Stratfor: Γιατί η Ρωσία άφησε τη ΔΕΣΦΑ

euro2day

Η ενεργειακή κόντρα της Ρωσίας με την Ευρώπη επικεντρώθηκε κατά την περασμένη δεκαετία σε δύο βασικά σχέδια:

Στον ευρωπαϊκών συμφερόντων αγωγό Nabucco που θα μετέφερε 10 με 31 δισ. κυβικά μέτραφυσικού αερίου στην Ευρώπη από σχεδόν όλες τις χώρες της περιοχής πλην της Ρωσίας (συμπεριλαμβανομένων των Αζερμπαϊτζάν, Τουρκμενιστάν, Ιράκ, Ιράν και Αιγύπτου) και στο ρωσικών συμφερόντων αγωγό South Stream που θα διέσχιζε την Μαύρη Θάλασσα για την μεταφορά ως και 63 δισ. κυβικών μέτρων ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη.

Η Τουρκία, η κρίσιμη χώρα «πέρασμα» και για τους δύο φιλόδοξους αγωγούς, στήριξε και τις δύο προτάσεις, στέλνοντας το μήνυμα πως μπορεί να αποτελέσει μια φυσική γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης την ώρα που περίμενε να δει ποιος από τους δύο θα αποδειχθεί πιο βιώσιμος.

Αλλά η προσπάθεια της Τουρκίας να διατηρήσει ουδέτερη στάση έχει καταστεί ιδιαίτερα σύνθετη. Το σχέδιο για τον Nabucco αντιμετώπιζε εξ αρχής πολλά οικονομικά, λογιστικά και πολιτικά εμπόδια, τα οποία έγιναν ακόμα μεγαλύτερα όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση το 2009.

Ως το 2013 είχαν παραμείνει στο τραπέζι μόνο δύο σχέδια για την μεταφορά του φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη: ο «μικρότερος» Nabucco West που θα διέσχιζε περίπου 1.300 χιλιόμετρα από την Τουρκία ως την κεντρική Ευρώπη μεταφέροντας 23 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου και ο πολύ πιο βιώσιμος οικονομικά TAP που θα διέσχιζε 500 χιλιόμετρα από την Τουρκία ως τα Βαλκάνια και την Ιταλία. Ο TAP θα προμήθευε την Ευρώπη με 10 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου από το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ ΙΙ του Αζερμπαϊτζάν.

Τελικά η κοινοπραξία των ενεργειακών εταιρειών που εκμεταλλεύονται το κοίτασμα του Σαχ Ντενίζ ΙΙ στην λεκάνη της Κασπίας Θάλασσας – μεταξύ των οποίων η BP, Total και η αζέρικη SOCAR – επέλεξαν τον TAP, εγκαταλείποντας τον Nabucco.

Οικονομικοί παράγοντες καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό την απόφαση, αλλά ήταν σημαντική και η επιρροή που άσκησε η Μόσχα. Ο μικρότερος όγκος αερίου και οι λιγότεροι καταναλωτές του ΤΑP δεν απειλούσαν τη Μόσχα όσο ο αγωγός Nabucco, που θα στόχευε στην κεντρική Ευρώπη, στην περιφέρεια της Ρωσίας. Πιθανότατα δεν αποτελεί σύμπτωση ότι ακριβώς λίγο πριν την απόφαση για τον TAP, η Ρωσία απέσυρε την προσφορά για την εξαγορά της ΔΕΣΦΑ, επιτρέποντας στη SOCAR να κερδίσει τον διαγωνισμό. Η κίνηση, η οποία έγινε μετά από στενές διαπραγματεύσεις μεταξύ Μόσχας και Μπακού, αύξησε τις πιθανότητες του TAP. Σύντομα ακολούθησαν και άλλες ενδείξεις για την ενίσχυση της ενεργειακής συνεργασίας Ρωσίας – Αζερμπαϊτζάν.

Οι δύο χώρες βρίσκονται ήδη σε διαπραγματεύσεις για την μεταφορά ρωσικού πετρελαίου μέσω του αγωγού Μπακού – Τμπιλίσι – Τσεϊχάν και την διάθεση του αγωγού Μπακού – Νοβορόσισκ για την αποστολή ρωσικού πετρελαίου στο Αζερμπαϊτζάν. Μια πιο ισχυρή ρώσικη παρουσία στον Καύκασο θα αυξήσει την ενεργειακή εξάρτηση της Τουρκίας από την Ρωσία.