Σελίδες

Πέμπτη 28 Νοεμβρίου 2013

Ανατομία του νεοφιλελευθερισμού - 59. Η "ιδεολογία" ενός πολέμου



του Θοδωρή Αθανασιάδη

Όταν έγινε το πραξικόπημα Βιντέλα στην Αργεντινή, το 1976, πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Τζέραλντ Φορντ και υπουργός εξωτερικών ο Χένρυ Κίσσιντζερ. Μπορεί αυτοί οι δυο να λείπουν από την πολιτική σκηνή τού 21ου αιώνα αλλά τότε υπουργός άμυνας ήταν ο Ντόναλντ Ράμσφελντ, προσωπάρχης τού Φορντ ήταν ο Ντικ Τσένυ και βοηθός τού Κίσσιντζερ ήταν ένας φέρελπις νεαρός που άκουγε στο όνομα Πωλ Μπρέμερ. Κι αφού κανένας απ' αυτούς δεν βρέθηκε ποτέ κατηγορούμενος ούτε για την στήριξη που πρόσφεραν στις διάφορες λατινοαμερικανικές -και όχι μόνο- χούντες ούτε για τα κέρδη που αποκόμισαν από την συνεργασία τους μ' αυτές, είναι λογικό να τους βλέπουμε να παίζουν πρωτεύοντες ρόλους στην εισβολή στο Ιράκ τριάντα χρόνια αργότερα.

Στο προηγούμενο σημείωμα αναλύσαμε τους λόγους για τους οποίους οι ΗΠΑ εισέβαλαν στο Ιράκ. Συνοπτικά, το πολιτειακό(*) πλάνο τής εισβολής ήταν το εξής: πρώτα εκκαθάριση της περιοχής από τους "τρομοκράτες", κατόπιν δημιουργία μιας χώρας που θα λειτουργούσε ως μεγάλη ζώνη ελεύθερου εμπορίου και, τέλος, επικύρωση όλων αυτών με την "δημοκρατική" διαδικασία των εκλογών. Ο Μπους συνόψισε όλα αυτά σε μια φράση: "επέκταση της ελευθερίας σε μια ταραγμένη περιοχή".

Φυσικά, όταν ο Μπους μιλάει για ελευθερία, δεν την εννοεί όπως την εννοούσε ο Διονύσιος Σολωμός όταν έλεγε "μήγαρις έχω άλλο στον νου μου πάρεξ ελευθερία και γλώσσα". Η "ελευθερία" τού Μπους απαιτεί την χρήση εισαγωγικών. Είναι η "ελευθερία" που στήθηκε στην Χιλή το 1973 και στην Ρωσσία το 1993, δηλαδή η "ελευθερία" τού κεφαλαίου να λυμαίνεται τον πλούτο των ιδιωτικοποιημένων κρατών. Ο ίδιος ο Μπους δεν άφησε κανένα περιθώριο για παρερμηνείες,δηλώνοντας με σαφήνεια: "Προτείνω την δημιουργία μιας ζώνης ελεύθερου εμπορίου μεταξύ ΗΠΑ και Μέσης Ανατολής μέσα σε μια δεκαετία, ώστε να φέρουμε την Μέση Ανατολή σε έναν διευρυνόμενο κύκλο ευκαιριών, να δώσουμε ελπίδα στους λαούς που ζουν σ'εκείνη την περιοχή" (Los Angeles Times, 10/05/2003). Λεπτομέρεια: ο πρόεδρος όρισε ως επί κεφαλής τής επιτροπής επεξεργασίας τού σχεδίου "ελευθερία στο Ιράκ" μια κυρία, η οποία είχε πάρει μέρος στην υλοποίηση της θεραπείας-σοκ στην Ρωσσία, την Λιζ Τσένυ, κόρη τού αντιπροέδρου.


Είδαμε στο προηγούμενο σημείωμα την άποψη του δημοσιογράφου Τόμας Φρήντμαν περί "δημιουργίας ενός νέου έθνους" στο Ιράκ. Λίγα χρόνια αργότερα, ο ίδιος δημοσιογράφος υποχρεώθηκε να παραδεχτεί ότι δεν είχε προβλέψει την σφαγή που θα ακολουθούσε. Έτσι, ο Τόμας Φρήντμαν έδωσε μια απτή απόδειξη της στενοκεφαλιάς (μέχρι σημείου ηλιθιότητας) των νεόκοπων οπαδών τού "καπιταλισμού της καταστροφής". Πώς είναι δυνατόν να τους ξεφύγει μια τέτοια "λεπτομέρεια" από τους υπολογισμούς, λες και η περιοχή τού Ιράκ ήταν μια κενή χώρα στον χάρτη, σαν την Σαχάρα ή την Ανταρκτική; Δεν ήξεραν ότι μιλούσαν για μια χώρα ή οποία υπήρχε πολλές χιλιάδες χρόνια πριν δημιουργηθεί η δική τους; Δεν περίμεναν ότι ένας λαός με αντιδυτική κουλτούρα και μακραίωνο αραβικό εθνικισμό θα αντιδρούσε στην προσβολή του;

Όμως, το κύριο ερώτημα στο οποίο πρέπει να απαντήσουν οι ανεγκέφαλοι εισβολείς είναι άλλο:αφού σχεδίαζαν να δημιουργήσουν ένα νέο έθνος στην περιοχή, τί διάβολο θα γινόταν το έθνος που ήδη υπήρχε εκεί; Φοβάμαι ότι η απάντηση είναι προφανής αλλά θα μείνει ανομολόγητη: το υπάρχον έθνος θα έπρεπε να εξαφανιστεί. Είναι η μόνη απάντηση που μπορεί να δικαιολογήσει την επιδίωξη του μεγαλεπήβολου νεοφιλελεύθερου πειράματος για την δημιουργία ενός "καταλύτη" στην περιοχή. Η φρηντμανικής εμπνεύσεως "δημιουργία εκ του μηδενός" προϋποθέτει την απορρύθμιση και αποδόμηση των πάντων πριν η ελεύθερη αγορά αρχίσει την οικοδόμηση. Πρόκειται για έμπνευση η οποία περιέχει στον πυρήνα της την άσκηση ακραίων μορφών βίας. Μέχρι τότε, ο κόσμος είχε γνωρίσει την βία τού Σουχάρτο, την βία τού Πινοτσέτ, την βία τής Θάτσερ, την βία τού Γέλτσιν κλπ. Στο Ιράκ, η βία θα εφαρμοζόταν με απόλυτη πληρότητα.

Η αναλυτική παρουσίαση αυτής της βίας ξεφεύγει από τα πλαίσια αυτού του αφιερώματος. Εδώ περιοριζόμαστε να καταδείξουμε ότι η ακραία βία (η οποία πάντοτε αποτελεί ένα "εκ των ων ουκ άνευ" όπλο τού καπιταλισμού) απετέλεσε απαραίτητο εργαλείο για την υλοποίηση των νεοφιλελεύθερων σχεδίων στο Ιράκ. Στην συνέχεια, θα δούμε αυτά τα σχέδια με λεπτομέρειες.


(*) Όσο μπορώ περισσότερο, προσπαθώ να αποφεύγω τον όρο "αμερικανικός" όταν αναφέρομαι σε κάτι που αφορά τις Ηνωμένες Πολιτείες, προτιμώντας τον όρο "πολιτειακός". Θεωρώ καπηλεία την χρήση αυτού του όρου από μια χώρα, λες και οι υπόλοιποι κάτοικοι αυτής της ηπείρου δεν είναι αμερικανοί.

(**) Προσέξτε την χρήση τού όρου "έθνος" (nation). Δεν μίλησαν ούτε για χώρα (country) ούτε για κράτος (state) αλλά για έθνος.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου