Λένε πολλοί πως η Ιστορία είναι κύκλος κι επαναλαμβάνεται, άρα αποτελεί τον καλύτερο δάσκαλο. Από την άλλη, αρκετοί υποστηρίζουν πως η Ιστορία μπορεί να επαναλαμβάνεται αλλά επαναλαμβάνεται ως φάρσα. Το σίγουρο είναι ότι η γνώση της Ιστορίας συνιστά απαραίτητη προϋπόθεση για την πλήρη κατανόηση της τρέχουσας πραγματικότητας. Και τούτο το ιστολόγιο διατηρεί ένα άσβεστο πάθος για την Ιστορία. Έτσι, εκτιμώ ότι μια ιστορική ανατομία του περίφημου τρικουπικού "δυστυχώς, επτωχεύσαμεν", θα μας βοηθήσει όλους να καταλάβουμε πληρέστερα την σημερινή κατάσταση.
Μπορεί το νεώτερο ελληνικό κράτος να ιδρύθηκε επίσημα το 1830, με την συνθήκη του Λονδίνου, αλλά η δανειοληπτική του ιστορία αρχίζει...νωρίτερα! Ακούγεται παράδοξο αλλά η Ελλάδα άρχισε να δανείζεται από τα πρώτα χρόνια του απελευθερωτικού αγώνα, πριν καν γίνει κράτος!
Ας γυρίσουμε, λοιπόν, 180 χρόνια πίσω. Η επανάσταση ενός φτωχού λαού, σε μια ρημαγμένη χώρα, είχε άμεση ανάγκη χρημάτων, μιας κι είχε να αντιμετωπίσει την αδράνεια και την εχθρικότητα του ευρωπαϊκού πολιτικού status quo της εποχής. Έτσι, το 1824 και το 1825, η επαναστατική επιτροπή (δεν μπορούμε ακόμη να κάνουμε λόγο για κράτος) έλαβε δύο δάνεια, τα οποία κατεγράφησαν ως "δάνεια της Ανεξαρτησίας". Το συνολικό ύψος αυτών των δανείων συμφωνήθηκε στα 2,8 εκατομμύρια χρυσές λίρες Αγγλίας και για την εκταμίευσή του δόθηκαν ως εγγύηση τα δημόσια έσοδα και τα εθνικά κτήματα.
Αν νομίσει κανείς ότι οι άγγλοι προθυμοποιήθηκαν να βοηθήσουν την Επανάσταση για ιδεολογικούς λόγους (ελευθερία, ανεξαρτησία, δικαιοσύνη κλπ) πλανάται πλάνην οικτράν. Από τα 2,8 εκατομμύρια χρυσές λίρες, οι άγγλοι κεφαλαιούχοι παρεκράτησαν προκαταβολικά για τόκους...1,2 εκατομμύρια! Η παρακράτηση των τόκων έγινε προκαταβολικά, λόγω του υψηλού κινδύνου. Αν θέλαμε να μιλήσουμε με σύγχρονους όρους, θα λέγαμε ότι τα ασφάλιστρα κινδύνου (τα περίφημα cds) έφταναν σε αστρονομικά ύψη.
Όμως, ούτε τα υπόλοιπα 1,6 εκατομμύρια χρυσές λίρες αποδόθηκαν στην επαναστατική επιτροπή. Οι άγγλοι καπιταλιστές υποχρέωσαν την Επανάσταση να παραγγείλει οκτώ πολεμικά πλοία, για τις ανάγκες του Αγώνα, σε αγγλικές και αμερικανικές εταιρείες. Βρισκόμαστε στις αρχές του 19ου αιώνα, οπότε οι πολεμικές παραγγελίες αφορούν πλοία. Δυο αιώνες αργότερα θα αφορούν αεροπλάνα και υποβρύχια... Φυσικά, το αντίτιμο της παραγγελίας εισπράχθηκε κι αυτό προκαταβολικά. Ολόκληρη η ιστορία αυτών των πλοίων συνιστά ένα πρωτοφανές σκάνδαλο, το οποίο περιγράφεται αναλυτικά σε ένα άρθρο της "Βικιπαιδείας" με τίτλο "Σκάνδαλο ναυπήγησης ελληνικών φρεγατών (1824)", το οποίο αξίζει να διαβαστεί.
Τελικά, από το αρχικά συμφωνηθέν ποσό των 2,8 εκατομμυρίων, αποδόθηκαν σε ελληνικά χέρια μόλις...540 χιλιάδες λίρες. Δυστυχώς, ακόμα κι αυτό το πετσοκομμένο ποσό σπαταλήθηκε στις εμφύλιες αντιπαραθέσεις των επαναστατών. Φυσικά, ο καθημαγμένος από τους πολέμους τόπος δεν ήταν δυνατόν να ανταποκριθεί στις χρεωλυτικές του υποχρεώσεις. Έτσι, το 1827, η Επανάσταση ανέστειλε την εξυπηρέτηση των δανείων αυτών, με συνέπεια να αποκλειστεί η χώρα από τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια. Η πρώτη πτώχευση της Ελλάδας ήταν πλέον γεγονός, πριν καν συσταθεί επίσημα ανεξάρτητο ελληνικό κράτος.
Θα συνεχίσουμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου