Η Κατάσταση της Ελληνικής Οικονομίας

Όμιλος Πολιτικού και Οικονομικού Προβληματισμού

του Κώστα Μελά.

Μετά τις αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις νομίζω ότι ήρθε η ώρα να  μετρηθούμε με την ωμή πραγματικότητα των αριθμών που έχουν το δικό τους τρόπο να διηγούνται χωρίς πολλές διανθίσεις την ιστορία.  

Συγκεκριμένα .

Συνεχίστηκε η μεγάλη πτώση , σύμφωνα με την  ΕΛΣΤΑΤ, του  ΑΕΠ της Ελλάδος κατά -6,53% και στο 1ο 3μηνο.’12, μετά τη μεγάλη πτώση του κατά -7,5% στο 4^ο 3μηνο.’11.

Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στους  ακόλουθους βασικούς παράγοντες:

Πρώτον, στην κατακόρυφη επιδείνωση του οικονομικού κλίματος στη χώρα από τον Σεπτ.’11, μετά τη δραματική υποβάθμιση των οικονομικών της προοπτικών από την Τρόικα, όχι μόνο για το 2012- 2013 αλλά και για το 2014-2030. Αυτό συνδυάστηκε με την εν τοις πράγμασι αναγνώρισης των σημαντικών αποκλίσεων στους στόχους της οικονομικής πολιτικής του πρώτου  Μνημονίου και εισαγωγής με σημαντικές διαφοροποιήσεις  του  δευτέρου Μνημονίου  ( ανατροπή των αποφάσεων της 21ης Ιουλίου 2011 ,ην παροχή του 2ου Πακέτου Χρηματοδοτικής Ενίσχυσης στην Ελλάδα, εφαρμογή του PSI νέα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής  κτλ). Βασικό ρόλο στην επιδείνωση του οικονομικού κλίματος έπαιξαν οι  ανοικτές απειλές για άτακτη χρεοκοπία και για έξοδο από το Ευρώ, οι οποίες προήλθαν ουσιαστικά από τους ευρωπαίους ηγέτες και τους διεθνείς αναλυτές και τελευταία από εγχώριους παράγοντες. Όλα αυτά οδήγησαν στην κατακόρυφη πτώση της οικονομικής δραστηριότητας σε όλους τους τομείς στο 4ο 3μηνο του 2011 και στο 1ο 3μηνο.’12.

 Οδήγησαν επίσης στην απόσυρση ενός μεγάλου όγκου καταθέσεων από το τραπεζικό σύστημα της χώρας,  με αποτέλεσμα την μεγαλύτερη εξάρτηση του τραπεζικού συστήματος από τιε ροές της ΕΚΤ.

Δεύτερον ,στο πλαίσιο μιας βαθειάς ύφεσης και άγριας φορολογικής αφαίμαξης παρουσιάστηκε το αναμενόμενο φαινόμενο της διόγκωσης της παράλληλης οικονομίας  με κίνητρο την φοροδιαφυγή και την εισφοροδιαφυγή.

Αυτό είναι εμφανές από την μεγάλη πτώση των εσόδων από τον ΦΠΑ και των  πωλήσεων των μικρών καταστημάτων, μετά την αύξηση από το 13% στο 23% των συντελεστών του ΦΠΑ στα προϊόντα εστίασης και τη μείωση του αφορολογήτου ορίου στο φόρο εισοδήματος στα € 5.000 από τον Σεπτ.’11.

Τρίτον , η σημαντική συνιστώσα της εγχώριας ζήτησης , η ιδιωτική κατανάλωση  , σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΕΛΣΤΑΤ (σε σταθερές τιμές του 2005)  σημείωσε εκ νέου μεγάλη πτώση κατά -8,6% στο 1ο 3μηνο.’12, πάνω στην πτώση της κατά -8,5% στο 1ο 3μηνο.’11. Είχε προηγηθεί η πτώση κατά -7,0% στο 4ο 3μηνο.’11, έναντι της πτώσης της κατά -5,2% στο 3ο 3μηνο.’11 και της ακόμη μεγαλύτερης πτώσης της κατά -8,9% στο 4^ο 3μηνο.’10.  Η εκτίμηση αυτή σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές, απεικονίζει κατά ένα μεγάλο μέρος της, την σημαντικά αυξημένη λειτουργία εντός του 2011 πολλών επιχειρήσεων και ιδιαίτερα επαγγελματιών παροχής υπηρεσιών εκτός της επίσημης οικονομίας.

Τέταρτον,  συνεχίστηκε και στο 1^ο 3μηνο.’12, όπως και στο 4ο 3μηνο.’11 η κατακόρυφη πτώση των συνολικών  επενδύσεων . Έτσι, οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου σημείωσαν νέα μεγάλη πτώση κατά -21,3% στο 1ο 3μηνο.’12, πάνω στην πτώση τους κατά -24,2% στο 1ο 3μηνο.’11 και επίσης κατά -7,8% στο 1ο 3μηνο του 2010. Πτώση κατά -22,2% είχαν σημειώσει και στο 4ο 3μηνο.’11.

Σημειώνεται η πτώση των επενδύσεων σε κατασκευές εκτός κατοικιών κατά -10,0% στο 1^ο 3μηνο.’12, μετά την πτώση τους κατά -21% στο 1^ο 3μηνο.’11.  Στη σημαντική αυτή πτώση των επενδύσεων συνέβαλε η μεγάλη πτώση των δαπανών του ΠΔΕ, αλλά και των επενδύσεων που συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΣΠΑ).

Δεν  υπήρξε  καμία προσπάθεια ενίσχυσης της οικονομίας μέσω των κρατικών επενδύσεων τα τελευταία δύο έτη, ιδιαίτερα δε εκείνων που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ-27, αλλά οι κρατικές επενδύσεις και οι επενδύσεις που εξαρτώνται από το κράτος συμβάλουν επίσης σημαντικά στην πτώση του ΑΕΠ στην Ελλάδα στην περίοδο της προσαρμογής. Αντιθέτως περικόπτεται συστηματικά οι δαπάνες του προγράμματος  των δημοσίων επενδύσεων με στόχο την ελάφρυνση του ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού.

Πέμπτον , στον τομέα του εξωτερικού ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών κατά το 1ο 3μηνο.’12 σημειώθηκε αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά 1,4%, μετά την πτώση τους κατά -2,4% στο 1ο 3μηνο του 2011. Σημειώνεται επίσης και η ακόμη μεγαλύτερη πτώση των εισαγωγών κατά -16,6% στο 1ο 3μηνο.’12, μετά την πτώση τους κατά -9,8% στο 1ο 3μηνο.’11 και κατά -11,1% στο 4ο 3μηνο’10. Χωρίς αυτή την μεγάλη πτώση των εισαγωγών, η πτώση του ΑΕΠ στο 1ο 3μηνο.’11 θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη από το -6,5%.

 Γενικότερα, οι καθαρές εξαγωγές είχαν αυξητική επίπτωση στο ΑΕΠ στο 1^ο

4μηνο.’12 κατά 5,57 ποσοστιαίες μονάδες. Τέλος, σημαντική πτωτική επίπτωση στο ΑΕΠ του 1^ου 3μήνου του 2012, κατά -1,33 ποσοστιαίες μονάδες, είχε η μεγάλη πτώση των αποθεμάτων.

Έκτον, σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου, ο Προϋπολογισμός σε δημοσιονομική βάση είχε έλλειμμα € 10,882 δις στο 1ο 5μηνο του 2012, έναντι ελλείμματος € 10,417 δις στο 1ο 5μηνο.’11. Το έλλειμμα στο 1ο 5μηνο.’12 ήταν πάντως σημαντικά χαμηλότερο έναντι του στόχου για έλλειμμα € 12,896 δις στο 5μηνο αυτό και η αύξησή του σε ετήσια βάση οφείλεται αποκλειστικά στις έκτακτες πληρωμές των δεδουλευμένων τόκων των ομολόγων του χρέους που κατείχαν οι ιδιώτες για την ολοκλήρωση του PSI plus που διόγκωσαν τις δαπάνες για τόκους του Τακτικού Προϋπολογισμού (Τ.Π.) κατά € 2,68 δις στο 1ο 5μηνο του 2012, έναντι του 1ου 5μήνου του 2011. Ωστόσο, οι δαπάνες για τόκους αναμένεται να περιορισθούν σημαντικά στους επόμενους μήνες και να διαμορφωθούν συνολικά το 2012 στα € 13,050 δις, έναντι € 16,35 δις το 2011. Σημειώνεται ότι  το πρωτογενές έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης  διαμορφώθηκε  στα € 2,357 δις στο 1ο 5μηνο.’12 , σημαντικά μειωμένο κατά € 2,2 δις ή κατά -48,5% έναντι του αντίστοιχου ελλείμματος του 1ου 5μήνου του 2011.

 Ειδικότερα, οι εξελίξεις στα βασικά μεγέθη του προϋπολογισμού της κεντρικής κυβέρνησης ήταν οι ακόλουθες:

α) Τα καθαρά έσοδα του Τ.Π. ήταν μειωμένα κατά -1,0% τον Ιαν.-Μάιο.΄12 (Ιαν.-Μάιος 2011: -7,1%).

β) Στη σημαντική μείωση των συνολικών πρωτογενών δαπανών του Τ.Π. κατά -5,6% σε ετήσια βάση τον Ιαν.΄-Μάιο.΄12, στα € 20,095 δις, έναντι του στόχου για το 1ο 5μηνο.΄12 για δαπάνες ύψους € 21,219 δις. Σημειώνεται σημαντική μείωση των δαπανών για μισθούς και για λειτουργικές δαπάνες στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ενώ χαμηλότερες από τον στόχο ήταν και οι δαπάνες για καταπτώσεις εγγυήσεων και για εξοπλιστικά προγράμματα. Αντίθετα, αυξημένες εξακολουθούν να

είναι οι επιχορηγήσεις των Ασφαλιστικών Ταμείων, λόγω της συνεχιζόμενης πτωτικής πορείας των

εσόδων τους.

γ) Στο πλεόνασμα του ΠΔΕ περιορίσθηκε στα € 195 εκατ. στο 1ο 5μηνο.΄12, από € 583 εκατ. στο 1^ο 4μηνο του 2012, έναντι ελλείμματος € 1,028 δις στο αντίστοιχο 5μηνο του 2011. Το αποτέλεσμα αυτό οφείλεται στη μεγάλη αύξηση των εισπράξεων από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συνέβαλαν στην αύξηση των εσόδων του ΠΔΕ στα € 1,493 δις στο 1ο 5μηνο του 2012, από € 0,67 δις στο 1ο 5μηνο.’11. Ωστόσο, οφείλεται και στη νέα μεγάλη πτώση των δαπανών του ΠΔΕ στα € 1,298 δις, έναντι στόχου για € 2,735 δις στο 1ο 5μηνο.’12..

Συνολικά, το έλλειμμα του Προϋπολογισμού της Κεντρικής Κυβέρνησης αναμένεται να μειωθεί στα € 13,5 δις το 2012, από € 22,88 δις το 2011.

Έβδομον: Η παραγωγή της μεταποιητικής βιομηχανίας μειώθηκε κατά -2,3% σε ετήσια βάση τον Απρ.’12, έναντι -8,8% τον Μάρτ.’12 και -11,1% τον Απρ.’11. Επίσης, στο 1ο 4μηνο.΄12 η παραγωγή της μεταποιητικής βιομηχανίας υποχώρησε κατά -7,4% σε ετήσια βάση, έναντι της πτώσης της κατά -7,8% στο 1ο 4μηνο.’11.

Οι παραδοσιακοί κλάδοι, που έχουν τεθεί, από καιρό, σε σημαντικό βαθμό εκτός αγοράς. Οι κλάδοι που σχετίζονται με τις κατασκευές και ιδιαίτερα με την οικοδομική δραστηριότητα σημείωσαν  μεγάλη πτώση στην παραγωγής.

Οι κλάδοι που συνδέονται με τις κρατικές προμήθειες, των οποίων η λειτουργία έως πρόσφατα στηρίζονταν σε μη ανταγωνιστικές κρατικές παραγγελίες, οι οποίες συνέβαλαν στη διόγκωση των δημοσίων ελλειμμάτων επίσης παρουσίασαν μεγάλη πτώση (ειδικά, ο κλάδος του λοιπού εξοπλισμού μεταφορών ).

Όγδοο. Το μέγιστο πρόβλημα η ανεργία ,1,2 εκ άνεργοι.

Η δύναμη των αριθμών δείχνει περίτρανα τις τρομακτικές , σχεδόν ανυπέρβλητες δυσκολίες που έχει να αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση.