Οι αγορές κρατικών ομολόγων από τις ελληνικές τράπεζες με φθηνή ρευστότητα από την ΕΚΤ (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) επέτρεψαν στη χώρα να χρηματοδοτήσει το μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα του 2009.
Επιπλέον, οι εγχώριες τράπεζες μπόρεσαν να ενισχύσουν το καθαρό επιτοκιακό περιθώριό τους (ΝΙΜ) και τα έσοδα από τόκους αφού χρηματοδοτούσαν τις αγορές ομολόγων που έφεραν κουπόνια μεγαλύτερα του 5% και 6% με δανεικά από την ΕΚΤ της τάξης του 1,5%.
Η ελληνική κρίση θα μπορούσε να είχε πάρει διαφορετική τροπή αν δεν συνέβαιναν δύο τινά:
Πρώτον, αν η Τράπεζα της Ελλάδος δεν άρχιζε από τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς να ζητά από τις εγχώριες τράπεζες να μειώσουν την έκθεσή τους στην ΕΚΤ, πιθανόν ανταποκρινόμενη σε επιθυμία της τελευταίας, με αποτέλεσμα οι υπόλοιποι επενδυτές να αισθανθούν ότι δεν υπάρχουν πλέον τελικοί αγοραστές για τα ελληνικά ομόλογα.
Δεύτερον, αν η τότε νεοεκλεγείσα κυβέρνηση ήταν περισσότερο απασχολημένη με τη λήψη δραστικών μέτρων για τον περιορισμό του ελλείμματος και λιγότερο με το πώς θα βγάλει τα άπλυτα των λογιστικών βιβλίων της χώρας στη φόρα.
Δύο χρόνια αργότερα, και με την κρίση χρέους να απειλεί τόσο το τραπεζικό σύστημα της ευρωζώνης όσο και τις οικονομίες των χωρών του σκληρού πυρήνα και την ίδια να μην μπορεί ή να μη θέλει να προβεί σε μαζικές αγορές κρατικών ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά , η ΕΚΤ υπό την ηγεσία του Ιταλού Μάριο Ντράγκι ξαναθυμήθηκε την παλαιότερη μέθοδο.
Τον περασμένο μήνα, δύο χρόνια αφότου πήρε την απόφαση να εγκαταλείψει σταδιακά τις ενέσεις ρευστότητας προς τις τράπεζες για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα, π.χ. 1 έτους, η ΕΚΤ πρόσφερε ρευστότητα εκατοντάδων δισ. ευρώ στις ευρωπαϊκές τράπεζες για διάστημα 3 ετών (LTRO).
Η ΕΚΤ έχει ανακοινώσει ότι θα προχωρήσει σε παρόμοια κίνηση στα τέλη Φεβρουαρίου.
Είναι πλέον κοινώς αποδεκτό ότι η συγκεκριμένη κίνηση έχει συμβάλει στη μείωση του συστημικού κινδύνου στο τραπεζικό σύστημα της ευρωζώνης και συνεισφέρει στη μείωση των αποδόσεων στις δημοπρασίες ομολόγων διαφόρων χωρών της.
Εκτιμάται ότι αρκετές τράπεζες της Ιταλίας, της Ισπανίας και άλλων χωρών εκμεταλλεύθηκαν την άφθονη παροχή ρευστότητας από την ΕΚΤ για 3 έτη και εξασφάλισαν τη χρηματοδότηση μέρους ή του συνόλου των χρηματοδοτικών αναγκών τους για το 2012.
Μερικές τράπεζες εκτιμάται ότι εξασφάλισαν ακόμη μεγαλύτερη ρευστότητα από αυτήν που χρειάζονταν.
Την τελευταία τη διοχέτευσαν σε αγορές εγχώριων ομολόγων, συνήθως μέχρι 5 ετών, των χωρών τους, ένα είδος carry trade, συμβάλλοντας στην αποκλιμάκωση των αποδόσεων.
Η σημαντική υποχώρηση του ρίσκου χρηματοδότησης επέτρεψε επίσης σε μερικές να αντλήσουν κεφάλαια από τις κεφαλαιαγορές, εκδίδοντας δικά τους χρεόγραφα.
Κατά μία άποψη, η παροχή μεσοπρόθεσμης ρευστότητας με ενέχυρο από την ΕΚΤ προς τις ευρωπαϊκές τράπεζες για διάστημα 3 ετών ισοδυναμεί με κάποιας μορφής ποσοτική χαλάρωση, γνωστή ως QE, κατά τα πρότυπα της Fed.
Όλα αυτά εξηγούν εν μέρει τα σημαντικά χρηματιστηριακά κέρδη του κλάδου τις προηγούμενες εβδομάδες και είναι ασφαλώς ευπρόσδεκτα.
Όμως, ρεαλιστικά, δεν λύνουν τα προβλήματα ούτε της κεφαλαιακής ενίσχυσης των τραπεζών ούτε της χρηματοδότησης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων των χωρών της ευρωζώνης σε μόνιμη βάση.
Επιπλέον, αυξάνουν την εξάρτηση των τραπεζών από την ΕΚΤ και καθιστούν πιο δύσκολο τον περιορισμό του ισολογισμού της τελευταίας σε βάθος χρόνου όσο η πλεονάζουσα ρευστότητα αυξάνεται.
Από την άλλη, οι διευκολύνσεις δίνουν περισσότερο χρόνο στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για να μειώσουν τα ελλείμματα και τις χρηματοδοτικές ανάγκες τους ώστε να μην έχουν ανάγκη τις τράπεζες.
Είναι πάντως κρίμα που η Ελλάδα στερήθηκε το συγκεκριμένο σωσίβιο (LTRO) της ΕΚΤ στην πιο κρίσιμη ίσως φάση της δικής της κρίσης και ίσως την ευκαιρία να μην καταλήξει στο ΔΝΤ.
Ούτε ασφαλώς εμπόδισε την αύξηση της εξάρτησης των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ.
Dr. Money
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου