Eντουάρντο Γκαλεάνο “Ο κόσμος ανάποδα” – 1ο μάθημα : Εκπαίδευση με την βοήθεια παραδειγμάτων

ΕΛευθερη Λαικη Αντιστασιακη Συσπειρωση

Ξεκινάμε σήμερα , 30 Αυγούστου να παρουσιάσουμε  κομμάτια από το βιβλίο του Ουρουγουανού συγγραφέα και φιλοσόφου Εντουάρντο Γκαλεάνο, “Ένας κόσμος ανάποδα” που κυκλοφορεί  από τις ‘Εκδόσεις Πιρόγα’ σε μετάφραση της ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΖΑΚΟΠΟΥΛΟΥ,  Eduardo Galeano “Patas arriba” 1998.Oι παρουσίασεις αυτές αντιστοιχούν σε 18 μαθήματα ενταγμένα σε 6 κύκλους.

Πρόγραμμα σπουδών

Kύκλος 1.Το σχολείο του κόσμου απ’ την ανάποδη

Μάθημα 1. Εκπαίδευση με την βοήθεια παραδειγμάτων

Μάθημα 2.  Οι μαθητές

Μάθημα 3. Βασικά μαθήματα αδικίας

Μάθημα 4. Βασικά μαθήματα ρατσισμού και φαλλοκρατίας

Κύκλος 2.Η Έδρα της φοβίας

Μάθημα 1 . Η διδασκαλία του φόβου

Μάθημα 2. Η βιομηχανία του φόβου

Μάθημα 3. Τμήματα ραπτικής και πρετ-α-πορτέ: πώς να κατασκευάζετε εχθρούς στα μέτρα σας

Κύκλος 3. Σεμινάριο ηθικής

Μάθημα 1. Πρακτική εξάσκηση: πώς να επιτύχετε στη ζωή και να κερδίσετε φίλους

Μάθημα 2. Μαθήματα κατά των βλαβερών συνηθειών

Κύκλος 4. Ανώτερες σπουδές στην ατιμωρησία

Μάθημα 1. Μελέτη μοντέλων

Μάθημα 2. Η ατιμωρησία των κυνηγών κεφαλών

Μάθημα 3. Η ατιμωρησία των εξολοθρευτών του πλανήτη

Μάθημα 4. Η ατιμωρησία του ιερού κινητήρα

Κύκλος 5. Παιδαγωγική της μοναξιάς

Μάθημα 1. Μαθήματα καταναλωτικής κοινωνίας

Μάθημα 2. Εντατικό μάθημα μη επικοινωνίας

Κύκλος 6. Το αντι-σχολείο

Μάθημα 1. Προδοσίες και υποσχέσεις στο τέλος της χιλιετίας

Μάθημα 2. Το δικαίωμα στο παραλήρημα

Κύκλος  - Το σχολείο του κόσμου απ’ την ανάποδη

Σελίδες 7- 16,  – Μάθημα 1ο,  Εκπαίδευση με την βοήθεια παραδειγμάτων

---

Εισαγωγή

(Με αφετηρία ένα κείμενο με το οποίο διαλαλούσαν τον μαγικό φανό, τον δέκατο όγδοο αιώνα)

Για περάστε!

Ελάτε στο σχολείο του κόσμου απ’ την ανάποδη!

Ας υψωθεί η αυλαία του μαγικού φανού!

Εικόνα και ήχος! Η ψευδαίσθηση της ζωής!

Ένα δώρο για τι κοινό, προσφορά του καταστήματος!

Προς ενημέρωση των παρισταμένων και παραδειγματισμό

των επόμενων γενεών!

Ελάτε να δείτε το ποτάμι που βγάζει φωτιές!

Τον κύριο Ήλιο να φωτίζει τη νύχτα!

Την κυρία Σελήνη μες το καταμεσήμερο!

Τα αστεράκια έξω από το στερέωμα!

Τον γελωτοποιό να κάθεται στο θρόνο του βασιλιά!

Την ανάσα του Σατανά να σκοτεινιάζει το σύμπαν!

Τους νεκρούς να περιφέρονται με έναν καθρέφτη στο χέρι!

Μάγοι! Ακροβάτες!

Δράκοι και βρικόλακες!

Ελάτε να δείτε το μαγικό ραβδί που μετατρέπει ένα παιδί σε νόμισμα!

Τον κόσμο χαμένο μέσα σε ένα παιχνίδι δεδομένων!

Προσοχή στις κακότεχνες απομιμήσεις!

Ο Θεός μαζί σας, αν έρθετε να δείτε!

Ο Θεός ας σας συγχωρέσει, αν όχι!

Ακατάλληλο για ανήλικους και ευαίσθητα άτομα.

Μήνυμα προς τους γονείς

Σήμερα πια ο κόσμος δε σέβεται τίποτε. Κάποτε υποκλινόμασταν μπροστά στην τιμή, την αλήθεια και τον νόμο… Η διαφθορά έχει φωλιάσει στη ζωή των σημερινών Αμερικανών. Όπου δεν υπάρχει υπακοή στους νόμους, νόμος γίνεται η διαφθορά. Η διαφθορά υπονομεύει αυτή τη χώρα. Το ήθος, η τιμή και ο νόμος έχουν εξανεμιστεί από την ζωή μας.

(Δηλώσεις του Αλ Καπόνε στον δημοσιογράφο Κορνήλιο Βάντερμπιλτ Τζούνιορ. Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Liberty στις 17 Οκτωβρίου 1931, λίγες μέρες πριν ο Αλ Καπόνε οδηγηθεί στην φυλακή)

Αν ξαναγύριζε η Αλίκη

Πριν από εκατό χρόνια, η Αλίκη, μετά το ταξίδι της στη χώρα των θαυμάτων, μπήκε σε έναν καθρέφτη για να ανακαλύψει τον κόσμο απ’ την ανάποδη. Αν η Αλίκη ξαναγεννιόνταν στις μέρες μας δε θα χρειαζόταν να περάσει μέσα απ’ τον καθρέφτη, θα ήταν αρκετό να ρίξει μια ματιά έξω από το παράθυρο.

«Αν αποφασίσατε να εκπαιδεύσετε το σκύλο σας, συγχαρητήρια.

Πήρατε τη σωστή απόφαση. Πολύ σύντομα θα ανακαλύψετε ότι οι

κανόνες ανάμεσα στο αφεντικό και το σκύλο είναι απολύτως ξεκάθαροι.»

(Διεθνές Κέντρο Purina)

Εκπαίδευση με την βοήθεια παραδειγμάτων

            Το σχολείο του κόσμου απ’ την ανάποδη είναι ο πιο δημοκρατικός εκπαιδευτικός θεσμός. Δεν απαιτούνται εισαγωγικές εξετάσεις, δε χρειάζεται εγγραφή και τα μαθήματα γίνονται δωρεάν, σε όλους και σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης και του ουρανού: δικαίως θεωρείται γνήσιο τέκνο του συστήματος που, για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, έχει κατακτήσει την εξουσία σε παγκόσμια κλίμακα.

            Στο σχολείο του κόσμου απ’ την ανάποδη, το σίδερο μαθαίνει να επιπλέει και ο φελλός να βυθίζεται. Οι οχιές μαθαίνουν να πετούν και τα σύννεφα μαθαίνουν να έρπουν στους δρόμους.

Τα πρότυπα της επιτυχίας

Ο κόσμος απ’ την ανάποδη επιβραβεύει ανάποδα: υποτιμά την τιμιότητα, επικρίνει την εργασία, ανταμείβει την έλλειψη τύψεων και τρέφει τις θηριωδίες. Οι δάσκαλοί του ρίχνουν το φταίξιμο στη φύση: η αδικία, λένε, είναι φυσικός νόμος. Ο Μίλτον Φρίντμαν, ένα από τα πιο ισχυρά μέλη των διδασκόντων, μιλάει για «φυσικό περιορισμο της ανεργίας». Οι φυσικοί νόμοι ευθύνονται που οι μαύροι βρίσκονται στο χαμηλότερο σκαλί της κοινωνικής κλίμακας, επιβεβαιώνουν οι Ρίτσαρντ Χέρσταϊν και Τσαρλς Μαρεϊ. Για να εξηγήσει την επιτυχία των εμπορικών συναλλαγών του, ο Τζον Ντ. Ροκφέλερ συνήθιζε να λέει ότι η φύση ανταμείβει τους πιο ικανούς και τιμωρεί τους ανίκανους. Περισσότερο από έναν αιώνα αργότερα, πολλά από τα αφεντικά του κόσμου εξακολουθούν να πιστεύουν ότι ο Κάρολος Δαρβίνος έγραψε τα βιβλία του μόνο και μόνο για να προαναγγείλει την δικιά τους ανωτερότητα. Επιβίωση των ικανοτέρων; Η πιο χρήσιμη ικανότητα για την επιβίωση και την αντιμετώπιση των δυσκολιών της ζωής το killinginstinct, το δολοφονικό ένστικτο, όταν χρησιμοποιείται για την αφομοίωση μιας μικρής επιχείρησης από μια μεγάλη ή για την καταδυνάστευση μιας αδύναμης χώρας από μια άλλη δυνατή, θεωρείται ανθρώπινη αρετή, αλλά όταν ένας άνεργος κακομοίρης ψάχνει για λίγο φαγητό με ένα μαχαίρι στο χέρι, τότε είναι απόδειξη κτηνωδίας. Τα άτομα με αντικοινωνική παθολογία, μια μορφήτρέλας από την οποία απειλούνται όλοι οι φτωχοί, εμπνέονται από το πρότυπο των κοινωνικά επιτυχημένων, που χαίρουν άκρας υγείας. Οι παράνομοι του σωρού διδάσκονται στρέφοντας το βλέμμα τους προς την κορυφή· μελετούν το παράδειγμα των επιτυχημένων και, καλώς ή κακώς, κάνουν ό,τι μπορούν για να αντιγράψουν τις αξίες τους. Ωστόσο «οι ξοφλημένοι πάντα θα είναι ξοφλημένοι», όπως συνήθιζε να λέει ο δον Εμίλιο Αζκάραγκα, ιδιοκτήτης και αφέντης της μεξικανικής τηλεόρασης. Η πιθανότητα να μπορέσει ένας τραπεζίτης, που αδειάζει μια τράπεζα, να απολαύσει ανενόχλητος τους καρπούς του μόχθου του, είναι ίδια με την πιθανότητα να καταλήξει στη φυλακή ή στο νεκροταφείο ένας κλέφτης που ληστεύει μια τράπεζα.

Όταν ένας παραβάτης σκοτώνει για τα χρέη που οφείλει, η εκτέλεση ονομάζεται ρύθμιση λογαριασμών ενώ όταν η διεθνής τεχνοκρατία αποφασίζει να κάνει εκκαθάριση σε μια υπερχρεωμένη χώρα, η εκτέλεση ονομάζεται πρόγραμμα μακροοικονομικής ρύθμισης. Ο οικονομικός εκβιαστής, αν δεν  πάρει τα λύτρα, δημεύει τις χώρες και ανακατεύεται στα εσωτερικά τους: σε σύγκριση μαζί του, οποιοσδήποτε μαχαιροβγάλτης αποδεικνύεται αβλαβής σαν τον Δράκουλα στο φως της μέρας. Η παγκόσμια οικονομία είναι η πιο αποδοτική μορφή του οργανωμένου εγκλήματος. Οι διεθνείς οργανισμοί ελέγχουν το νόμισμα, το εμπόριο και τις πιστώσεις των φτωχών χωρών με τόσο ψυχρό επαγγελματισμό και ατιμωρησία, που τρομοκρατούν και εξευτελίζουν πολίτες περισσότερο κι από τα βομβαρδιστικά.

Η τέχνη της εξαπάτησης του πλησίον, την οποία οι διάφοροι απατεώνες ασκούν κυνηγώντας αφελείς στους δρόμους, αγγίζει τα όρια της τελειότητας όταν κάποιοι επιτυχημένοι πολιτικοί αποφασίσουν να ασκήσουν το ταλέντο τους. Στις υποβαθμισμένες περιοχές του κόσμου, οι αρχηγοί των κρατών ξεπουλούν τα ρετάλια των χωρών τους σε τιμές εκποίησης, όπως στις υποβαθμισμένες περιοχές των πόλεων οι εγκληματίες πουλούν, σε ευτελείς τιμές, τα λάφυρα των εφόδων τους.

Οι επαγγελματίες εκτελεστές, που πληρώνονται για να σκοτώνουν, δεν κάνουν τίποτα περισσότερο, σε επίπεδο λιανικής, από όσα κάνουν σε ευρεία κλίμακα στρατηγοί παρασημοφορημένοι για εγκλήματα που έχουν εξυψωθεί στην κατηγορία της στρατιωτικής δόξας. Οι ληστές, καραδοκώντας στις γωνιές των δρόμων, δεν επιφέρουν παρά απλές γρατσουνιές, μια ερασιτεχνική εκδοχή των μοιραίων πληγμάτων που καταφέρνουν οι μεγάλοι κομπιναδόροι όταν καταληστεύουν τα πλήθη μέσω των υπολογιστών. Οι πιο ανελέητοι καταπατητές της φύσης και των ανθρώπινων δικαιωμάτων ποτέ δε φυλακίζονται. Στον κόσμο όπως είναι σήμερα, στον κόσμο απ’ την ανάποδη, οι χώρες που φροντίζουν για την παγκόσμια ειρήνη είναι εκείνες που κατασκευάζουν τα περισσότερα όπλα και πουλούν τα περισσότερα όπλα· οι πιο αναγνωρισμένες τράπεζες είναι εκείνες που ξεπλένουν τα περισσότερα ναρκωδολάρια και στις οποίες αποταμιεύονται τα περισσότερα κλεμμένα χρήματα· οι πιο επιτυχημένες βιομηχανίες είναι εκείνες που δηλητηριάζουν περισσότερο τον πλανήτη. Η σωτηρία του περιβάλλοντος είναι η πιο ευφυής εμπορική επένδυση των εταιριών που το καταστρέφουν. Όσοι σκοτώνουν το μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων στο μικρότερο δυνατό χρόνο, όσοι κερδίζουν τη μεγαλύτερη ποσότητα χρημάτων με τη λιγότερη εργασία και όσοι εξολοθρεύουν τις μεγαλύτερες εκτάσεις φύσης με το μικρότερο κόστος, ανταμείβονται με ατιμωρησία και εύσημα.

Στις μεγάλες πόλεις του κόσμου απ’ την ανάποδη είναι επικίνδυνο να περπατάς και είναι άθλος να αναπνέεις. Όποιος δεν είναι δέσμιος της ανάγκης, είναι δέσμιος του φόβου: κάποιοι δεν κοιμούνται λόγω της αγωνίας τους να αποκτήσουν πράγματα που δεν έχουν και άλλοι δεν κοιμούνται λόγω του τρόμου μην τυχόν και χάσουν πράγματα που έχουν. Ο κόσμος απ’ την ανάποδη μας προετοιμάζει ώστε να βλέπουμε το διπλανό μας ως απειλή και όχι ως ελπίδα, μας περιορίζει στη μοναξιά και μας παρηγορεί με χημικά ναρκωτικά και με εικονικούς φίλους. Είμαστε καταδικασμένοι να πεθάνουμε από πείνα, να πεθάνουμε από φόβο ή να πεθάνουμε από πλήξη, αν στο μεταξύ δε συντομεύσει την ύπαρξή μας καμιά αδέσποτη σφαίρα.

Άραγε η μοναδική ελευθερία επιλογής που έχουμε είναι να διαλέξουμε μια από αυτές τις καταραμένες και απειλητικές προοπτικές; Ο κόσμος απ’ την ανάποδη μας διδάσκει να υπομένουμε στωικά την πραγματικότητα αντί να προσπαθούμε να την αλλάξουμε, να ξεχνάμε το παρελθόν αντί να μαθαίνουμε απ’ αυτό και να δεχόμαστε παθητικά το μέλλον αντί να το ονειρευόμαστε: αυτή είναι η πρακτική του εγκλήματος και αυτήν συνιστά. Στο σχολείο του εγκλήματος τα μαθήματα της αδυναμίας, της αμνησίας και της παραίτησης είναι υποχρεωτικά. Όλοι γνωρίζουμε όμως ότι κάθε κακοτυχία βρίσκει τη γιατρειά της και κάθε απογοήτευση ψάχνει την παρηγοριά της· πάντα υπάρχει και η άλλη πλευρά του νομίσματος, επομένως και κάθε σχολείο έχει να αντιμετωπίσει το αντι-σχολείο του.