Εξοικονομώ εν Δήμω

analyst

Την έναρξη των εργασιών της ημερίδας «Εξοικονομώ εν Δήμω» για τις παρεμβάσεις βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας σε Δημοτικά Κτήρια κήρυξε τις προηγούμενες μέρες η Περιφέρεια Αττικής.  Η τοπική αυτοδιοίκηση, ούσα ο εγγύτερος στον πολίτη φορέας, έρχεται να εκμεταλλευτεί τα ευρωπαϊκά έργα που αφορούν σε δημιουργία πιλοτικών δράσεων σε αυτόν τον τομέα. Αφορά παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης στα  δημοτικά κτήρια, καθώς επίσης  δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των δημοτών σχετικά με το περιβάλλον και την εξοικονόμηση ενέργειας.

Άποψη

Οι Στόχοι ενός προγράμματος βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης είναι:

• H μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και του φορτίου αιχμής.
• H μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και ο περιορισμός της κλιματικής αλλαγής.
• H δημιουργία ευνοϊκού αστικού περιβάλλοντος και ο περιορισμός του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας.
• H αναβάθμιση των συνθηκών θερμικής άνεσης των ενοίκων εντός των χώρων διαμονής.

Ο συνολικός προϋπολογισμός των δράσεων ανέρχεται σε 24.900.000 ευρώ και αφορά συγχρηματοδοτούμενη δημόσια δαπάνη και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ βασικός στόχος των παρεμβάσεων είναι η ενεργειακή αναβάθμιση (κατά 2 τουλάχιστον κατηγορίες ενεργειακής απόδοσης) των δημοτικών κτηρίων χαμηλής ενεργειακής απόδοσης, με τρόπο αποδοτικό και αποτελεσματικό.

Είναι γεγονός ότι το 70% περίπου των δημοτικών κτηρίων, αλλά και των σχολικών συγκροτημάτων που έχουν κτιστεί πριν την δεκαετία του 80 κατατάσσονται στην χαμηλότερη ενεργειακή κλάση από άποψη ενεργειακής αποδοτικότητας. Παρόλο που την τελευταία δεκαετία έτρεξαν διάφορα επιδοτούμενα προγράμματα μέσω ΕΣΠΑ, όπως τα γνωστά ΟΤΑ1 και ΟΤΑ2, ο ενεργειακός στόχος για εξοικονόμηση ενέργειας παρέμεινε πολύ χαμηλός, είτε διότι οι Δήμοι δεν υπέβαλαν έγκαιρα αξιόπιστες μελέτες ενεργειακής αναβάθμισης των δημοτικών τους κτηρίων, είτε τα χρήματα από τα διαθέσιμα κονδύλια δεν επαρκούσαν για την κάλυψη περισσοτέρων κτηρίων, είτε οι διαγωνισμοί ανάθεσης κηρύχθηκαν άγονοι, είτε για οποιοδήποτε άλλο λόγο, η ουσία παραμένει ότι ακόμα υπάρχει μεγάλος δρόμος για μία σημαντική ενεργειακή αναβάθμιση των δημοτικών κτηρίων.

Η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στους δήμους εξαιρουμένων των αντλιοστασίων, εντοπίζεται κυρίως στον οδοφωτισμό και στα δημοτικά κτίρια (γραφεία, μονάδες εκπαίδευσης, αθλητικές εγκαταστάσεις κλπ). Είναι αξιοσημείωτο σύμφωνα με μελέτες του ΚΑΠΕ ότι, το 62% της καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας αφορά τον φωτισμό των οδών και των πλατειών και το 38% τα κτίρια και τις εγκαταστάσεις. Τα στοιχεία προέκυψαν από την επεξεργασία δεδομένων 23 Σχεδίων Δράσεων Αειφόρου Ενέργειας Δήμων, με συνολικό πληθυσμό 1.800.000 κατοίκους.

Οι άμεσες δράσεις που πρέπει να γίνουν προς την κατεύθυνση της εξοικονόμησης ενέργειας των δημοτικών κτηρίων και υποδομών πρέπει να είναι στοχευμένες και συγκεκριμένα να κινηθούν σε τρείς άξονες.

Ο πρώτος άξονας θα αφορά στην ενεργειακή θωράκιση των κτηρίων (σχολεία, αθλητικά κέντρα, δημοτικές υπηρεσίες κλπ), ειδικά αυτών που κατατάσσονται στις χαμηλότερες ενεργειακές κλάσεις με βάση την ενεργειακή ταξινόμηση κατά ΚΕΝΑΚ (Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης κτηρίων).

Επιλέξιμες ενεργειακές παρεμβάσεις σε αυτόν τον άξονα είναι:

• Η ισχυρή θερμομόνωση του κτηριακού κελύφους.
• Η αντικατάσταση των παλαιών κουφωμάτων (πχ μεταλλικό πλαίσιο με μονό τζάμι) με αντίστοιχα κουφώματα από πλαίσιο αλουμίνιου με θερμοδιακοπή και ενεργειακούς υαλοπίνακες.
• Η αντικατάσταση των φωτιστικών φθορίου με αντίστοιχης φωτεινής ισχύος λαμπτήρων τεχνολογίας led.
• Η αντικατάσταση των πεπαλαιωμένων λεβήτων πετρελαίου με πολυβάθμιους καυστήρες λέβητες που καταναλώνουν φυσικό αέριο ή βιομάζα,
• Η εγκατάσταση φωτοβολταικών πάνελς στα δώματα των κτηρίων και η σύνδεση τους με το δίκτυο της ΔΕΗ, στα πλαίσια του προγράμματος συμψηφισμού κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας για την κάλυψη της ηλεκτρικής ενέργειας του ίδιου του κτηρίου σε σχέση με την αδιάθετη προς το κοινωφελές ηλεκτρικό δίκτυο, το γνωστό πρόγραμμα net metering .

Ο δεύτερος άξονας αφορά στην αντικατάσταση των φωτιστικών σωμάτων των ιστών φωτισμού των οδών ή πλατειών με αντίστοιχης φωτεινής δραστικότητας λαμπτήρων τεχνολογίας led.

Το μεγαλύτερο μέρος του δικτύου ηλεκτροφωτισμού των δήμων περιλαμβάνει φωτιστικά σώματα και λαμπτήρες, τα περισσότερα παλιάς τεχνολογίας, με σημαντικά μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας, σε σχέση με τους σύγχρονους. Οι λαμπτήρες που σήμερα χρησιμοποιούνται στον οδοφωτισμό είναι κατά κύριο λόγο ατμών υδραργύρου (περιέχουν σημαντικές ποσότητες υδραργύρου γι΄ αυτό πρέπει να αποσυρθούν), ατμών νατρίου υψηλής πίεσης (περιέχουν μικρή ποσότητα υδραργύρου), νατρίου χαμηλής πίεσης και μεταλλικών αλογονιδίων (µία μορφή λαμπτήρων υδραργύρου, με στοιχεία ιωδίου).

Η αναμενόμενη εξοικονόμηση ενέργειας από τη βελτίωση του οδοφωτισμού ή πλατειών, μέσω της εφαρμογής του προγράμματος, κυμαίνεται, με συντηρητικές εκτιμήσεις, από 30% έως και 50%, εξασφαλίζοντας καλύτερη ποιότητα φωτισμού και συνεισφέροντας στην προστασία του περιβάλλοντος.

Ο τρίτος άξονας είναι η ανακύκλωση της απόβλητης στερεής βιομάζας που προέρχεται από τα κλαδέματα κήπων και δένδρων. Δυστυχώς το μεγαλύτερο ποσοστό από την αποκομιδή των πράσινων υπολειμμάτων των Δήμων καταλήγουν μαζί με τα υπόλοιπα οργανικά απορρίμματα στις χωματερές. Σήμερα υπάρχουν ιδιωτικοί φορείς που παραλαμβάνουν αυτά τα πράσινα υπολείμματα από του Δήμους , τα επεξεργάζονται σε ειδικές μονάδες πελλετοποίησης και αποξήρανσης για την παρασκευή εμπορικών pellets , ενώ επιστρέφουν μέχρι και το 10% δωρεάν πίσω στους δήμους για να χρησιμοποιηθούν ως καύσιμη ύλη για την θέρμανση των δημοτικών κτηρίων μέσω λεβήτων βιομάζας.

Η πραγματοποίηση αυτών των δράσεων πέραν από τα οφέλη της εξοικονόμησης ενέργειας και της μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίων που συμβάλουν ουσιαστικά στην προστασία του περιβάλλοντος και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θα πρέπει να έχει ένα ανταποδοτικό τέλος στον δημότη.

Παραθέτοντας ένα παράδειγμα από μια πραγματοποιούμενη ενεργειακή θωράκιση σε ένα δημοτικό σχολείο εμβαδού 1850 τμ, που πραγματοποιήθηκε σε κάποιον Δήμο της περιφέρειας Αττικής, κτισμένο το 1978 αποδείχθηκε ότι η εξοικονόμηση ενέργειας που επιτεύχθη με συγκεκριμένες παρεμβάσεις έφτασε στο 61%, μόνο με θερμομόνωση δώματος 581τμ, αντικατάσταση κουφωμάτων με αντίστοιχα ενεργειακά υψηλής απόδοσης, συνολικής επιφάνειας κουφωμάτων 354 τμ ,αντικατάσταση λέβητα με αντίστοιχο φυσικού αερίου, αντικατάσταση 177 φωτιστικών σωμάτων λαμπτήρων φθορίου με αντίστοιχους λαμπτήρες led και τοποθέτηση 100 φωτοβολταικών πάνελ στο δώμα συνολικής επιφάνειας 220 τμ. Το κόστος επένδυσης έφτασε περίπου στις 182 χιλιάδες ευρώ , και επιδοτείται το έργο μέσω του προγράμματος με το ποσό των 147 χιλιάδων ευρώ.

Η απόσβεση για τα 182.000-147.000=35.000 ευρώ που είναι το ποσό που καταβάλει ο Δήμος για την υλοποίηση του συγκεκριμένου έργου κάνει απόσβεση σε 3 έτη. Το αρχικό ετήσιο κόστος λειτουργίας του σχολείου για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών ανέρχονταν σύμφωνα με την ενεργειακή μελέτη στα 14.200 ευρώ και μετά τις επεμβάσεις στα 5.032 ευρώ. Η διαφορά των 9.165 ευρώ επιστρέφει στον δημότη ως ανταποδοτικό τέλος.

 Μιχάλης Χριστοδουλίδης

Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός Α.Π.Θ – Ενεργειακός Επιθεωρητής Γ΄ τάξης