2013 δυσάρεστες εκπλήξεις στο νέο προϋπολογισμό

sofokleous10

Μπορεί ο αριθμός να είναι υπερβολικός, όχι όμως και οι νέες δαπάνες που καλείται να προσδιορίσει το οικονομικό επιτελείο στη σύνταξη του προϋπολογισμού του 2013, καθώς τα ισχύοντα μέτρα φαίνονται (για άλλη μια φορά) ανεπαρκή. Με την παράταση του χρόνου προσαρμογής στον αέρα, τα πρόσθετα μέτρα καλούνται να καλύψουν νέα κενά δισεκατομμυρίων.

Το β μνημόνιο προβλέπει και πρόσθετα έσοδα ύψους 3 δισ. ευρώ, για την περίοδο 2013-2015, από την πάταξη της φοροδιαφυγής, αλλά, αν αποτύχει η προσπάθεια, η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί να τα εισπράξει από νέους φόρους.Η εξέλιξη αυτή θα επιδεινώσει περαιτέρω την οικονομική κατάσταση νοικοκυριών και επιχειρήσεων και θα φέρει σε εξαιρετικά δύσκολη θέση την κυβέρνηση, η οποία πρέπει να σημειωθεί ότι δεν έχει θέσει ακόμα ζήτημα επιμήκυνσης ή επαναδιαπραγμάτευσης της δανειακής σύμβασης, φοβούμενη την άκαμπτη στάση της τρόικας και των εταίρων-δανειστών μας.

Εντός της εβδομάδας, οριστικοποιούνται και μπαίνει στην τελική ευθεία η επιλογή των μέτρων από τα οποία θα εξοικονομηθούν 11,5 δισ. ευρώ, για τη διετία 2013-2014, ήτοι 5,75 δισ. ευρώ ανά έτος, αλλά, όπως τονίζουν πηγές του υπουργείου Οικονομικών, οι συγκεκριμένοι υπολογισμοί έγιναν τον περασμένο Φεβρουάριο, με πιο… αισιόδοξη εκτίμηση για την ύφεση της οικονομίας, τόσο για φέτος όσο και το 2013.

Τα φορολογικά έσοδα ήδη αποκλίνουν σημαντικά από το στόχο και, στο πρώτο εξάμηνο του 2012, υστερούν κατά 1 δισ. ευρώ. Η υστέρηση καλύπτεται μεν από τη «στάση» πληρωμών, στην οποία κατέφυγε το υπουργείο Οικονομικών, αναβάλλοντας πληρωμές συνολικού ύψους 4 δισ. ευρώ, αλλά υπάρχει έντονη ανησυχία για τη συνέχεια.

Τα «φουσκωμένα» εκκαθαριστικά σημειώματα περιέχουν αυξημένους φόρους, σε σύγκριση με πέρυσι, αλλά, παρά τις ευκολίες που πιθανότατα θα νομοθετήσει το υπουργείο Οικονομικών, χιλιάδες πολίτες αδυνατούν να τα πληρώσουν -τουλάχιστον έγκαιρα- εντός του 2012 ή μέχρι και το Φεβρουάριο του 2013, ώστε να εγγραφούν στον προϋπολογισμό του 2012.

Η εκτίμηση για την ύφεση έχει ανατραπεί, καθώς είναι βαθύτερη, γεγονός που έχει ως συνέπεια λιγότερα φορολογικά έσοδα, ενώ,, ακόμα και στην περίπτωση που προσεγγιστούν οι ποσοτικοί στόχοι του προϋπολογισμού, το ποσοστό του ελλείμματος και του χρέους θα είναι υψηλότερα, λόγω του μικρότερου ΑΕΠ.

Η μείωση του ΑΕΠ, για φέτος, πάνω στην οποία «χτίστηκε» το οικονομικό πρόγραμμα, εκτιμήθηκε σε -4,7%, αλλά ήδη στο πρώτο τρίμηνο η ύφεση ανήλθε στο -6,2% και το ΚΕΠΕ και το ΙΟΒΕ εκτιμούν ότι η ύφεση φέτος θα κυμανθεί μεταξύ 6,7 και 6,9%.

Επίσης, το πρόγραμμα στηρίχθηκε στην υπόθεση εργασίας ότι το ΑΕΠ του 2012 θα φτάσει στο ποσό των 212,5 δισ. ευρώ, τον Απρίλιο η ΕΛ.ΣΤΑΤ. αναθεώρησε την εκτίμηση σε 203,5 δισ. ευρώ και, εφόσον επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις του ΚΕΠΕ και του ΙΟΒΕ, το ύψος του ΑΕΠ θα πέσει κάτω από το ποσό των 200 δισ. ευρώ.

Άμεσες προοπτικές

Παράλληλα κρίσιμο για τα έσοδα είναι το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουλίου, στη διάρκεια του οποίου υποβάλλουν τις περιοδικές δηλώσεις ΦΠΑ οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις με βιβλία β’ κατηγορίας, για το β’ τρίμηνο του έτους, από τις οποίες θα διαφανούν οι απώλειες των εισπράξεων από το ΦΠΑ. Στο πρώτο εξάμηνο του έτους, η υστέρηση των εισπράξεων από το ΦΠΑ φτάνουν σε 500 εκατ. ευρώ, ενώ συνολικά οι φόροι των συναλλαγών υστερούν κατά 530 εκατ. ευρώ.

Στους άμεσους φόρους, η υστέρηση φτάνει το ποσό των 844 εκατ. ευρώ, στο πρώτο εξάμηνο, λόγω των παρατάσεων των προθεσμιών για τις φορολογικές δηλώσεις.

Στελέχη του υπουργείου Οικονομικών δεν τρέφουν ελπίδες για βελτίωση των εισπράξεων στο β εξάμηνο, από την έμμεση φορολογία, αφού η ύφεση θα είναι βαθύτερη, αλλά προσδοκούν βελτίωση των εισπράξεων από την άμεση φορολογία, από την πληρωμή των εκκαθαριστικών φόρου εισοδήματος και έκτακτων εισφορών. Μάλιστα, εκτιμούν πως ίσως οι εισπράξεις υπερβούν στο στόχο κατά 1 δισ. ευρώ, αλλά το ερώτημα είναι αν θα πληρωθεί το ποσό στο σύνολό του ή ένα σημαντικό τμήμα του θα προστεθεί στα υφιστάμενα ληξιπρόθεσμα χρέη.

Συνολικά εκτιμάται ότι η απόκλιση στα έσοδα θα κυμανθεί στα 2 δισ. ευρώ, ενώ, σε ό,τι αφορά τις δαπάνες, υποστηρίζουν ότι η εμφανιζόμενη στο πρώτο εξάμηνο μείωση θα εξανεμιστεί στο β εξάμηνο του 2012, αφού οι υποχρεώσεις θα αποπληρωθούν, αλλά δεν είναι αισιόδοξοι ότι τα τελικό ύψος των δαπανών θα είναι χαμηλότερο από το προβλεπόμενο.

Αιτία είναι οι αυξημένες ανάγκες των ασφαλιστικών ταμείων, που έχουν απορροφήσει περισσότερο από το 50% των ετήσιων επιχορηγήσεων για το 2012 και, προς τα τέλη του έτους, θα προκύψει ξανά ταμιακό πρόβλημα.

Το μνημόνιο προβλέπει και πρόσθετα έσοδα ύψους 3 δισ. ευρώ, για την περίοδο 2013-2015, από την πάταξη της φοροδιαφυγής. Η κυβέρνηση υποχρεώνεται ρητώς από το β’ μνημόνιο, συγκεκριμένα, να λάβει μέτρα, προκειμένου να παταχθεί η φοροδιαφυγή, με στόχο να αποδώσουν έσοδα ύψους 3 δισ. ευρώ ή 1 δισ. ευρώ το χρόνο.

2013 χωρίς ανάπτυξη και πάλι

Ακόμη, σε ύφεση θα βρεθεί η οικονομία και το 2013, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις υπηρεσιών του ΥΠΟΙΚ, αλλά και του ΚΕΠΕ, ενώ το β΄ μνημόνιο προβλέπει μηδενική μεταβολή.

Η μείωση του εγχώριου εισοδήματος μεταφράζεται σε λιγότερα εισοδήματα και κέρδη, άρα και σε λιγότερους φόρους σε σύγκριση με τους προϋπολογισθέντες.

Υπό τις συνθήκες αυτές, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους καλείται να παρουσιάσει στην τρόικα πειστικά στοιχεία για την επίτευξη των στόχων του φετινού προϋπολογισμού, αλλά και για το 2013. Μέχρι τις αρχές Αυγούστου, αναμένεται να έχουν οριοθετηθεί οι στόχοι για τον προϋπολογισμό του 2013, το προσχέδιο του οποίου θα κατατεθεί στη Βουλή την πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου.

Ο στόχος για το έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης του 2012 είναι να διαμορφωθεί σε 13.732 εκατ. ευρώ ή στο 6,7% του ΑΕΠ, από 9,1% του ΑΕΠ που έκλεισε το 2011. Για το 2013, ο στόχος του υφιστάμενου προγράμματος είναι η διαμόρφωση του ελλείμματος στο 6,1% του ΑΕΠ, το 2014 στο 5,1% του ΑΕΠ και το 2015 στο 4,2%.

Εφόσον η τρόικα επιμείνει στους ίδιους στόχους, για το έλλειμμα, είναι σαφές πως τα «νούμερα» δεν βγαίνουν, αφού τα υφιστάμενα μέτρα, αλλά και τα μέτρα περικοπών δαπανών δρομολογήθηκαν υπό άλλες συνθήκες, με λιγότερη ύφεση. Η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να λάβει και νέα μέτρα και, αν εξαντληθούν τα όρια των περικοπών των δαπανών, το επόμενο στάδιο είναι τα έσοδα.

Για καλό και για κακό...

Ωστόσο επειδή η «μάχη» κατά τη φοροδιαφυγής σπάνια κερδίζεται από το κράτος, σε περίπτωση αποτυχίας, η τρόικα θα υποχρεώσει την κυβέρνηση να εξεύρει τα ποσά από την αύξηση της φορολογίας.

Το υπουργείο Οικονομικών ξεκινά την κατάρτιση του φορολογικού νομοσχεδίου, που θα περιέχει σημαντικές αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος και κεφαλαίου, με τη διαβεβαίωση ότι θα έχει «ουδέτερο αποτέλεσμα στα φορολογικά έσοδα, Δηλαδή η μείωση του ενός φόρου θα ισοσκελίζεται από την αύξηση άλλου φόρου.

Πάντως, ο υφυπουργός Οικονομικών, Γιώργος Μαυραγάνης, προανήγγειλε την κατάργηση των φοροαπαλλαγών, για μεγάλη μερίδια φορολογουμένων.

Στα σχέδιά του είναι «η αξιολόγηση φοροαπαλλαγών με βάση εισοδηματικά, κοινωνικά και δημογραφικά κριτήρια», που σημαίνει την κατάργησή τους για φορολογουμένους με εισοδήματα από ένα συγκεκριμένο ποσό και άνω, που σημαίνει πως θα αυξηθεί ο φόρος εισοδήματος.

Το υπουργείο Οικονομικών ξεκινά την κατάρτιση του φορολογικού νομοσχεδίου, που θα περιέχει σημαντικές αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος και κεφαλαίου, με τη διαβεβαίωση ότι θα έχει «ουδέτερο αποτέλεσμα στα φορολογικά έσοδα», Δηλαδή η μείωση του ενός φόρου θα ισοσκελίζεται από την αύξηση άλλου φόρου.

Στελέχη του υπουργείου Οικονομικών δεν τρέφουν ελπίδες για βελτίωση των εισπράξεων στο β εξάμηνο, από την έμμεση φορολογία, αφού η ύφεση θα είναι βαθύτερη, αλλά προσδοκούν βελτίωση των εισπράξεων από την άμεση φορολογία, από την πληρωμή των εκκαθαριστικών φόρου εισοδήματος και έκτακτων εισφορών.