Τα πρώτα γενέθλια και η αλήθεια του χρήματος

Το σύνηθες λάθος όσων ασχολούνται με τα οικονομικά και ο «αδέκαστος κριτής». Ποια ήταν η πραγματική αποτυχία των προγραμμάτων διάσωσης της Ελλάδας. 

Γράφει ο Β. Παζόπουλος.

Σήμερα είναι μια ιδιαίτερη ημέρα, επετειακή. Συμπληρώθηκε ένας χρόνος συνεργασίας με το Euro2day.gr, με ένα άρθρο που αφορούσε την πορεία του χρυσού. Μου δίνεται λοιπόν μια ευκαιρία να ευχαριστήσω δημόσια τους ανθρώπους του, που όχι μόνο με υποδέχτηκαν εγκάρδια αλλά και δεν μου έχουν χαλάσει κανένα χατίρι.

Μετά από χρόνια παρουσίας στον ηλεκτρονικό Τύπο, θεωρώ πως το Euro2day.gr είναι το μέσο που μου ταιριάζει περισσότερο. Βρίσκω ιδιαίτερα θετικό ότι παραμερίζει τους πολιτικούς σχολιασμούς για να δώσει χώρο σε ειδήσεις οικονομικού περιεχομένου. Που παρουσιάζει τα γεγονότα με σοβαρότητα, νηφαλιότητα και αμεροληψία.

Κυρίως νιώθω την ανάγκη να ευχαριστήσω τους αναγνώστες για την ανταπόκρισή τους. Ενδεικτικό της αποδοχής των άρθρων είναι πως τα shares στο Facebook κατά μέσο όρο ξεπερνάνε τα 1.700 κάθε φορά! Αυτό πιστοποιεί πως εκτός από την ποσοτική διάσταση του αριθμού των αναγνωστών, υπάρχει και ποιοτική.

Αν μάλιστα συνυπολογίσουμε το twitter και τις αναδημοσιεύσεις από άλλα sites, κατά μέσο όρο 2.000 αναγνώστες κάθε φορά όχι μόνο εκτιμούν τις απόψεις μου αλλά νιώθουν την ανάγκη να τις μοιραστούν και με τους φίλους τους. Αυτούς βέβαια τους ευχαριστώ διπλά.

Βρίσκω επίσης την ευκαιρία να δώσω κάποιες διευκρινίσεις, καθώς ορισμένα θέματα που έχω αναφέρει έχουν παρεξηγηθεί ή διαστρεβλωθεί.

Η οπτική του επενδυτή

Ξεκινάω με μια παρατήρηση. Όσοι θεωρούν κάθε διαφορετική άποψη από τη δικιά τους ως de facto λανθασμένη, ίσως είναι καιρός να αναθεωρήσουν. Θα πρέπει να αντιληφθούν πως οι επιχειρήσεις και οι εθνικές οικονομίες είναι πολυσύνθετα χαοτικά συστήματα. Αν και υπάρχουν ορισμένες έννοιες, αρχές και μέθοδοι που συμβάλλουν αποφασιστικά, ποτέ δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι. Γιατί; Γιατί δεν μπορούμε να γνωρίζουμε όλες τις παραμέτρους και τις μεταξύ τους σχέσεις. Για αυτό πέντε οικονομολόγοι μπορεί να αναφέρουν οκτώ διαφορετικούς τρόπους δράσης.

Ποιος είναι ο αδέκαστος κριτής που ξεδιαλύνει ποιοι από όλους αυτούς τους τρόπους είναι σωστοί; Η πραγματικότητα βέβαια. Πώς; Με βάση μια θεμελιώδη αρχή, που έχουμε αναφέρει ξανά: δικαιωμένη είναι η σκέψη που κερδίζει χρήματα. Όχι αυτή που χάνει. Για αυτό η πιο ακατανόητη αρνητική κριτική αφορά στις επενδυτικές μου επιλογές. Με ειλικρινή απορία παρατηρώ πως ορισμένοι όχι μόνο τις αποκαλούν με χαρακτηριστική ευκολία επικίνδυνες, αλλά και θεωρούν ως έξυπνη λύση να ακολουθούν τα αντίθετα!

Το 2010 ήμουν κατηγορηματικά αντίθετος για επενδύσεις στο ΧΑ, προτρέποντας προς την ενασχόληση με το αμερικανικό χρηματιστήριο, καθώς παρουσίαζε μοναδικές ευκαιρίες. Αντίστοιχα τις προηγούμενες ημέρες, στον πανικό της Wall Street, εξήγησα γιατί δεν πρέπει να φοβηθούμε και τους λόγους για τους οποίους μια πτώση μεγαλύτερη του 10% στον S&P είναι ευκαιρία για αγορές.

Θα σταθώ και στην τελευταία ανάλυση, του επιχειρηματικού μοντέλου της Google. Η τελευταία μου δημοσίευση για τη συγκεκριμένη εταιρία ήταν πριν από πέντε χρόνια, με τίτλο «Αν πρέπει να επιλέξω μόνο μία μετοχή». Τα τελευταία χρόνια έχω δημοσιεύσει αναλύσεις για πολλές εταιρίες, όμως την Google την πίστεψα τόσο πολύ, που ήταν η μοναδική φορά που εκφράστηκα με τόσο ξεκάθαρο τρόπο για μια μετοχή. Και τι έκανε από τότε; Τριπλασιάστηκε!

Η ελληνική κρίση

Ένα άλλο σημείο που έχει προκαλέσει αντιδράσεις αφορά στη δυσπιστία μου για την πολιτική που ακολουθήθηκε της αντιμετώπισης της ελληνικής κρίσης. Όποιος ασχολείται για πολλά χρόνια με τη διεθνή οικονομία, θα συναντήσει κρίσεις. Και όσο τις μελετάει, συναντάει τις πρακτικές του ΔΝΤ. Για αυτό και γνώριζα τι θα ακολουθούσε την επομένη της εμπλοκής του Ταμείου στη χώρα μας. Τι έλεγα τότε; Πως με το καλημέρα ξεκινάνε με υποτίμηση.

Αυτό σήμαινε δύο πιθανά σενάρια: ή θα έπρεπε να βγούμε από το ευρώ, που ακόμα και θετικό να αποδεικνυόταν σε βάθος χρόνου, θα οδηγούσε βραχυχρόνια σε αναστάτωση, ή θα βαδίζαμε στον προβληματικό δρόμο της εσωτερικής υποτίμησης. Γιατί τον αποκαλώ προβληματικό; Μα δεν είμαι εγώ μόνο που τον χαρακτηρίζει έτσι. Το ίδιο το ΔΝΤ έβγαλε το ίδιο συμπέρασμα σε έκθεσή του, με αφορμή την περίπτωση της Λετονίας, λίγο πριν μας επισκεφτεί. 

Άρα λοιπόν είτε στη μία είτε στην άλλη περίπτωση, το αποτέλεσμα δεν θα ήταν καλό. Για αυτή την εκτίμηση, κάποιοι θεώρησαν καθήκον τους να με στιγματίσουν με τους πιο ευφάνταστους αρνητικούς χαρακτηρισμούς. Και καλά η ενασχόλησή τους με εμένα. Ήταν το λιγότερο. Τι κατάφεραν ως οικονομικοί και επενδυτικοί σύμβουλοι του εαυτού τους, όσοι λόγω ιδεοληψιών αγνόησαν τις επιπτώσεις της εσωτερικής υποτίμησης; Έχασαν τα λεφτά τους. Είτε στο χρηματιστήριο, είτε στα ακίνητα, είτε στις δουλειές τους. Όχι μόνο τα δικά τους αλλά παρέσυραν και άλλους. Αντί λοιπόν να κάνουν την αυτοκριτική τους, συνεχίζουν να λοιδορούν όποιον εκφέρει διαφορετική άποψη, διεκδικώντας το μονοπώλιο της λογικής και της υπευθυνότητας.

Την απάντηση την έδωσε η πραγματικότητα. Η αντίδραση της ελληνικής οικονομίας μετά από τόσο μεγάλη μείωση του ΑΕΠ είναι εξαιρετικά υποτονική, με βάση τη διεθνή εμπειρία. Αν κοιτάξουμε τι έγινε σε ανάλογες περιπτώσεις, όπως στις ΗΠΑ το 1929, στην Ασία το 1998 και αλλού, θα διαπιστώσουμε πως μετά από 3 με 4 χρόνια ύφεσης, ακολούθησε απότομη ανάκαμψη.

Εμείς σπάσαμε το παγκόσμιο ρεκόρ. Κοντεύουμε τη δεκαετία και ακόμα να τη δούμε. Εκτός κι αν θεωρεί κάποιος πως η Ελλάδα είναι η λιγότερο ανταγωνιστική οικονομία του πλανήτη, οφείλει να παραδεχτεί πως το πρόγραμμα διάσωσης αποδείχθηκε προβληματικό. Απέτυχε στον βασικό του στόχο: να ξεφύγουμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα από τη θλίψη της ύφεσης και της λιτότητας.

Συνάντηση

Δεν θα μπορούσα να κλείσω τη σημερινή εορταστική παρέμβαση με γκρίνια. Το καλύτερο το άφησα για το τέλος. Με αφορμή τον ένα χρόνο στο Euro2day.gr, αυτό το Σαββατοκύριακο στην Αθήνα θα διοργανώσω μια συγκέντρωση γνωριμίας με τους αναγνώστες του. Όχι τίποτα επίσημο, απλά να γνωριστούμε από κοντά και να ανταλλάξουμε απόψεις, πίνοντας ένα καφέ.

Όποιος επιθυμεί να συμμετάσχει στην παρέα, ας αφήσει όνομα και τηλέφωνο στο ependytes@gmail.com ή στη σελίδα μας στο Facebook www.facebook.com/ependytes, για να κανονίσουμε τις λεπτομέρειες, ανάλογα με το πώς βολεύει τους περισσότερους. Αν τυχόν μαζευτούν συμμετοχές και από άλλες πόλεις, θα αποτελέσει μια καλή ευκαιρία για ταξιδάκι.

* Ο κ. Βασίλης Παζόπουλος είναι οικονομολόγος, χρηματιστηριακός αναλυτής, συγγραφέας του βιβλίου Επενδυτές χωρίς Σύνορα (www.ependytes.com).

euro2day