Το τέλος της εικονικής πραγματικότητας

Το Ποντίκι

Η Ελλάδα έφτασε στις εκλογές με ιδιαίτερα αρνητική ψυχο­λογία και, κυρίως, έχοντας στην πλά­τη περισσότερους από έξι μήνες ακυ­βερνησίας.


Στη διάρκεια του χρόνου αυτού, τα τεράστια προβλήματα της χώρας συγκαλύφθηκαν επικοι­νωνιακά από τους περισσότερους διεκδικητές της εξουσίας, αφού ο καθένας φρόντισε να πα­ρουσιάσει τη δική του εικονική πραγματικότητα με τον τρόπο που τον βόλευε. Στην πραγματικό­τητα όμως, διογκώθηκαν. Δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία πως για την οικονομία, που στην πραγματικότητά μας συμπαρασύρει κάθε φάσμα της δημόσιας ζωής, οι επόμενες εβδομάδες είναι ιδι­αίτερα κρίσιμες.

Η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις κάλπες θα έχει ιδιαίτερα βαρύ καθήκον. Θα κληθεί να πάρει μέσα σε μερικές ώρες πολύ σοβαρές απο­φάσεις. Επιλογές που θα καθορίσουν το μέλλον της χώρας και, την ίδια στιγμή, η επιχειρηματολο­γία που θα τις καλύψει θα πρέπει να είναι αρκετά πειστική ώστε να έχουν τη στήριξη όλων των πο­λιτών. Κριτήριο, λοιπόν, της νέας κυβέρνησης θα είναι η σοβαρότητα, η ωριμότητα και η δημιουργι­κή αποφασιστικότητα. Εάν αυτά δεν υπάρξουν, ο κατήφορος θα συνεχιστεί, με πιθανότερο αποτέ­λεσμα ένα από τα σενάρια που τα ΜΜΕ των ξένων δανειστών μας «λιβανίζουν» εδώ και μήνες. 



Υπόθεση ψυχολογίας


Η αλήθεια είναι ότι περιμένοντας τις εκλογές στο τέλος της εβδομάδας, οι Έλληνες διαπίστωσαν όλα τα τραγικά που συμβαίνουν σε μια χώρα στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Με δυο λόγια, εάν η οικονομία είναι υπόθεση ψυ­χολογίας, όπως λένε οι γνωρίζοντες, τότε… έχουμε ήδη ξοφλήσει. Τα ξένα ΜΜΕ μιλούν είτε για έξοδο από το ευρώ είτε για χρεο­κοπία εντός του ευρωνομίσματος, ενώ οι αναλύσεις τους προβλέπουν στην καλύ­τερη περίπτωση ένα διπλό νόμισμα για την Ελλάδα, με τους Έλληνες των επόμε­νων γενεών να μετατρέπονται σε φθηνούς εργαζομένους για τουλάχιστον δύο γενιές. Το δυσάρεστο είναι ότι οι τεχνικές προϋπο­θέσεις για να συμβεί κάτι τέτοιο… υπάρχουν. Και αυτές οι προϋποθέσεις διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό και την εικόνα της κατάστασης που θα παραλάβει η επόμενη κυβέρνηση. Ας δούμε λοιπόν μερικά από αυτά τα παράδοξα ή τραγικά. 


Οι καταθέσεις να φεύγουν


Μπορεί η συντριπτική πλειονότητα των Ελλή­νων να μην πιστεύει ότι θα χρεοκοπήσουμε ή ότι θα βγούμε από το ευρώ, αλλά όσοι μπορούν (κι έχουν ακόμη) συνεχίζουν, ακόμη και αυτές τις ημέρες, να σηκώνουν ό,τι μπορούν από τις τράπεζες. Είτε για να το στείλουν στο εξωτερικό (εάν μπορούν) είτε για να το φυ­λάξουν για την πιθανότητα «ατυχήματος» της οι­κονομίας.

Από την επομένη των εκλογών της 6ης Μαΐου μέχρι και την περασμένη Παρασκευή, οι πληρο­φορίες λένε ότι οι αναλήψεις (και μεταφορές) κά­θε τύπου ξεπέρασαν τα 4 δισ. Οι πιο συντηρητικοί μιλούν για 3,5 δισ. ευρώ, αλλά ορισμένες πηγές μιλούν ακόμη και για 5 δισ. ή και περισσότερα. Και καθώς οι Έλληνες τραβούν συνεχώς χρήμα, οι επίσημες καταθέσεις πλησιάζουν το ψυχολογικό όριο των 160 δισ. ευρώ.

Από τα τέλη του 2009, που οι καταθέσεις έφτα­σαν στο απόγειο των 240 δισ., έχουν «φύγει» με τον έναν ή τον άλλο τρόπο πάνω από 80 δισ. ευρώ. Κάτι που σημαίνει ότι σε επίπεδο καταθέσεων η Ελλάδα μέσα σε τρία χρόνια κρίσης γύρισε σχε­δόν 15 χρόνια πίσω (σε καταθετική βάση), δηλαδή κάπου στο 1999-2000. Τη δεκαετία 2000-2009 οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες είχαν αυξη­θεί κατά 132 δισ. Σε αυτά όμως θα πρέπει να συ­νυπολογιστούν οι καταθέσεις σε θυγατρικές (των ελληνικών τραπεζών) του εξωτερικού, αλλά και τα 40 δισ. που κατατέθηκαν από ξένους καταθέτες στις ελληνικές τράπεζες λόγω των υψηλών επιτοκίων που προσέφεραν, ιδιαίτερα την τελευ­ταία πενταετία. 


Ρευστότητα υπό το μηδέν


Το κακό είναι ότι όσα κι αν είναι τα πραγματικά χρήματα που έφυγαν, η ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών βρίσκεται εδώ και καιρό σε οριακό, αν όχι ιδιαίτερα κρίσιμο, επίπεδο. Κάτι που επηρεάζει πολυεπίπεδα την επόμενη ημέρα. Με τη ρευστότη­τα σε δραματικά επίπεδα, ακόμη και όταν θα ολο­κληρωθεί η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, το χρήμα που θα μπορεί να πέσει στην αγορά, θα εί­ναι και αυτό οριακό, δυσχεραίνοντας τις προσπά­θειες της επόμενης κυβέρνησης για ανάπτυξη.

Η εικόνα της προβληματικής κατάστασης της ρευστότητας φαίνεται και από το υπόλοιπο των τραπεζικών δανείων (στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος) που μειώθηκε κατά 1,188 δισ. τον Φε­βρουάριο και για άλλα 1,359 δισ. τον Μάρτιο, κατά περαιτέρω 1,997 δισ. τον Απρίλιο. Οι ίδιες οι τρά­πεζες ανακεφαλαιοποιήθηκαν σε πρώτο βαθμό, αλλά η διαδικασία θα έχει συνέχεια. Σύντομα θα χρειαστεί να πραγματοποιήσουν τις αυξήσεις κε­φαλαίου που προβλέπεται και πιθανόν (ακόμη και στο σενάριο κατά το οποίο τελικά θα ακολουθη­θεί ένα ισπανικό μοντέλο) να αλλάξουν χέρια, ενώ ακόμη συντομότερα θα πρέπει να επαναπροσδιο­ρίσουν (πολύ βίαια) τον εαυτό τους στα νέα δεδο­μένα κόβοντας καταστήματα και προσωπικό. 


Επιχειρήσεις στο κόκκινο


Με τις τράπεζες να αδυνατούν να χρηματοδοτή­σουν τις επιχειρήσεις και τις τελευταίες να πιέζο­νται από τη λεγόμενη «τριπλή μέγγενη» (έλλειψη ρευστότητας, άγρια φορολογία, ύφεση), ήταν ανα­μενόμενο τα αποτελέσματα του πρώτου τριμήνου του 2012 - που δημοσιοποιήθηκαν τις προηγού­μενες ημέρες - να παρουσιάζουν εικόνα κατα­στροφής. Με κύριο χαρακτηριστικό την καθολική διακο­πή των επενδυτικών προγραμμάτων και τα με­γάλα ανοίγματα στις τράπεζες, οι ζημίες με­τά φόρων για 228 εισηγμένες εταιρείες που «απογράφηκαν» στο ΧΑ από τη ΒΕΤΑ ΑΧΕΠΕΥ πλησίασαν τα 24 δισ. Οι ίδιες εταιρείες είχαν καθαρά κέρδη 633,773 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2011. Ο φετινός κύκλος εργασιών δια­μορφώθηκε στα 19,042 δισ. ευρώ ενισχυ­μένος κατά 1,6% σε σύγκριση με πέρυσι, ενώ η λειτουργική κερδοφορία (EBITDA) ανήλθε το φετινό τρίμηνο στα 1,803 δισ. ευρώ έναντι 2,077 δισ. ευρώ του α’ τρι­μήνου του 2011.
Οι ζημίες θα ήταν πολ­λαπλάσιες αν δεν υπήρχε περίπου 1 δισ. ευρώ μη επαναλαμβανόμενα κέρδη.