Η Ελλάδα είχε χαμηλές κοινωνικές δαπάνες – μεγάλη φτώχεια και πριν τις περικοπές

του Λεωνίδα Βατικιώτη
Δημοσιεύτηκε στα Επίκαιρα 06/09/2012


Ό,τι δώσαμε, δώσαμε! Πλέον δεν υπάρχει καμία άλλη δυνατότητα. Οποιαδήποτε νέα περικοπή κοινωνικών δαπανών σημαίνει νέους άστεγους, πέραν των 25.000 που έχουν γεμίσει την Αθήνα, νέους άνεργους, πέραν του 1,12 εκατομμυρίων, νέες αυτοκτονίες, πέραν των 3.000, νέους μετανάστες, νέους επαίτες!  Αυτή έπρεπε να είναι η διαπραγματευτική γραμμή της Ελλάδας απέναντι στην Τρόικα και στη Γερμανία προκειμένου να μπει ένα όριο στις απαιτήσεις τους για συνεχείς περικοπές κοινωνικών δαπανών. Μια τέτοια ανυποχώρητη διαπραγματευτική γραμμή υποστηρίζεται κάλλιστα από τα στατιστικά δεδομένα που υπάρχουν και τα οποία επιβεβαιώνουν ότι το κοινωνικό κράτος στην Ελλάδα είναι το πιο …σύντομο ανέκδοτο. Ουδέποτε υπήρξε και ανέκαθεν το ρόλο του τον επιτελούσε η οικογένεια. Κατά συνέπεια οποιαδήποτε νέα μείωση δαπανών σημαίνει αίμα και δάκρυα, κοινωνική οδύνη!

Το μαύρο χάλι στο οποίο βρίσκεται το κοινωνικό κράτος στην Ελλάδα απεικονίζεται ανάγλυφα στην πρόσφατη έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας για το 2011, η οποία δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 2012. Εκεί παρατηρούμε ότι στη χώρα που είχε την τύχη να γίνει το πειραματόζωο της εφαρμογής στη γηραιά ήπειρο των πιο κανιβαλικών νεοφιλελεύθερων πολιτικών που έχουν επιβληθεί στο βόρειο ημισφαίριο, το ποσοστό της φτώχειας στο σύνολο του πληθυσμού το 2010 ήταν 20,1% όταν στην ευρωζώνη των 15 ήταν 16,2% και 16,4% στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27. Διευκρινίζεται μάλιστα στην έκθεση ότι τα στοιχεία για το έτος 2010 αφορούν εισοδήματα του 2009, όταν υποτίθεται πως η Ελλάδα καλοπέρναγε και ζούσε στον παράδεισο της «τελευταίας σοβιετικής δημοκρατίας της Ευρώπης». Επομένως πολύ πριν εφαρμοστούν τα δρακόντεια μέτρα της Τρόικας η φτώχεια στην Ελλάδα ήταν πολύ ανώτερη της μέσης ευρωπαϊκής! Ενδιαφέρον μάλιστα παρουσιάζει το γεγονός ότι κατά κύριο λόγο η φτώχεια δεν απαντιέται στο κοινωνικό ή το εργασιακό περιθώριο αλλά στους χώρους εργασίας. Στους φτωχούς από το σύνολο των εργαζομένων, μιλώντας πάλι για το 2010, συγκαταλέγονταν το 13,8% όταν στην ευρωζώνη και την ΕΕ-15 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 8% και 8,5%. Μισθοί πείνας με άλλα λόγια στην Ελλάδα, πολύ πριν μάλιστα εφαρμοστεί η θεραπεία – σοκ των Μνημονίων και το σχέδιο της εσωτερικής υποτίμησης.
Πολύ πιο κοντά στην εξαθλίωση επίσης (συγκρίνοντας πάντα με την Εσπερία) βρίσκονται οι μερικώς απασχολούμενοι στην Ελλάδα καθώς στις τάξεις τους το ποσοστό φτώχειας φθάνει το 29,4% όταν σε ΕΕ-15 και ΕΕ-27 είναι 13,2% και 12,9% αντίστοιχα. Στην Ελλάδα δηλαδή οι μερικώς απασχολούμενοι είναι μερικώς σιτιζόμενοι, μερικώς ζώντες, μερικώς ευτυχούντες… Κι η επιλογή της μερικής απασχόλησης φυσικά δεν είναι δική τους όπως συχνά λέγεται και πολύ πιο έντονα λεγόταν στο παρελθόν, όταν έπρεπε να αιτιολογηθεί η απορρύθμιση του εργατικού δικαίου που διασφάλιζε τις σταθερές εργασιακές σχέσεις. Από το σύνολο των μερικώς απασχολουμένων το 60% «έκανε αυτή την επιλογή διότι δεν μπόρεσε να βρει πλήρη απασχόληση», αναφέρεται στην ανακοίνωση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, για την έρευνα του εργατικού δυναμικού του πρώτου τριμήνου του 2012 με ημερομηνία 14 Ιουνίου 2012.

Πολύ κατώτερες των ευρωπαϊκών

Δραματικά είναι επίσης και τα στοιχεία που δείχνουν τις κοινωνικές δαπάνες στην Ελλάδα ως ποσοστό του ΑΕΠ, ως ποσοστό δηλαδή των αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται ετησίως. Στη χώρα μας το 2009 αντιπροσώπευαν το 28%. Στην ΕΕ-15 και την ΕΕ-27 οι κοινωνικές δαπάνες δέσμευαν μεγαλύτερο μέρος του κοινωνικού πλούτου: 30,3% και 29,5% του ΑΕΠ. Απαράδεκτες ήταν οι επιδόσεις της Ελλάδας, από την εποχή κιόλας της υποτιθέμενες ευημερίας, και στον τομέα των κοινωνικών επιδομάτων καθώς περιορίζονταν στο 14,5% του ΑΕΠ όταν στη ευρωζώνη και στην ΕΕ αφορούσαν το 17% και 16,4% αντίστοιχα. Η συμμετοχή των κοινωνικών δαπανών στο ΑΕΠ είναι τόσο χαμηλή στην Ελλάδα που, όπως ήταν αναμενόμενο, συνεισφέρουν σχετικά λίγο στην μείωση της φτώχειας. Ενώ στην Ευρώπη το ποσοστό του κινδύνου φτώχειας μειώνεται κατά 27% μετά την παρεμβολή των κοινωνικών επιδομάτων στην Ελλάδα μειώνεται μόλις κατά 22,7%. Με βάση αυτό το στοιχείο φαίνεται πως το πρόβλημα των αναποτελεσματικών κοινωνικών δαπανών στην Ελλάδα, με κριτήριο την συμβολή τους στην εξάλειψη της φτώχειας, πρώτα και κύρια έγκειται στο ύψος τους. Στα χρήματα δηλαδή που δαπανούσε το ελληνικό κράτος για να εξασφαλίσει την κοινωνική συνοχή. Πρωτίστως δηλαδή είναι ποσοτικό, απόρροια των χαμηλών κοινωνικών δαπανών κι όχι της κακής κατανομής τους ή της κακοδιαχείρισης, που ακόμη κι αν υπήρξαν αυτά τα φαινόμενα, ήταν υποδεέστερης σημασίας.

Με βάση τα παραπάνω φαίνεται περίτρανα ότι οι Τροϊκανοί κι η στρατιά των αργυρώνητων τεχνοκρατών που σέρνουν μαζί τους είναι είτε επιστημονικά άσχετοι, δηλαδή κομπογιαννίτες, εφ’ όσον οι οικονομικές κατευθύνσεις που δίνουν δεν παίρνουν καν υπ’ όψη τους την κοινωνική πραγματικότητα ή τόσο πολύ τυφλωμένοι από ταξικό μίσος που στέκουν αδιάφοροι απέναντι στο γεγονός ότι η εφαρμογή των περικοπών που περιλαμβάνονται στο πακέτο των 11,5 δισ. ευρώ θα οδηγήσει τις κοινωνικές ανισότητες της Ελλάδας στα επίπεδα της βιομηχανικής επανάστασης.

Νέο κούρεμα, νέα μέτρα

Ωστόσο, υπάρχουν κι άλλοι λόγοι για να μην εφαρμοστούν τα νέα δρακόντεια μέτρα λιτότητας, πέραν του χαμηλού επιπέδου στο οποίο ήδη βρίσκονται οι κοινωνικές δαπάνες. Ο σημαντικότερος είναι ότι θα ακολουθήσουν κι άλλα τέτοια πακέτα. Και μάλιστα σύντομα, με αφορμή το νέο κούρεμα του δημόσιου χρέους, την νέα χρεοκοπία δηλαδή στην οποία αναπόδραστα οδηγούμαστε. «Υπάρχουν δύο προφανή μαθήματα για το σήμερα από την καταστροφή με το χρέος που υπέστη η Λατινική Αμερική», έγραφε ο Λάρι Έλιοτ στην Γκάρντιαν με αφορμή την συμπλήρωση 30 ετών απ’ όταν ξέσπασε η πρώτη κρίση χρέους, στο Μεξικό. Και συνέχιζε την απρόσμενα ενδιαφέρουσα (για τα καθ’ ημάς κι όχι χάρη της σφαιρικής ενημέρωσης…) ανάλυσή του: «Το πρώτο είναι πως θα υπάρξει μια νέα διαγραφή χρέους της Ελλάδας»! Από την εμπειρία μάλιστα πια ξέρουμε πως οι όροι οι οποίοι θα απαιτηθούν θα είναι απλώς …φρικτοί! Απολύσεις, μειώσεις συντάξεων και μισθών σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, ελαστικοποίηση εργασιακών σχέσεων, ιδιωτικοποιήσεις κ.λπ. Επί της ουσίας πρόκειται για μια ατέρμονη, σισύφεια διαδικασία που θα καταδικάζει την κοινωνική πλειοψηφία, για χάρη πρώτα και κύρια των Γερμανών και των τραπεζιτών (και τις πιο πολλές φορές δε για χάρη των Γερμανών τραπεζιτών). «Αν η Ελλάδα ήταν ο εθισμένος αυτές οι τράπεζες ήταν οι ντίλερ» έγραφαν οι Νιου Γιορκ Τάιμς το Σαββατοκύριακο 25-26 Αυγούστου, υπενθυμίζοντας ότι στο τέλος Ιουνίου του 2009 πριν ξεσπάσει η κρίση, ο δημόσιος κι ο ιδιωτικός τομέας της Ελλάδας μαζί χρωστούσαν στις γαλλικές τράπεζες 76,5 δισ. ευρώ και στις γερμανικές τράπεζες 38,6 δισ. ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών. Που πήγαιναν αυτά τα χρήματα; «Η Γερμανία δάνειζε αυτά τα χρήματα για να χρησιμοποιούνται στην αγορά γερμανικών εξαγωγών», έγραφαν οι Νιου Γιορκ Τάιμς. Επικαλούνταν μάλιστα τα λόγια ενός οικονομολόγου μέλους της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής της Τράπεζας της Αγγλίας ο οποίος δήλωσε στο BBC ότι «η Γερμανία δημιούργησε ένα σχήμα για να εξυπηρετήσει τα δικά της συμφέροντα»!

Μόνο η ελληνική πολιτική ελίτ, σε πείσμα των αριθμών και όσων συζητιούνται δημοσίως εκτός Ελλάδας, συνεχίζει να θεωρεί τους συνταξιούχους υπαίτιους της δημοσιονομικής κρίσης.