Του Γ. Αγγέλη
Η "έξοδος" της Ελλάδας από το τρίτο πρόγραμμα στήριξης συμπίπτει χρονικά με την απόφαση της ΕΚΤ να ξεκινήσει τη δική της έξοδο από τις πολιτικές ποσοτικής χαλάρωσης, ακολουθώντας τη Fed, δέκα χρόνια μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers (15/9/2008).
Αυτή η "σύμπτωση" οδήγησε σε ένα από τα βασικά στοιχεία της συμφωνίας της 22ας Ιουνίου για το πακέτο μέτρων περαιτέρω ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, αυτό της διασφάλισης της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους για 4 τουλάχιστον χρόνια άμεσα και άλλα δέκα στη συνέχεια έμμεσα.
Όρος από πλευράς ΕΚΤ για τη συμφωνία της 22ας Ιουνίου ήταν η διασφάλιση του ευρωσυστήματος από κάθε ενδεχόμενο να βρεθεί η Ελλάδα και πάλι υπό την απειλή χρεοστασίου λόγω της κεφαλαιακής "άμπωτης". Αυτής που αναμένεται έτσι κι αλλιώς να αρχίσει να εκδηλώνεται με το τέλος του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, μετά το τέλος του QE στο τέλος του 2018 και την απαρχή της σταδιακής απόσυρσης κεφαλαίων με παράλληλη αύξηση των επιτοκίων από τα μέσα του 2019.
Όπως έχουν αρχίσει να παρατηρούν αναλυτές των μεγάλων επενδυτικών τραπεζών "είναι πολύ δύσκολο να σκεφτεί κανείς σενάρια στα οποία να χρεοκοπεί η Ελλάδα" στα επόμενα 4-5 χρόνια, καθώς αφενός το "μαξιλάρι" των υψηλών κεφαλαιακών αποθεμάτων και αφετέρου εκείνο των εξίσου υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων, που προβλέπονται στη συμφωνία, υπερκαλύπτουν τις όποιες ανάγκες εξυπηρέτησης του χρέους.
Συγχρονισμός ΕΚΤ - Fed
Αυτό το χρονικό διάστημα, δηλαδή η περίοδος 2019-2022 ή 2023, αποτελεί την πλέον ευαίσθητη περίοδο από πλευράς αντίδρασης αγορών στο πρόγραμμα της ΕΚΤ, στον εξορθολογισμό του ισολογισμού της, αφενός όσον αφορά το τεράστιο πλέον ενεργητικό της και αφετέρου όσον αφορά την προσπάθεια να επαναφέρει τα μέχρι σήμερα μηδενικά ή και αρνητικά επιτόκια σε φυσιολογικό έδαφος.
Η κίνηση αυτή της ΕΚΤ συγχρονίζεται με την πλέον ώριμη στην ίδια κατεύθυνση πολιτική της Fed, η οποία αφού διέκοψε (tapering) από το 2014-2015 τις αγορές τίτλων, στη συνέχεια άρχισε τη σταδιακή αύξηση επιτοκίων με στόχο μέχρι τα τέλη του 2018 να φέρει κατά το δυνατόν το βασικό επιτόκιο στο 2%.
Όπως είναι γνωστό, στα δέκα χρόνια από την έκρηξη της τραπεζικής κρίσης (15/9/2008), οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες "έριξαν" στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα περισσότερα από 15 τρισ. δολ. για να ανακόψουν τις συνέπειες της κατάρρευσης της Lehman Brothers. Πάνω σ' αυτά τα κεφάλαια το διεθνές τραπεζικό σύστημα προχώρησε σε μία τεράστια "μόχλευση" η οποία αύξησε το κρατικό και επιχειρηματικό χρέος σε πολλαπλάσιο βαθμό...
Αναπόφευκτα, όπως αναγνωρίζεται από τους αναλυτές των κεντρικών τραπεζών, αυτή η αντιστροφή της νομισματικής τους πολιτικής θα επιφέρει κεφαλαιακή "άμπωτη" της οποίας η έκταση είναι ιστορικών διαστάσεων, για πρώτη φορά επιχειρείται σε τέτοια κλίμακα και σχεδόν συγχρονισμένα από τις κεντρικές τράπεζες.
Η έξοδος
Σε αυτό το επικίνδυνο πεδίο "βγαίνει" η ελληνική οικονομία προκειμένου να αρχίσει να αναχρηματοδοτεί το δικό της χρέος με όρους ανοικτής αγοράς σε εξαιρετικά αβέβαιες συνθήκες από τη Δευτέρα 20/8/2018.
Την "άμυνα" του ευρωσυστήματος απέναντι σε ένα νέο "ατύχημα" στην Ελλάδα μέσα στις συνθήκες αυτές προσπάθησε να αποφύγει η ΕΚΤ, διασφαλίζοντας από τους Ευρωπαίους εταίρους της στην Ευρωζώνη, μία τετραετία-πενταετία στην οποία θα "είναι πολύ δύσκολο να σκεφτεί κανείς σενάρια στα οποία να χρεοκοπεί η Ελλάδα...", εξαιτίας ενός νέου αποκλεισμού της από τις αγορές.
Το συνολικό πλαίσιο της συμφωνίας επιτρέπει, σύμφωνα με τις προβλέψεις αυτές, η Ελλάδα να διατηρεί το επίπεδο δαπανών για την εξυπηρέτηση του χρέους και πέραν του 2023 σε ετήσια βάση εξαιρετικά χαμηλά. Οι δαπάνες για το χρέος θα είναι περίπου στο 9%-10% του ΑΕΠ, καθώς το μεγαλύτερο μέρος του (περί το 80%) είναι είτε διακρατικό είτε έναντι του ESM, με διασφαλισμένο χαμηλό επιτόκιο μέχρι και το 2032-38.
Η πρώτη τετραετία-πενταετία θα αποτελέσει αναμφίβολα την πλέον δύσκολη για τις αγορές περίοδο, καθώς αφενός η ΕΚΤ θα σταματήσει να αγοράζει νέο χρέος και αφετέρου η ολοένα και δυσκολότερη αναχρηματοδότηση το παλαιού θα γίνεται με ακριβότερο επιτόκιο.
Η συμφωνία της 22ας Ιουνίου κρατά την Ελλάδα έξω από τη ρότα που οδηγεί αναπόφευκτα σ' αυτές τις συμπληγάδες...
Οι συνέπειες της επερχόμενης ιταλικής "καταιγίδας"
Παρά την κρίση που έχει ξεσπάσει στη γειτονική Τουρκία σημαντικό μέρος των οικονομικών αναλυτών επιμένει –όχι άδικα– ότι ο σημαντικότερος κίνδυνος για τις αγορές δεν προέρχεται από εκεί, αλλά από το τι θα ακολουθήσει στη γειτονική Ιταλία, την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης. Η νέα συμμαχική κυβέρνηση στη Ρώμη φαίνεται έτοιμη να δώσει μάχη για αύξηση των δαπανών στον Προϋπολογισμό που πρέπει να είναι έτοιμος στις 15/10.
Την ίδια στιγμή το ιταλικό δημόσιο και ιδιωτικό χρέος αποτελούν στο σύνολό τους τη μεγαλύτερη ωρολογιακή βόμβα της Ευρωζώνης, καθώς ο όγκος των "κόκκινων" δανείων και οι συνέπειες από τη "στροφή" της νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ (υψηλότερα επιτόκια), θα εκτινάξουν ακόμα ψηλότερα το κόστος αναχρηματοδότησής του. Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι μέχρι να ολοκληρώσει τη "θητεία" του ο κ. Ντράγκι
δύσκολα θα πάρει αποφάσεις που να διεγείρουν την επικινδυνότητα του ιταλικού χρέους, αλλά κανείς δεν μπορεί να μιλήσει με βεβαιότητα γι' αυτό.
Το ενδιαφέρον όμως εδώ είναι ότι οι αγορές προβλέπεται ότι θα αξιολογήσουν θετικά τη βραχυμεσοπρόθεσμη "ασφάλεια" του ελληνικού χρέους, μπροστά στους κινδύνους των ιταλικών τίτλων. Προς το παρόν αυτό δεν έχει αποτυπωθεί στα spreads, αλλά, όταν αυτό αρχίσει να "φαίνεται", τότε θα αρχίσει να αποδίδει και η σημασία της συμφωνίας της 22ας Ιουνίου. Έστω και βραχυμεσοπρόθεσμα...
capital
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου