Ε.Κ.Τ.: γίγαντας με γυάλινα πόδια

ΕΛευθερη Λαικη Αντιστασιακη Συσπειρωση

Η λέξη τρόικα είναι ρωσικής προελεύσεως. Έτσι ονομαζόταν ένα παραδοσιακό ιππήλατο όχημα, το οποίο συρόταν από τρία άλογα. Μεταφορικά, χαρακτηρίζεται ως “τρόικα” ό,τι αποτελείται από τρία μέλη. Και, βέβαια, στην εποχή τής καπιταλιστικής κρίσης, αποκαλούμε “τρόικα” τους τρεις νταβατζήδες που έχουν πάρει αποκοπή την σωτηρία τής χώρας μας: Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Ευρωπαϊκή Ένωση και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Γι’ αυτή την τελευταία, την Ε.Κ.Τ., θέλω να σημειώσω σήμερα μερικά πραγματάκια.

Όσοι γνωρίζουν στοιχεία και καταστάσεις, θεωρούν αστείο να χαρακτηρίζεται η Ε.Κ.Τ. ως “σωτήρας” των χειμαζομένων οικονομιών. Προσωπικά, στην περίπτωση της Ε.Κ.Τ. βλέπω απόλυτη εφαρμογή (με μια μικρή παράφραση) τού ευαγγελικού στίχου “άλλους έσωσεν, εαυτήν ου δύναται σώσαι”. Πράγματι, τα στοιχεία που η ίδια η Ε.Κ.Τ. δημοσιεύει στον ιστότοπότης είναι αποκαλυπτικά. Ας δούμε μερικά απ’ αυτά.

Σύμφωνα με τον ισολογισμό τής Ε.Κ.Τ., το ενεργητικό τής τράπεζας ανερχόταν το 2011 σε 2 τρισ. ευρώ περίπου(*). Πριν ξεσπάσει η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση, αυτό το ενεργητικό έφτανε το 1,3 τρισ. ευρώ, ενώ αναμένεται να ξεπεράσει τα 3,2 τρισ. για το 2012. Αυτό το νουμεράκι, ως σκέτο νουμεράκι, δεν λέει και πολλά. Όμως, γίνεται εξαιρετικά λαλίστατο αν σημειώσουμε ότι κατά το 2011 το Α.Ε.Π. των 17 χωρών τής ευρωζώνης ανήλθε σε 9,4 τρισ. ευρώ κι εφέτος αναμένεται (λόγω ύφεσης) να κινηθεί ελαφρώς χαμηλότερα. Με άλλα λόγια, το ενεργητικό τής Ε.Κ.Τ. (δηλαδή, ξαναλέω: η περιουσία της) ξεπερνάει το 30% του συνολικού Α.Ε.Π. ολόκληρης της ευρωζώνης.

Πάμε τώρα λίγο βαθύτερα. Όλοι ξέρουμε ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (η περίφημη Fed) ακολουθεί νομισματική πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης. Και για να το πω σε απλά ελληνικά: τυπώνει χρήμα αβέρτα. Παρά ταύτα, το ενεργητικό της αντιστοιχεί στο 20% περίπου του ΑΕΠ τής χώρας. Αντίστοιχα, όταν στις αρχές τής δεκαετίας τού ’90 κατέρρευσε οικονομικά η Ιαπωνία, το ενεργητικό της κεντρικής τράπεζας της χώρας δεν ξεπέρασε ποτέ το 30% του ιαπωνικού ΑΕΠ, παρ’ ότι εφαρμόστηκε εκτεταμένη πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης για αρκετά χρόνια.

Εδώ ανακύπτει σοβαρό ερώτημα: αφού στις ΗΠΑ και στην Ιαπωνία το ενεργητικό των κεντρικών τραπεζών έφτασε μάξιμουμ σε 20% και 30% του ΑΕΠ τους, παρ’ ότι και οι δυο το φούσκωναν τυπώνοντας χρήμα μόνες τους, πώς διάολο γίνεται και η Ε.Κ.Τ. ξεπέρασε το 30%δίχως να τυπώνει χρήμα; Το φαινόμενο δεν εξηγείται με κανένα θεωρητικό υπόδειγμα. Αν δεν βρεθεί κάποιος να μας δώσει μια πειστική απάντηση σ’ αυτή την απορία, δικαιούμαστε να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι η Ε.Κ.Τ. όχι μόνο τυπώνει χρήμα αλλά παρατυπώνει κιόλας. Κι ας λέει ο Σόιμπλε ό,τι θέλει.

Και τώρα ας ανατριχιάσουμε λίγο, ρίχνοντας μια ματιά στα στοιχεία που περιλαμβάνει το ενεργητικό των 3,2 τρισ. που προαναφέραμε. Η Ε.Κ.Τ., λοιπόν, έχει στα συρτάρια της, μεταξύ άλλων: (α) ομόλογα 600 δισ. περίπου, ως ενέχυρα των τραπεζών τής ευρωζώνης και (β) ομόλογα 525 δισ. περίπου, τα οποία απέκτησε στην δευτερογενή αγορά. Με δεδομένη την οικονομική κατάσταση των χωρών που έχουν εκδώσει αυτά τα ομόλογα, είναι σαφές ότι η Ε.Κ.Τ. είναι εκτεθειμένη σε τοξικούς τίτλους για πάνω από 1,1 τρισ. ευρώ. Με άλλα λόγια: το ενεργητικό τής Ε.Κ.Τ. αποτελείται κατά 30% από τοξικά ομόλογα!

Αλλά το καλύτερο το έχω φυλάξει για το τέλος. Θυμάστε τι έχουμε πει πως είναι η μόχλευση; Στην χρηματοοικονομία, λοιπόν, μόχλευση είναι η σχέση των ιδίων κεφαλαίων ως προς τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει μια εταιρεία. Παράδειγμα: αν μια εταιρεία με κεφάλαια 1000 ευρώ έχει αναλάβει υποχρεώσεις 3000 ευρώ, λέμε πως έχει μοχλεύσει 3 φορές τα κεφάλαιά της. Τα μεγάλα hedge funds μοχλεύουν σήμερα τα κεφάλαιά τους 5-6 φορές ενώ σε περιόδους ευμάρειας έχουν φτάσει μόχλευση 10-12 φορές. Φυσικά, τόσο υψηλή μόχλευση θεωρείται εξαιρετικά επικίνδυνη και υποκρύπτει βραχυπρόθεσμη έντονη κερδοσκοπία.

Πού είναι το “καλύτερο” που σας υποχέθηκα λίγο πριν; Θέλετε να μαντέψετε πού έχει φτάσει η μόχλευση των κεφαλαίων τής Ε.Κ.Τ.; Για σκεφτείτε λίγο. Είπαμε, τα hedge funds φτάνουν 5-6…οι ρισκαδόροι κερδοσκόποι 10-12… Καλά, μη σας ταλαιπωρώ άλλο. Λοιπόν: η κεντρική τράπεζα της ευρωζώνης έχει κάνει ρεκόρ μόχλευσης με 24 φορές!! Αν θέλετε συγκεκριμένα νούμερα, έχει αναλάβει υποχρεώσεις πάνω από 2 τρισ. ενώ τα κεφάλαιά της μόλις ξεπερνούν τα 85 δισ. Κι όλα αυτά, με 1,1 τρισ. τοξικά ομόλογα στο συρτάρι και δίχως ακόμη να έχουν προστρέξει στον μηχανισμό στήριξης η Ισπανία και η Ιταλία…

Λεπτομέρεια: όταν κατέρρεε η Λέμαν Μπράδερς, δίνοντας το έναυσμα για το ξέσπασμα της καπιταλιστικής κρίσης, η μόχλευσή της είχε φτάσει το εξωπραγματικό 30,7…

Συμπέρασμα: αναζητείται σωτήρας για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ή, μήπως, αναζητείται σωτήρας για το ευρώ γενικώτερα; Χμμμ… Φοβάμαι ότι ο ψαλμός θα αποδειχτεί πολύ κοντός…

(*) Για όσους δεν γνωρίζουν οικονομικά: Στο ενεργητικό καταγράφονται οι απαιτήσεις (δηλ. η περιουσία) τής κάθε εταιρείας και στο παθητικό οι υποχρεώσεις της. Τώρα, επειδή πρόκειται για ισο-λογισμό, το ενεργητικό είναι πάντοτε ίσο με το παθητικό. Αν αναρωτιέστε πού μπαίνουν τα κέρδη, σκεφτείτε ότι τα κέρδη συνιστούν υποχρέωση της εταιρείας να τα μοιράσει, άρα καταχωρίζονται στην πλευρά τού παθητικού κι έτσι επιτυγχάνεται η ισότητα.

Πηγή : Cogito ergo sum