Εκπλήξεις πανευρωπαϊκού, όχι μόνο εθνικού βεληνεκούς επιφύλασσαν οι κάλπες που στήθηκαν στην Πορτογαλία την Κυριακή 1 Οκτωβρίου 2017 με αφορμή την ανάδειξη τοπικών αρχόντων σε 308 δήμους της χώρας.
Η πρώτη έκπληξη αφορούσε την απρόσμενη επιτυχία του Σοσιαλιστικού Κόμματος (PS) που κατέγραψε την μεγαλύτερη επιτυχία του κατά τη διάρκεια όλης της μετα-διδακτορικής περιόδου, κερδίζοντας 157 δήμους και το 38% των ψήφων. Η δεύτερη έκπληξη σχετιζόταν με την ήττα κατά κράτος που δέχτηκε το κεντροδεξιό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα (PSD), κερδίζοντας μόνο 79 δήμους και το 16% των ψήφων. Οι τριγμοί που ακολούθησαν ήταν τόσο σοβαροί ώστε παράγοντες του κόμματος ζήτησαν την παραίτηση στου επικεφαλής του και πρώην πρωθυπουργού, Πέδρο Πάσος Κοέλιο.
Η νίκη των σοσιαλιστών που βρίσκονται στην κυβέρνηση με την στήριξη του Κομμουνιστικού Κόμματος Πορτογαλίας και του Μπλόκου της Αριστεράς (τα οποία ωστόσο δεν συμμετέχουν στην κυβέρνηση) από τον Οκτώβριο του 2015 είχε ευρύτερη σημασία καθώς όπως έγραψαν οι Financial Times στις 2 Οκτωβρίου «αποτελεί μια ισχυρή ένδειξη ότι η κυβέρνηση μειοψηφίας είναι πιθανό να επιβιώσει και να εξαντλήσει την τετραετή θητεία της». Με άλλα λόγια τα σενάρια της αριστερής παρένθεσης διαψεύδονται. Κι αυτό που δείχνει να επιβεβαιώνεται είναι ένα πολιτικό και δευτερευόντως οικονομικό πείραμα.
Σε οικονομικό επίπεδο η ανάκαμψη στην Πορτογαλία είναι παρούσα, όχι τόσο λόγω των προβλέψεων για αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,5% το τρέχον έτος, όσο λόγω του ότι η ανεργία αν όχι φέτος, μετά βεβαιότητας το 2018 θα φτάσει τα προ της κρίσης επίπεδα. Συγκεκριμένα, η ανεργία (όπως φαίνεται στο διάγραμμα) είναι σχεδόν 8%, όταν το 2013 στο αποκορύφωμα της κρίσης χρέους (που ξεκίνησε το 2011 με το δάνειο ύψους 70 δισ. ευρώ) είχε φτάσει το 18% και το 2009 ανερχόταν στο 7%. Η μεγέθυνση επομένως έχει κοινωνικό μέρισμα. Η άνοδος του ΑΕΠ ήταν αποτέλεσμα τεσσάρων κυρίως αιτιών: της τουριστικής έκρηξης, των χαμηλών τιμών του πετρελαίου, του προγράμματος αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ και της ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας που επέτρεψε να απορροφηθούν αβίαστα τα τρία τέταρτα των πορτογαλικών εξαγωγών που κατευθύνονται στη γηραιά ήπειρο. Αυτή την ευνοϊκή συγκυρία αξιοποίησε ο πρωθυπουργός της χώρας Αντόνιο Κόστα, που πριν το 2015 ήταν δήμαρχος της Λισαβόνας. Και λόγω αυτής της συγκυρίας έγινε κατορθωτή η βελτίωση των δημοσιονομικών μεγεθών που οδήγησε τον οίκο S&P στις 15 Σεπτεμβρίου να εντάξει ξανά την Πορτογαλία στις χώρες με επενδυτικό στάτους, 5 χρόνια αφότου χαρακτήρισε τα κρατικά της ομόλογα σκουπίδια.
Σε πολιτικό επίπεδο η επιτυχία του Αντόνιο Κόστα αμφισβητείται από τη Δεξιά, που υποστηρίζει ότι αυτή σήκωσε το κόστος των νεοφιλελεύθερων μνημονιακών μεταρρυθμίσεων κι η Αριστερά δρέπει εκ του ασφαλούς τους καρπούς. «Όλα τα οφέλη που εισπράττουμε τώρα είναι το αποτέλεσμα της δουλειάς που κάναμε όσο ήμασταν κυβέρνηση», υποστήριζε στο Politico η δεξιά υποψήφια για τη δημαρχία της Λισαβόνας, Τερέζα Λεάλ Κοέλιο, που κέρδισε την τρίτη θέση και το 11% των ψήφων. Και σε ένα βαθμό είχε δίκιο… Γιατί ο Κόστα δεν «γύρισε σελίδα», ούτε ανέτρεψε τη λιτότητα όπως υποσχόταν.
Ωστόσο ο σοσιαλιστής Αντόνιο Κόστα αύξησε τον μισθό των δημόσιων υπαλλήλων, τις συντάξεις και τον ελάχιστο μισθό, ενώ επανέφερε και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Πολιτικές που του εξασφάλισαν την εκλογική επιτυχία (αντίθετα με ό,τι συνέβη στο σοσιαλιστικό στρατόπεδο πρόσφατα στη Γερμανία με την επική ήττα του Μάρτιν Σουλτς) και δεν θα είχαν υλοποιηθεί αν δεν πίεζε αφόρητα το Κομμουνιστικό Κόμμα και το Μπλόκο ή, ανατρέχοντας στο παρελθόν, αν ο ίδιος δεν είχε απορρίψει την πολύ καθαρή πρόταση που του απεύθυνε ο Κοέλιο για σχηματισμό «μεγάλου συνασπισμού» αλά Γερμανία. Αν είχε επιλέξει αυτή τη λύση εντός της χώρας που γέννησε την Επανάσταση των Γαρυφάλλων δεν θα υπήρχε καμιά ανασφάλεια για την ολοκλήρωση της θητείας του. Κι εκτός …καμιά ανησυχία για τη συνέχιση της πιο σκληρής λιτότητας.
Τα πολιτικά συμπεράσματα που προκύπτουν από αυτή την επιλογή της δημιουργίας ενός «μεγάλου αριστερού συνασπισμού», με το Σοσιαλιστικό Κόμμα να στρέφεται στα αριστερά και ΚΚ και Μπλόκο να παραιτούνται από τα αιτήματά τους για διαγραφή του χρέους και έξοδο από το ευρώ, έναντι άμεσων φιλολαϊκών μεταρρυθμίσεων, περιγράφτηκαν ως εξής στη βρετανική μαρξιστική επιθεώρηση New Left Review (τ. 106, Ιούλιος – Αύγουστος 2017): «Τα αριστερά κόμματα έδειξαν ότι μπορούν να καταφέρνουν νίκες ενάντια στη Συναίνεση του Βερολίνου, ακόμη και σε μια περίοδο περιορισμένων λαϊκών κινητοποιήσεων. Αντιστεκόμενα στον πειρασμό να ενταχθούν στην κυβέρνηση του Κόστα, κι αποσπώντας περιορισμένες αλλά χειροπιαστές παροχές ως αντάλλαγμα για την εξωτερική υποστήριξη το Αριστερό Μπλοκ και το ΚΚΠ ακολούθησαν μια διαδρομή ανάμεσα στο σεκταριστικό κλείσιμο και την πολιτική ουδετερότητα, ενώ ακόμη έχουν την ευκαιρία να θέσουν περισσότερες ριζοσπαστικές λύσεις στο τραπέζι για τα δεινά της Πορτογαλίας όταν η επόμενη ευρω-κρίση εμφανιστεί. Η Λισαβόνα έδωσε το όνομά της στην ατζέντα της ΕΕ για τη νεοφιλελεύθερη μεταρρύθμιση και στο ρετουσαρισμένο σύνταγμα που απορρίφθηκε από τη Γαλλία και την Ολλανδία. Σήμερα, η πόλη μπορεί να προσφέρει τις πινακίδες για ένα διαφορετικό μέλλον της Ευρώπης».
Νέα Σελίδα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου