citypress
του Γιώργου Κύρτσου
Παρά την προσπάθεια της κυβερνητικής ηγεσίας να δημιουργήσει κλίμα αισιοδοξίας σε σχέση με τη διαπραγμάτευση των μέτρων του νέου μνημονίου και την εξασφάλιση της δόσης των 31,5 δισ. ευρώ, οι περισσότεροι πολίτες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το 2013 και το 2014 θα κλιμακωθεί η οικονομική και κοινωνική κρίση. Υποτίθεται ότι μέσα από αυτή τη δοκιμασία θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την καθυστερημένη έξοδο της εθνικής οικονομίας από την ύφεση. Θα πρέπει όμως να περιμένουμε για να δούμε το τελικό οικονομικό αποτέλεσμα. Προς το παρόν, το μόνο βέβαιο είναι ότι αλλάζει η σύνθεση της ελληνικής κοινωνίας και προσφέρονται νέες πολιτικές, εκλογικές ευκαιρίες στα λεγόμενα αντισυστημικά κόμματα.
Από τα 2/3 στο 1/3
Μέχρι την εκδήλωση της κρίσης υπερχρέωσης που οδήγησε στην πολιτική των μνημονίων είχαμε την κοινωνία των 2/3. Ύστερα από δεκαετίες οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης 2 στους 3 Έλληνες είχαν αποκτήσει ένα καλό ή επαρκές επίπεδο διαβίωσης και συμμετείχαν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στο «ελληνικό όνειρο». Μετά το 2008, όταν η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση έφερε στην επιφάνεια τα διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας και άρχισε να εφαρμόζεται μία περιοριστική έως ισοπεδωτική οικονομική πολιτική, χάθηκαν κατακτήσεις δεκαετιών.
Η εφαρμογή νέων μέτρων ύψους 13,5 δισ. το 2013-2014 πρόκειται να μεγαλώσει την οικονομική και κοινωνική πίεση που δέχονται οι περισσότεροι συμπολίτες μας. Οι αναλυτές της Eurobank υπολογίζουν ότι το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) θα μειωθεί κατά 8,34 δισ. ευρώ από την εφαρμογή των νέων μέτρων λιτότητας στη διάρκεια της επόμενης διετίας. Εκτιμούν ότι η αρνητική επίπτωση των μέτρων θα είναι της τάξης των 5,34 δισ. ευρώ το 2013 και 3 δισ. ευρώ το 2014. Με την τεχνοκρατική γλώσσα που χρησιμοποιούν, παρουσιάζουν μια νέα πτώση του ΑΕΠ κατά 4,5%, η οποία θα συμβάλει στη διατήρηση του «ρεκόρ Γκίνες» λιτότητας και ύφεσης που περιέγραψε ο κ. Σαμαράς στους ομολόγους του στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα.
Με την ενίσχυση της λιτότητας και των φαινομένων ύφεσης θα οδηγηθούμε σε νέα αύξηση του αριθμού των ανέργων, στην οικονομική και κοινωνική περιθωριοποίηση εκατοντάδων χιλιάδων συνταξιούχων, στη φτωχοποίηση ενός σημαντικού μέρους της μεσαίας τάξης, ακόμη και στη δημιουργία μιας στρατιάς εργαζομένων οι οποίοι δεν θα μπορούν να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες λόγω εξαιρετικά χαμηλών αποδοχών και μερικής κοινωνικής ασφάλισης. Εξαιτίας των αρνητικών οικονομικών εξελίξεων ωριμάζουν κοινωνικές αλλαγές. Υποχωρούμε από την κοινωνία των 2/3 στην κοινωνία του 1/3, εφόσον μόνο το 30%-35% του πληθυσμού θα έχει ένα ευρωπαϊκό επίπεδο διαβίωσης και θα έχει λύσει τα βασικά οικονομικά και κοινωνικά του προβλήματα.
Τα μνημόνια στο σπίτι
Με το πέρασμα του χρόνου γίνεται πιο απειλητική η παρουσία των μέτρων των μνημονίων στον οικογενειακό προϋπολογισμό και στην καθημερινότητα των νοικοκυριών. Η μίζερη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί αμφισβητεί όσα μέχρι πριν από λίγα χρόνια θεωρούσαμε αυτονόητα και κάνει πιο δύσκολη την ανάκαμψη της οικονομίας, εφόσον προκαλεί τεράστιες δυσλειτουργίες σε σημαντικούς κλάδους της.
Το ποσοστό ανεργίας εκτοξεύτηκε από 7,4% τον Ιούλιο του 2008 σε 25,1% τον Ιούλιο του 2012 και όλα δείχνουν ότι θα κινηθεί προς το 30% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού. Το 2008 είχαμε 4.559.000 απασχολούμενους, 364.000 ανέργους και 3.406.000 οικονομικά μη ενεργούς ενήλικες. Το 2012 έχει αλλάξει δραματικά η σύνθεση της ελληνικής κοινωνίας, εφόσον οι απασχολούμενοι έχουν περιοριστεί σε 3.763.000, οι άνεργοι έχουν αυξηθεί σε 1.261.000 και οι οικονομικά μη ενεργοί ενήλικες ανέρχονται σε 3.356.000. Το 2008 οι απασχολούμενοι ξεπερνούσαν το άθροισμα των ανέργων και των οικονομικά μη ενεργών κατά 789.000, ενώ σήμερα οι απασχολούμενοι υπολείπονται του αθροίσματος των ανέργων και των οικονομικά μη ενεργών ενήλικων συμπολιτών μας κατά 854.000. Πρόκειται για μία ανατροπή στην ίδια τη διάρθρωση της κοινωνίας, που κάνει πραγματικά ασήκωτο το οικονομικό βάρος του δημόσιου χρέους και εξαιρετικά δύσκολη την έξοδο από την κρίση. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι από τον Ιούλιο του 2008 μέχρι τον Ιούλιο του 2012 το ποσοστό των άνεργων νέων κάτω των 24 ετών εκτοξεύτηκε από το 22,1% στο 54,2% και των ανέργων στην ηλικιακή κατηγορία από 25 έως 34 ετών από το 10,4% στο 31,4%.
Η μαζική ανεργία συντηρεί ένα κλίμα οικονομικής και κοινωνικής ανασφάλειας και λειτουργεί σαν καταλύτης για να περάσουμε από την κοινωνία των 2/3 στην κοινωνία του 1/3.
Οικονομικά ερείπια άφησαν πίσω τους η υπερχρέωση και τα μνημόνια στη στρατηγικής σημασίας για τη διαμόρφωση του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων οικοδομική δραστηριότητα. Από το 2008, οπότε εκδηλώθηκε η κρίση, μέχρι σήμερα η πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας ξεπερνάει το 75%. Το εκπληκτικό είναι ότι συνεχίζεται με αμείωτη ένταση. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιουλίου 2012, τα τελευταία που έχουν δημοσιευτεί, η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα κατέγραψε πτώση κατά 51,5% στον αριθμό των αδειών, κατά 43% στην επιφάνεια και κατά 49,2% στον όγκο σε σχέση με τον Ιούλιο του 2011. Η οικονομική «εξαφάνιση» της οικοδομής οδηγεί στην ενίσχυση των φαινομένων ύφεσης, ενώ η πολιτική των μνημονίων έχει μετατρέψει τη μικρή και τη μεσαία ιδιοκτησία από εγγύηση ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης σε ένα ασήκωτο φορολογικό φορτίο.
Η κρίση στα ακίνητα και στην οικοδομή περνάει στο τραπεζικό σύστημα. Πάνω από 20% των στεγαστικών δανείων θεωρούνται επισφαλή, εφόσον εξυπηρετούνται με καθυστέρηση άνω των 3 μηνών. Οι επισφάλειες στα στεγαστικά δάνεια ξεπερνούν τα 15 δισ. ευρώ και ανεβάζουν το κόστος της ανακεφαλαιοποίησης του τραπεζικού συστήματος για το ελληνικό Δημόσιο και τους φορολογούμενους πολίτες.
Δείκτες δυστυχίας
Σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα κινούνται οι επισφάλειες στα καταναλωτικά δάνεια, που αναλογούν ήδη στο 30% των συνολικών καταναλωτικών δανείων και ανέρχονται σε 9 δισ. ευρώ.
Η ελληνική κοινωνία περνάει από τον υπερκαταναλωτισμό της περιόδου 1999-2008 σε συμπεριφορές που χαρακτηρίζουν λιγότερο αναπτυγμένες χώρες.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σημαντική μείωση του αριθμού των ασφαλισμένων οχημάτων. Από 5.525.000 που ήταν το 2009 περιορίστηκαν σε 4.942.000 το 2011 και η τάση αυτή ενισχύεται με το πέρασμα του χρόνου. Η κυκλοφορία πολλών εκατοντάδων χιλιάδων ανασφάλιστων οχημάτων μπορεί να οδηγήσει σε ακραίες οικονομικές καταστάσεις, σε περίπτωση ατυχημάτων, και συμβάλλει στην αποσταθεροποίηση των ασφαλιστικών εταιρειών σε μία εξαιρετικά δύσκολη γι’ αυτές περίοδο.
Έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα, σε πολυτέλεια τείνει να μετατραπεί και η πληρωμή του λογαριασμού της κινητής τηλεφωνίας. Το 2008 οι επισφαλείς απαιτήσεις στον κλάδο της κινητής τηλεφωνίας ήταν μόλις 1,4% του κύκλου εργασιών. Το 2010 αυξήθηκαν σε 6,9% και το 2011 σε 10,3%, το οποίο μεταφράζεται σε 287 εκατ. ευρώ. Επειδή το μερίδιο των έμμεσων φόρων στον μέσο λογαριασμό της κινητής τηλεφωνίας είναι γύρω στο 26,9%, οι εταιρείες του κλάδου υποχρεώθηκαν να καταβάλουν φόρους 77 εκατ. ευρώ για ανείσπρακτα έσοδα. Θεωρείται βέβαιο ότι το 2012 θα αυξηθεί θεαματικά το ποσοστό των επισφαλειών στην κινητή τηλεφωνία και πως θα συνεχιστεί η κλιμάκωση του φαινομένου το 2013 και το 2014.
Η οικονομική κρίση, σε συνδυασμό με τη μεγάλη αύξηση της φορολογίας του πετρελαίου θέρμανσης, αναμένεται να οδηγήσει σε μείωση της κατανάλωσης κατά 40%-50% το χειμώνα του 2012-2013. Εκατομμύρια συμπολίτες μας δεν θα θερμανθούν επαρκώς στη διάρκεια των επόμενων μηνών εξαιτίας της εισοδηματικής, φορολογικής πολιτικής που εφαρμόζεται. Ανάλογη προσαρμογή της καταναλωτικής συμπεριφοράς παρατηρείται στην κίνηση στις εθνικές οδούς, ακόμη και στην Αττική Οδό. Η μείωση των διελεύσεων στη διάρκεια των τριών τελευταίων ετών κυμαίνεται από 30% έως 60%.
Χωρίς κράτος πρόνοιας
Η μέση ελληνική οικογένεια δεν μπορεί πλέον να χρηματοδοτήσει τις καταναλωτικές συνήθειες που απέκτησε τη δεκαετία πριν από την εκδήλωση της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης, το 2008. Είναι φανερό ότι έπρεπε να βάλουμε τέλος σε ορισμένες καταναλωτικές υπερβολές, περάσαμε όμως στο άλλο άκρο, της επιβολής ενός τρόπου ζωής που δεν έχει σχέση με το ευρωπαϊκό πρότυπο που προσδιόρισε τις στρατηγικές επιλογές μας.
Το πέρασμα από την κοινωνία των 2/3 στην κοινωνία του 1/3 επιταχύνεται και από την κατάρρευση του κράτους πρόνοιας. Πάνω από 50.000 δημόσιοι υπάλληλοι που βρίσκονται στο στάδιο της συνταξιοδότησης περιμένουν στην ουρά για το πολυσυζητημένο εφάπαξ, το οποίο μειώθηκε σε διάστημα 12 μηνών κατά 45% κατά μέσο όρο. Το συνεχές ψαλίδισμα των συντάξεων και των προνοιακών επιδομάτων αποσταθεροποιεί κοινωνικά τις οικογένειες που στηρίζονται στο εισόδημα των ηλικιωμένων μελών τους για να καλύψουν τις ανάγκες των νεότερων, που αδυνατούν να εξασφαλίσουν μια θέση στην αγορά εργασίας.
Η λεηλασία του δημόσιου χρήματος που συνεχίζεται στον τομέα του φαρμάκου και των νοσοκομείων του ΕΣΥ έχει κι αυτή σημαντικές κοινωνικές συνέπειες, εφόσον προκάλεσε ήδη την αύξηση του ποσοστού συμμετοχής των ασφαλισμένων στην κάλυψη του κόστους των φαρμάκων και των νοσηλίων στο 30% του συνόλου.
Κοινωνία-κυβέρνηση σε πορεία σύγκρουσης
Το πέρασμα στην κοινωνία του 1/3 προετοιμάζει πολιτικές ανατροπές.
Το αναγκαστικό πέρασμα από την κοινωνία των 2/3 στην κοινωνία του 1/3 αλλάζει με δραματικό τρόπο το συσχετισμό των πολιτικών δυνάμεων και τη δυναμική.
Τα αποτελέσματα των δύο τελευταίων δημοσκοπήσεων (Βαρόμετρο της Public Issue και μέτρηση της VPRC) μας προετοιμάζουν για το μέλλον που διαμορφώνουν οι κοινωνικές ανατροπές.
Πρωτιά ΣΥΡΙΖΑ
Και οι δύο μετρήσεις εμφανίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ να αποκτά προβάδισμα 3-4 μονάδων έναντι της ΝΔ και να προηγείται, με χαρακτηριστική άνεση, στο κρίσιμο μέγεθος της παράστασης νίκης. Ο ΣΥΡΙΖΑ συσπειρώνει πλέον μεγαλύτερες εκλογικές δυνάμεις από τη ΝΔ και αρχίζει να αποκτά εικόνα κόμματος που βρίσκεται στον προθάλαμο της εξουσίας. Οι δημοσκοπήσεις δεν δεσμεύουν βέβαια τις πολιτικές εξελίξεις, θεωρούμε όμως απόλυτα λογική την ενίσχυση του ΣΥΡΙΖΑ στις κοινωνικές συνθήκες που διαμορφώνει η πολιτική των μνημονίων. Στις εκλογές του Ιουνίου ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ήδη πρώτο κόμμα μεταξύ των νέων και των λιγότερο νέων, που καλύπτουν όλες τις ηλικιακές κατηγορίες από τα 18 έως τα 55 έτη. Η ΝΔ στήριξε την εκλογική πρωτιά της στους άνω των 55 ετών. Είναι πρακτικά αδύνατο να διατηρήσει την πολιτική υπεροχή της στη βάση μιας πολιτικής που οδηγεί τους νέους στο οικονομικό και κοινωνικό περιθώριο και έχει αρχίσει να γίνεται ιδιαίτερα σκληρή και για τους γονείς τους.
Οι δηλώσεις που έκανε ο πρωθυπουργός κ. Σαμαράς μετά τη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών υπέρ της οικονομικής ανάπτυξης και της άμεσης αντιμετώπισης της ανεργίας των νέων δεν οδηγούν σε αλλαγή κυβερνητικής πολιτικής, απλώς φανερώνουν την πολιτική αμηχανία της κυβερνητικής ηγεσίας.
Το πέρασμα στην κοινωνία του 1/3 φαίνεται ότι διευκολύνει την ανασύνταξη των δυνάμεων του ΚΚΕ. Το ΚΚΕ εμφανίζεται δημοσκοπικά ενισχυμένο και τα μέλη και οι φίλοι του κάνουν πραγματικά εντυπωσιακές εμφανίσεις στις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας κατά της κυβερνητικής πολιτικής.
Ακροδεξιά νέμεση
Τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες στη Χρυσή Αυγή. Με βάση τα αποτελέσματα της πιο πρόσφατης δημοσκόπησης, έχει διπλασιάσει το ποσοστό της, σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου, στο 14%. Ο κ. Σαμαράς υποστήριξε, μιλώντας στους δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες, ότι η ανεργία τρέφει τον εξτρεμισμό και πως οι Ευρωπαίοι εταίροι αρχίζουν να κατανοούν την αναγκαιότητα ενίσχυσης της αναπτυξιακής διάστασης της πολιτικής των μνημονίων. Ανεξάρτητα από τον προβληματισμό του Έλληνα πρωθυπουργού και των Ευρωπαίων ομολόγων του, η εφαρμογή του νέου «πακέτου» μέτρων και πολλών από τα λεγόμενα προαπαιτούμενα μέτρα θα ενισχύσει τα φαινόμενα ύφεσης και θα προετοιμάσει το έδαφος για νέα μεγάλη αύξηση της ανεργίας. Άλλωστε η Χρυσή Αυγή δεν τρέφεται πολιτικά μόνο από το αναγκαστικό πέρασμα στην κοινωνία του 1/3, αλλά και από τα προβλήματα που δημιουργεί η μαζική παράνομη μετανάστευση, όπως και από τη διαφθορά του παραδοσιακού κομματικού, πολιτικού συστήματος.
Τεστ αντοχής
Η εφαρμογή των νέων μέτρων, το πρώτο τρίμηνο του 2013, μπορεί να οδηγήσει σε μετωπική αντιπαράθεση της κοινωνίας με τις πολιτικές δυνάμεις που στηρίζουν την κυβέρνηση Σαμαρά. Το ΠΑΣΟΚ του κ. Βενιζέλου τείνει να μετατραπεί σε αμελητέα πολιτική δύναμη και δημιουργεί πλέον ειδήσεις κυρίως στο επίπεδο της διαπλεκόμενης νομής της εξουσίας. Μεγαλύτερες είναι οι πολιτικές, εκλογικές αντοχές της Δημοκρατικής Αριστεράς, ίσως εξαιτίας της υψηλής δημοτικότητας του προέδρου της κ. Κουβέλη, αλλά και της εκπαίδευσης των στελεχών της στην ανελέητη πολιτική αντιπαράθεση με τον σκληρό πυρήνα του μηχανισμού του ΣΥΡΙΖΑ.
Η ΝΔ δείχνει μέχρι σήμερα μεγάλη δημοσκοπική αντοχή, εφόσον το ποσοστό της έχει υποχωρήσει μόνο 2-3 μονάδες σε σχέση με το εκλογικό αποτέλεσμα του Ιουνίου. Το πολιτικό κόστος της κυβερνητικής πολιτικής το σηκώνουν, σε αυτή τη φάση, τα μικρότερα κόμματα της συγκυβέρνησης, και ιδιαίτερα το ΠΑΣΟΚ. Η κατάσταση όμως μπορεί να αλλάξει, μόλις διαπιστώσουν οι ψηφοφόροι στους οποίους απευθύνθηκε ο κ. Σαμαράς με το προεκλογικό πρόγραμμα των 18 σημείων ότι οι εισοδηματικές και φορολογικές επιλογές του ισοδυναμούν με μεθοδευμένη πολιτική εξαπάτηση χωρίς ιστορικό προηγούμενο κατά τη διάρκεια της τελευταίας πεντηκονταετίας.
Χωρίς να είμαστε σε θέση να προβλέψουμε την ακριβή εξέλιξη των πραγμάτων, μπορούμε να πούμε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μεγάλες πολιτικές ανατροπές. Το αναγκαστικό πέρασμα από την κοινωνία των 2/3 στην κοινωνία του 1/3 αναμένεται να δώσει μεγάλα πολιτικά γεγονότα για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα.
του Γιώργου Κύρτσου
Παρά την προσπάθεια της κυβερνητικής ηγεσίας να δημιουργήσει κλίμα αισιοδοξίας σε σχέση με τη διαπραγμάτευση των μέτρων του νέου μνημονίου και την εξασφάλιση της δόσης των 31,5 δισ. ευρώ, οι περισσότεροι πολίτες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το 2013 και το 2014 θα κλιμακωθεί η οικονομική και κοινωνική κρίση. Υποτίθεται ότι μέσα από αυτή τη δοκιμασία θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την καθυστερημένη έξοδο της εθνικής οικονομίας από την ύφεση. Θα πρέπει όμως να περιμένουμε για να δούμε το τελικό οικονομικό αποτέλεσμα. Προς το παρόν, το μόνο βέβαιο είναι ότι αλλάζει η σύνθεση της ελληνικής κοινωνίας και προσφέρονται νέες πολιτικές, εκλογικές ευκαιρίες στα λεγόμενα αντισυστημικά κόμματα.
Από τα 2/3 στο 1/3
Μέχρι την εκδήλωση της κρίσης υπερχρέωσης που οδήγησε στην πολιτική των μνημονίων είχαμε την κοινωνία των 2/3. Ύστερα από δεκαετίες οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης 2 στους 3 Έλληνες είχαν αποκτήσει ένα καλό ή επαρκές επίπεδο διαβίωσης και συμμετείχαν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στο «ελληνικό όνειρο». Μετά το 2008, όταν η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση έφερε στην επιφάνεια τα διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας και άρχισε να εφαρμόζεται μία περιοριστική έως ισοπεδωτική οικονομική πολιτική, χάθηκαν κατακτήσεις δεκαετιών.
Η εφαρμογή νέων μέτρων ύψους 13,5 δισ. το 2013-2014 πρόκειται να μεγαλώσει την οικονομική και κοινωνική πίεση που δέχονται οι περισσότεροι συμπολίτες μας. Οι αναλυτές της Eurobank υπολογίζουν ότι το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) θα μειωθεί κατά 8,34 δισ. ευρώ από την εφαρμογή των νέων μέτρων λιτότητας στη διάρκεια της επόμενης διετίας. Εκτιμούν ότι η αρνητική επίπτωση των μέτρων θα είναι της τάξης των 5,34 δισ. ευρώ το 2013 και 3 δισ. ευρώ το 2014. Με την τεχνοκρατική γλώσσα που χρησιμοποιούν, παρουσιάζουν μια νέα πτώση του ΑΕΠ κατά 4,5%, η οποία θα συμβάλει στη διατήρηση του «ρεκόρ Γκίνες» λιτότητας και ύφεσης που περιέγραψε ο κ. Σαμαράς στους ομολόγους του στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα.
Με την ενίσχυση της λιτότητας και των φαινομένων ύφεσης θα οδηγηθούμε σε νέα αύξηση του αριθμού των ανέργων, στην οικονομική και κοινωνική περιθωριοποίηση εκατοντάδων χιλιάδων συνταξιούχων, στη φτωχοποίηση ενός σημαντικού μέρους της μεσαίας τάξης, ακόμη και στη δημιουργία μιας στρατιάς εργαζομένων οι οποίοι δεν θα μπορούν να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες λόγω εξαιρετικά χαμηλών αποδοχών και μερικής κοινωνικής ασφάλισης. Εξαιτίας των αρνητικών οικονομικών εξελίξεων ωριμάζουν κοινωνικές αλλαγές. Υποχωρούμε από την κοινωνία των 2/3 στην κοινωνία του 1/3, εφόσον μόνο το 30%-35% του πληθυσμού θα έχει ένα ευρωπαϊκό επίπεδο διαβίωσης και θα έχει λύσει τα βασικά οικονομικά και κοινωνικά του προβλήματα.
Τα μνημόνια στο σπίτι
Με το πέρασμα του χρόνου γίνεται πιο απειλητική η παρουσία των μέτρων των μνημονίων στον οικογενειακό προϋπολογισμό και στην καθημερινότητα των νοικοκυριών. Η μίζερη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί αμφισβητεί όσα μέχρι πριν από λίγα χρόνια θεωρούσαμε αυτονόητα και κάνει πιο δύσκολη την ανάκαμψη της οικονομίας, εφόσον προκαλεί τεράστιες δυσλειτουργίες σε σημαντικούς κλάδους της.
Το ποσοστό ανεργίας εκτοξεύτηκε από 7,4% τον Ιούλιο του 2008 σε 25,1% τον Ιούλιο του 2012 και όλα δείχνουν ότι θα κινηθεί προς το 30% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού. Το 2008 είχαμε 4.559.000 απασχολούμενους, 364.000 ανέργους και 3.406.000 οικονομικά μη ενεργούς ενήλικες. Το 2012 έχει αλλάξει δραματικά η σύνθεση της ελληνικής κοινωνίας, εφόσον οι απασχολούμενοι έχουν περιοριστεί σε 3.763.000, οι άνεργοι έχουν αυξηθεί σε 1.261.000 και οι οικονομικά μη ενεργοί ενήλικες ανέρχονται σε 3.356.000. Το 2008 οι απασχολούμενοι ξεπερνούσαν το άθροισμα των ανέργων και των οικονομικά μη ενεργών κατά 789.000, ενώ σήμερα οι απασχολούμενοι υπολείπονται του αθροίσματος των ανέργων και των οικονομικά μη ενεργών ενήλικων συμπολιτών μας κατά 854.000. Πρόκειται για μία ανατροπή στην ίδια τη διάρθρωση της κοινωνίας, που κάνει πραγματικά ασήκωτο το οικονομικό βάρος του δημόσιου χρέους και εξαιρετικά δύσκολη την έξοδο από την κρίση. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι από τον Ιούλιο του 2008 μέχρι τον Ιούλιο του 2012 το ποσοστό των άνεργων νέων κάτω των 24 ετών εκτοξεύτηκε από το 22,1% στο 54,2% και των ανέργων στην ηλικιακή κατηγορία από 25 έως 34 ετών από το 10,4% στο 31,4%.
Η μαζική ανεργία συντηρεί ένα κλίμα οικονομικής και κοινωνικής ανασφάλειας και λειτουργεί σαν καταλύτης για να περάσουμε από την κοινωνία των 2/3 στην κοινωνία του 1/3.
Οικονομικά ερείπια άφησαν πίσω τους η υπερχρέωση και τα μνημόνια στη στρατηγικής σημασίας για τη διαμόρφωση του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων οικοδομική δραστηριότητα. Από το 2008, οπότε εκδηλώθηκε η κρίση, μέχρι σήμερα η πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας ξεπερνάει το 75%. Το εκπληκτικό είναι ότι συνεχίζεται με αμείωτη ένταση. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιουλίου 2012, τα τελευταία που έχουν δημοσιευτεί, η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα κατέγραψε πτώση κατά 51,5% στον αριθμό των αδειών, κατά 43% στην επιφάνεια και κατά 49,2% στον όγκο σε σχέση με τον Ιούλιο του 2011. Η οικονομική «εξαφάνιση» της οικοδομής οδηγεί στην ενίσχυση των φαινομένων ύφεσης, ενώ η πολιτική των μνημονίων έχει μετατρέψει τη μικρή και τη μεσαία ιδιοκτησία από εγγύηση ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης σε ένα ασήκωτο φορολογικό φορτίο.
Η κρίση στα ακίνητα και στην οικοδομή περνάει στο τραπεζικό σύστημα. Πάνω από 20% των στεγαστικών δανείων θεωρούνται επισφαλή, εφόσον εξυπηρετούνται με καθυστέρηση άνω των 3 μηνών. Οι επισφάλειες στα στεγαστικά δάνεια ξεπερνούν τα 15 δισ. ευρώ και ανεβάζουν το κόστος της ανακεφαλαιοποίησης του τραπεζικού συστήματος για το ελληνικό Δημόσιο και τους φορολογούμενους πολίτες.
Δείκτες δυστυχίας
Σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα κινούνται οι επισφάλειες στα καταναλωτικά δάνεια, που αναλογούν ήδη στο 30% των συνολικών καταναλωτικών δανείων και ανέρχονται σε 9 δισ. ευρώ.
Η ελληνική κοινωνία περνάει από τον υπερκαταναλωτισμό της περιόδου 1999-2008 σε συμπεριφορές που χαρακτηρίζουν λιγότερο αναπτυγμένες χώρες.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σημαντική μείωση του αριθμού των ασφαλισμένων οχημάτων. Από 5.525.000 που ήταν το 2009 περιορίστηκαν σε 4.942.000 το 2011 και η τάση αυτή ενισχύεται με το πέρασμα του χρόνου. Η κυκλοφορία πολλών εκατοντάδων χιλιάδων ανασφάλιστων οχημάτων μπορεί να οδηγήσει σε ακραίες οικονομικές καταστάσεις, σε περίπτωση ατυχημάτων, και συμβάλλει στην αποσταθεροποίηση των ασφαλιστικών εταιρειών σε μία εξαιρετικά δύσκολη γι’ αυτές περίοδο.
Έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα, σε πολυτέλεια τείνει να μετατραπεί και η πληρωμή του λογαριασμού της κινητής τηλεφωνίας. Το 2008 οι επισφαλείς απαιτήσεις στον κλάδο της κινητής τηλεφωνίας ήταν μόλις 1,4% του κύκλου εργασιών. Το 2010 αυξήθηκαν σε 6,9% και το 2011 σε 10,3%, το οποίο μεταφράζεται σε 287 εκατ. ευρώ. Επειδή το μερίδιο των έμμεσων φόρων στον μέσο λογαριασμό της κινητής τηλεφωνίας είναι γύρω στο 26,9%, οι εταιρείες του κλάδου υποχρεώθηκαν να καταβάλουν φόρους 77 εκατ. ευρώ για ανείσπρακτα έσοδα. Θεωρείται βέβαιο ότι το 2012 θα αυξηθεί θεαματικά το ποσοστό των επισφαλειών στην κινητή τηλεφωνία και πως θα συνεχιστεί η κλιμάκωση του φαινομένου το 2013 και το 2014.
Η οικονομική κρίση, σε συνδυασμό με τη μεγάλη αύξηση της φορολογίας του πετρελαίου θέρμανσης, αναμένεται να οδηγήσει σε μείωση της κατανάλωσης κατά 40%-50% το χειμώνα του 2012-2013. Εκατομμύρια συμπολίτες μας δεν θα θερμανθούν επαρκώς στη διάρκεια των επόμενων μηνών εξαιτίας της εισοδηματικής, φορολογικής πολιτικής που εφαρμόζεται. Ανάλογη προσαρμογή της καταναλωτικής συμπεριφοράς παρατηρείται στην κίνηση στις εθνικές οδούς, ακόμη και στην Αττική Οδό. Η μείωση των διελεύσεων στη διάρκεια των τριών τελευταίων ετών κυμαίνεται από 30% έως 60%.
Χωρίς κράτος πρόνοιας
Η μέση ελληνική οικογένεια δεν μπορεί πλέον να χρηματοδοτήσει τις καταναλωτικές συνήθειες που απέκτησε τη δεκαετία πριν από την εκδήλωση της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης, το 2008. Είναι φανερό ότι έπρεπε να βάλουμε τέλος σε ορισμένες καταναλωτικές υπερβολές, περάσαμε όμως στο άλλο άκρο, της επιβολής ενός τρόπου ζωής που δεν έχει σχέση με το ευρωπαϊκό πρότυπο που προσδιόρισε τις στρατηγικές επιλογές μας.
Το πέρασμα από την κοινωνία των 2/3 στην κοινωνία του 1/3 επιταχύνεται και από την κατάρρευση του κράτους πρόνοιας. Πάνω από 50.000 δημόσιοι υπάλληλοι που βρίσκονται στο στάδιο της συνταξιοδότησης περιμένουν στην ουρά για το πολυσυζητημένο εφάπαξ, το οποίο μειώθηκε σε διάστημα 12 μηνών κατά 45% κατά μέσο όρο. Το συνεχές ψαλίδισμα των συντάξεων και των προνοιακών επιδομάτων αποσταθεροποιεί κοινωνικά τις οικογένειες που στηρίζονται στο εισόδημα των ηλικιωμένων μελών τους για να καλύψουν τις ανάγκες των νεότερων, που αδυνατούν να εξασφαλίσουν μια θέση στην αγορά εργασίας.
Η λεηλασία του δημόσιου χρήματος που συνεχίζεται στον τομέα του φαρμάκου και των νοσοκομείων του ΕΣΥ έχει κι αυτή σημαντικές κοινωνικές συνέπειες, εφόσον προκάλεσε ήδη την αύξηση του ποσοστού συμμετοχής των ασφαλισμένων στην κάλυψη του κόστους των φαρμάκων και των νοσηλίων στο 30% του συνόλου.
Κοινωνία-κυβέρνηση σε πορεία σύγκρουσης
Το πέρασμα στην κοινωνία του 1/3 προετοιμάζει πολιτικές ανατροπές.
Το αναγκαστικό πέρασμα από την κοινωνία των 2/3 στην κοινωνία του 1/3 αλλάζει με δραματικό τρόπο το συσχετισμό των πολιτικών δυνάμεων και τη δυναμική.
Τα αποτελέσματα των δύο τελευταίων δημοσκοπήσεων (Βαρόμετρο της Public Issue και μέτρηση της VPRC) μας προετοιμάζουν για το μέλλον που διαμορφώνουν οι κοινωνικές ανατροπές.
Πρωτιά ΣΥΡΙΖΑ
Και οι δύο μετρήσεις εμφανίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ να αποκτά προβάδισμα 3-4 μονάδων έναντι της ΝΔ και να προηγείται, με χαρακτηριστική άνεση, στο κρίσιμο μέγεθος της παράστασης νίκης. Ο ΣΥΡΙΖΑ συσπειρώνει πλέον μεγαλύτερες εκλογικές δυνάμεις από τη ΝΔ και αρχίζει να αποκτά εικόνα κόμματος που βρίσκεται στον προθάλαμο της εξουσίας. Οι δημοσκοπήσεις δεν δεσμεύουν βέβαια τις πολιτικές εξελίξεις, θεωρούμε όμως απόλυτα λογική την ενίσχυση του ΣΥΡΙΖΑ στις κοινωνικές συνθήκες που διαμορφώνει η πολιτική των μνημονίων. Στις εκλογές του Ιουνίου ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ήδη πρώτο κόμμα μεταξύ των νέων και των λιγότερο νέων, που καλύπτουν όλες τις ηλικιακές κατηγορίες από τα 18 έως τα 55 έτη. Η ΝΔ στήριξε την εκλογική πρωτιά της στους άνω των 55 ετών. Είναι πρακτικά αδύνατο να διατηρήσει την πολιτική υπεροχή της στη βάση μιας πολιτικής που οδηγεί τους νέους στο οικονομικό και κοινωνικό περιθώριο και έχει αρχίσει να γίνεται ιδιαίτερα σκληρή και για τους γονείς τους.
Οι δηλώσεις που έκανε ο πρωθυπουργός κ. Σαμαράς μετά τη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών υπέρ της οικονομικής ανάπτυξης και της άμεσης αντιμετώπισης της ανεργίας των νέων δεν οδηγούν σε αλλαγή κυβερνητικής πολιτικής, απλώς φανερώνουν την πολιτική αμηχανία της κυβερνητικής ηγεσίας.
Το πέρασμα στην κοινωνία του 1/3 φαίνεται ότι διευκολύνει την ανασύνταξη των δυνάμεων του ΚΚΕ. Το ΚΚΕ εμφανίζεται δημοσκοπικά ενισχυμένο και τα μέλη και οι φίλοι του κάνουν πραγματικά εντυπωσιακές εμφανίσεις στις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας κατά της κυβερνητικής πολιτικής.
Ακροδεξιά νέμεση
Τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες στη Χρυσή Αυγή. Με βάση τα αποτελέσματα της πιο πρόσφατης δημοσκόπησης, έχει διπλασιάσει το ποσοστό της, σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου, στο 14%. Ο κ. Σαμαράς υποστήριξε, μιλώντας στους δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες, ότι η ανεργία τρέφει τον εξτρεμισμό και πως οι Ευρωπαίοι εταίροι αρχίζουν να κατανοούν την αναγκαιότητα ενίσχυσης της αναπτυξιακής διάστασης της πολιτικής των μνημονίων. Ανεξάρτητα από τον προβληματισμό του Έλληνα πρωθυπουργού και των Ευρωπαίων ομολόγων του, η εφαρμογή του νέου «πακέτου» μέτρων και πολλών από τα λεγόμενα προαπαιτούμενα μέτρα θα ενισχύσει τα φαινόμενα ύφεσης και θα προετοιμάσει το έδαφος για νέα μεγάλη αύξηση της ανεργίας. Άλλωστε η Χρυσή Αυγή δεν τρέφεται πολιτικά μόνο από το αναγκαστικό πέρασμα στην κοινωνία του 1/3, αλλά και από τα προβλήματα που δημιουργεί η μαζική παράνομη μετανάστευση, όπως και από τη διαφθορά του παραδοσιακού κομματικού, πολιτικού συστήματος.
Τεστ αντοχής
Η εφαρμογή των νέων μέτρων, το πρώτο τρίμηνο του 2013, μπορεί να οδηγήσει σε μετωπική αντιπαράθεση της κοινωνίας με τις πολιτικές δυνάμεις που στηρίζουν την κυβέρνηση Σαμαρά. Το ΠΑΣΟΚ του κ. Βενιζέλου τείνει να μετατραπεί σε αμελητέα πολιτική δύναμη και δημιουργεί πλέον ειδήσεις κυρίως στο επίπεδο της διαπλεκόμενης νομής της εξουσίας. Μεγαλύτερες είναι οι πολιτικές, εκλογικές αντοχές της Δημοκρατικής Αριστεράς, ίσως εξαιτίας της υψηλής δημοτικότητας του προέδρου της κ. Κουβέλη, αλλά και της εκπαίδευσης των στελεχών της στην ανελέητη πολιτική αντιπαράθεση με τον σκληρό πυρήνα του μηχανισμού του ΣΥΡΙΖΑ.
Η ΝΔ δείχνει μέχρι σήμερα μεγάλη δημοσκοπική αντοχή, εφόσον το ποσοστό της έχει υποχωρήσει μόνο 2-3 μονάδες σε σχέση με το εκλογικό αποτέλεσμα του Ιουνίου. Το πολιτικό κόστος της κυβερνητικής πολιτικής το σηκώνουν, σε αυτή τη φάση, τα μικρότερα κόμματα της συγκυβέρνησης, και ιδιαίτερα το ΠΑΣΟΚ. Η κατάσταση όμως μπορεί να αλλάξει, μόλις διαπιστώσουν οι ψηφοφόροι στους οποίους απευθύνθηκε ο κ. Σαμαράς με το προεκλογικό πρόγραμμα των 18 σημείων ότι οι εισοδηματικές και φορολογικές επιλογές του ισοδυναμούν με μεθοδευμένη πολιτική εξαπάτηση χωρίς ιστορικό προηγούμενο κατά τη διάρκεια της τελευταίας πεντηκονταετίας.
Χωρίς να είμαστε σε θέση να προβλέψουμε την ακριβή εξέλιξη των πραγμάτων, μπορούμε να πούμε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μεγάλες πολιτικές ανατροπές. Το αναγκαστικό πέρασμα από την κοινωνία των 2/3 στην κοινωνία του 1/3 αναμένεται να δώσει μεγάλα πολιτικά γεγονότα για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου