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας είναι η έλλειψη διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας. Πρόκειται για παράγοντες όπως: οι ποιότητα των προϊόντων, ο γεωγραφικός προσανατολισμός των εξαγωγών προς αναπτυσσόμενες και μεγάλες αγορές, η εξειδίκευση στην παραγωγή προϊόντων για τα οποία η διεθνής ζήτηση είναι μεγάλη και αυξανόμενη, η φήμη και εικόνα των προϊόντων, τα εμπορικά δίκτυα που χρησιμοποιούνται για την εξαγωγή των ελληνικών προϊόντων, η άρση εμποδίων και αντικινήτρων στην ίδρυση επιχειρήσεων, η αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης, η γραφειοκρατία, η απονομή της δικαιοσύνης, η πάταξη της διαφθοράς κ.λπ.

Η ανάλυση των στοιχείων του εξωτερικού εμπορίου της Ελλάδας δείχνει ότι τα προβλήματα ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας είναι σε μεγάλο βαθμό διαρθρωτικά, ανάγονται στη μειωμένη διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα. Δεν μπορεί καμία χώρα να αυξήσει τις εξαγωγές της εάν η ποιότητά τους δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των αγορών ή εάν οι αγορές προορισμού των εξαγωγών βρίσκονται σε μαρασμό. Εάν υπάρχει κακή προσαρμογή των επιχειρήσεων στα χαρακτηριστικά των προϊόντων που ζητούν τώρα οι διεθνείς αγορές, εάν η ποιότητα των εγχωρίως παραγομένων προϊόντων δεν είναι υψηλή, εάν, η κλαδική σύνθεση των εξαγωγών δεν προσαρμόζεται στη σύνθεση του διεθνούς εμπορίου, εάν με δυο λόγια, η διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα είναι μειωμένη, τότε ο υπεύθυνος δεν μπορεί να είναι άλλος από αυτόν που οργανώνει και διευθύνει την παραγωγή, είτε σε επίπεδο επιχείρησης, είτε σε επίπεδο συνολικής οικονομίας. Όμως θα πρέπει να γίνει σαφές ότι η συγκεκριμένη πολιτική έχει τα όριά της, τα οποία προέρχονται από τις παραγωγικές δυνατότητες κάθε χώρας. Η συνεχής προσπάθεια αύξησης των εξαγωγών μπορεί να αποτελέσει καταστροφική οικονομική πολιτική επιβαρύνοντας δραματικά το κόστος ευκαιρίας μιας οικονομίας, όπως συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα, αν δεν συνδυαστεί αρμονικά με την εγχώρια κατάσταση της οικονομίας και την επιζητούμενη ισορροπία των εγχωρίων αγορών (πρωτίστως προϊόντος και εργασίας αλλά και χρήματος).

₁ Ο λόγος του αποπληθωριστή του ΑΕΠ προς τον δείκτη του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος συχνά χρησιμοποιείται ως δείκτης του περιθωρίου κέρδους στην οικονομία.

₂ Ωστόσο, η σύγκριση αυτή λαμβάνει υπόψη μόνο το κόστος εργασίας, ενώ αγνοεί το κόστος των άλλων εισροών (πρώτων υλών και ενδιάμεσων προϊόντων, κατανάλωσης ενέργειας), το χρηματοοικονομικό κόστος και τη φορολογική επιβάρυνση των επιχειρήσεων.

₃ Παρ' ότι υπάρχουν αυξήσεις έμμεσων φόρων και ενεργειακού κόστους που επιβάρυναν ιδιαιτέρως τις εγχώριες τιμές όσο και «στρεβλώσεις» που εξακολουθούν να χαρακτηρίζουν τις εγχώριες αγορές αγαθών και υπηρεσιών, το αναμφισβήτητο γεγονός είναι ότι η μείωση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος δεν περνά στις τιμές.

*Δημοσιεύθηκε στην "Αυγή" την Τρίτη 25 Μαρτίου 2014.