Πέμπτη 4 Οκτωβρίου 2012

Eντουάρντο Γκαλεάνο “Ο κόσμος ανάποδα” – 8o μάθημα, B Μέρος : Πρακτική εξάσκηση: πώς να επιτύχετε στη ζωή και να κερδίσετε φίλους

Αναδημοσιεύτηκε από την Ελεύθερη Λαϊκή Αντιστασιακή Συσπείρωση


Επιμέλεια για την ΕΛ.Λ.Α.Σ. : Ν.Π.



Συνεχίζουμε σήμερα τον 3ο κύκλο μαθημάτων με το 2ο από τα 4 μέρη του 8ου μαθήματος από το βιβλίο του Ουρουγουανού συγγραφέα και φιλοσόφου Εντουάρντο Γκαλεάνο, “Ένας κόσμος ανάποδα” (πατήστε εδώ για να δείτε όλες τα μαθήματα) που κυκλοφορεί  από τις‘Εκδόσεις Πιρόγα’ σε μετάφραση της ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΖΑΚΟΠΟΥΛΟΥ,  Eduardo Galeano “Patas arriba” 1998. Oι παρουσίασεις αυτές αντιστοιχούν σε 18 μαθήματα ενταγμένα σε 6 κύκλους.
3ος Κύκλος  -  Σεμινάριο Ηθικής
Σελίδες 163 – 171,  Μάθημα 8ο ,  Α Μέρος :  Πρακτική εξάσκηση: πώς να επιτύχετε στη ζωή και να κερδίσετε φίλους

Η πολιτική εξουσία
Πριν εξήντα χρόνια ο συγγραφέας Ρομπέρτο Αρλτ συμβούλευε όσους ήθελαν να κάνουν μια επιτυχημένη σταδιοδρομία:
-Δηλώστε: «Έχω κλέψει και ευελπιστώ να κλέψω ακόμα περισσότερα». Δεσμευτείτε ότι θα ξεκάνετε μέχρι και το τελευταίο εκατοστό της αργεντίνικης γης, θα πουλήσετε το Κογκρέσο και ότι θα μετατρέψετε το Δικαστικό Μέγαρο σε παζάρι. Στους λόγους σας να λέτε: «Το κλέψιμο δεν είναι εύκολο, κύριοι. Πρέπει να είσαι κυνικός κι εγώ είμαι. Πρέπει να είσαι προδότης κι εγώ είμαι».

Κατά την άποψη του Αργεντινού συγγραφέα, αυτή είναι μια σίγουρη συνταγή επιτυχίας επειδή όλοι οι αδιάντροποι μιλούν για τιμιότητα και ο κόσμος έχει μπουχτίσει πια από τα ψέματα. Ο Αντεμάρ ντε Μπάρος, ένας Βραζιλιάνος πολιτικός, κατέκτησε τους ψηφοφόρους της πολιτείας Σάο Πάουλο, της πλουσιότερης πολιτείας της χώρας, με το σλόγκαν «Rouba mas Faz», Κλέβει αλλά κάνει και έργα. Στην Αργεντινή, αντίθετα, κανένας από τους υποψήφιους δεν ακολούθησε τη συμβουλή του Αρλτ αφού ακόμα και σήμερα είναι αδύνατο να βρεις έναν πολιτικό που να έχει το σθένος να ανακοινώσει τι θα κλέψει ή να ομολογήσει με καθάρια φωνή τι έχει ήδη κλέψει. Δεν υπάρχει καταχραστής δημοσίων κονδυλίων ικανός να το παραδεχτεί και να πει: «μάλιστα, έκλεψα για την πάρτη μου, έκλεψα για να ζήσω μεγάλη ζωή». Αν ο κλέφτης είχε συνείδηση, και η συνείδησή του τον βασάνιζε, τότε τουλάχιστον θα έλεγε: «Το έκανα για το κόμμα, για το λαό, για την πατρίδα». Από την αγάπη τους προς την πατρίδα, μέχρι και στο σπίτι τους μεταφέρουν τα κλοπιμαία κάποιοι πολιτικοί.
Η συνταγή του Ρόμπερτ Αρλτ τελικά δεν έπιασε. Κανένας άλλος Βραζιλιάνος πολιτικός δεν αντέγραψε το παράδειγμα του Αντεμάρ ντε Μπάρος. Έχει αποδειχτεί ότι, κατά κανόνα, για να μαζέψει κανείς πολλούς ψήφους πρέπει να είναι θεατρίνος, να υποκρίνεται καλά, να επιλέγει το σωστό προσωπείο.
Το αντίτιμο
Το 1993, το μικρό κόμμα Partido da Social Democracia Brasileira δε συγκέντρωνε τον απαιτούμενο αριθμό βουλευτών για να κατέβει στις προεδρικές εκλογές. Με αντίτιμο, που κυμάνθηκε ανάμεσα στις τριάντα χιλιάδες και τις πενήντα χιλιάδες δολάρια, το PSDB κατάφερε να πάρει μερικούς βουλευτές από άλλα κόμματα. Ένας από τους εν λόγω βουλευτές το παραδέχτηκε, κι επιπλέον το ερμήνευσε:
-Είναι κάτι αντίστοιχο με αυτό που κάνουν οι ποδοσφαιριστές όταν αλλάζουν σύλλογο.
Τέσσερα χρόνια αργότερα οι τιμές στη Βραζιλία ανέβηκαν. Σε μια τροπολογία του συντάγματος που έδινε τη δυνατότητα στον πρόεδρο Καρντόσου να επανεκλεγεί, δύο βουλευτές πούλησαν την ψήφο τους προς διακόσιες χιλιάδες δολάρια.
Όπως λέει ο Χοσέ Πάμπλο Φέινμαν, ένας άλλος Αργεντινός συγγραφέας, με την εκλογική επιτυχία συνήθως επιβραβεύεται η διγλωσσία και η διπλοπροσωπία. Κατά το πρότυπο του Σούπερμαν και του Μπάτμαν, των υπερ-ηρώων, πολλοί επαγγελματίες πολιτικοί καλλιεργούν τη σχιζοφρένειά τους κι έτσι αποκτούν υπερδυνάμεις, σαν το συνεσταλμένο Κλαρκ Κεντ που γ’ινεται Σούπερμαν μόλις βγάλει τα γυαλιά του ή τον γλυκανάλατο Μπρους Γουέιν που μετατρέπεται σε Μπάτμαν πριν ακόμα καλά καλά φορέσει την κάπα της νυχτερίδας.
Δε χρειάζεται να είναι κανείς αυθεντία στις πολιτικές επιστήμες για να διαπιστώσει ότι, κατά κανόνα, οι πολιτικές ομιλίες αποκτούν το πραγματικό νόημά τους μόνο αν διαβαστούν απ’ την ανάποδη. Ο κανόνας έχει ελάχιστες εξαιρέσεις: στο μπαλκόνι οι πολιτικοί υπόσχονται αλλαγές και όταν αναλάβουν την κυβέρνηση προχωρούν σε αλλαγές, αλλά στην ουσία το μόνο που αλλάζουν είναι… γνώμη. Ορισμένοι πολιτικοί, από τις πολλές περιφορές, στρογγυλεύουν˙ σου πιάνεται ο σβέρκος να τους παρακολουθείς να πηγαίνουν από τα αριστερά στα δεξιά, με τόση ταχύτητα. Πρώτα η παιδεία και η υγεία!φωνάζουν, σαν τους καπετάνιους που φωνάζουν: Πρώτα οι γυναίκες και τα παιδιά! μα η παιδεία και η υγεία είναι οι πρώτες που πνίγονται. Στις ομιλίες τους εκθειάζουν την εργασία ενώ στην πράξη καταδικάζουν τους εργαζόμενους. Οι πολιτικοί που ορκίζονται με το χέρι στην καρδιά ότι η εθνική κυριαρχία είναι αδιαπραγμάτευτη, συνήθως είναι εκείνοι που στη συνέχεια θα ξεπουλήσουν τη χώρα˙ και οι πολιτικοί που διατείνονται ότι θα κυνηγήσουν τους κλέφτες, συνήθως είναι εκείνοι που στη συνέχεια θα κλέψουν μέχρι και τα πέταλα των αλόγων την ώρα που καλπάζουν.
Στα μέσα του 1996 ο Αμπνταλά Μπουκάραμ κατέκτησε την προεδρία του Εκουαδόρ λέγοντας ότι θα γίνει η μάστιγα των διεφθαρμένων. Ο Μπουκάραμ, ένας φιγουρατζής πολιτικός που πίστευε ότι είχε το χάρισμα να τραγουδάει σαν τον Χούλιο Ιγκλέσιας, δεν άντεξε για πολύ καιρό στην εξουσία. Τον ανέτρεψαν οργισμένα πλήθη, λίγους μήνες αργότερα. Η σταγόνα που έκανε το ποτήρι της υπομονής του λαού να ξεχειλίσει, ήταν η γιορτή που έκανε ο Χακομπίτο, ο δεκαοχτάχρονος γιος του, για να γιορτάσει το πρώτο του εκατομμύριο δολάρια που είχε κερδίσει από τις θαυματουργές λοβιτούρες του στα τελωνεία. Το 1990 ο Φερνάντο Κόλορ έφτασε μέχρι την προεδρία της Βραζιλίας. Στη σύντομη αλλά ορμητική προεκλογική εκστρατεία του ο Κόλορ έβγαζε στην τηλεόραση πύρινους λόγους  κατά των marajas, των υψηλόβαθμων δνμόσιων λειτουργών, οι οποίοι καταλήστευαν το κράτος. Δυόμισι χρόνια αργότερα ο Κόλορ απεπέμφθη, όταν βρέθηκε χωμένος μέχρι το λαιμό σε σκάνδαλα με πλαστούς λογαριασμούς και έκανε προκλητική επίδειξη του ξαφνικού πλούτου του.
Για την Έδρα των Διεθνών Σχέσεων
Οι Τέρενς Τόντμαν και Τζέιμς Τσικ διετέλεσαν πρέσβεις των Ηνωμένων Πολιτειών στην Αργεντινή, τα τελευταία χρόνια. Και οι δύο, ο ένας μετά τον άλλο, ακολούθησαν τον ίδιο δρόμο: έφυγαν αλλά από αγάπη στο ταγκό ξαναγύρισαν. Αμέσως μόλις ολοκληρώθηκε η διπλωματική τους θητεία, επέστρεψαν στο Μπουένος Άιρες και έφτιαξαν ένα lobby.
Αμφότεροι άσκησαν όλη την επιρροή τους στην κυβέρνηση της Αργεντινής υπέρ των ιδιωτικών επιχειρήσεων που ήθελαν να ελέγχουν τα αεροδρόμια της χώρας. Λίγο καιρό αργότερα η φωτογραφία του Τσικ, με μια κούκλα στα γόνατα, κατέκλυσε τις τηλεοράσεις και  τις εφημερίδες. Ο Τσικ, μόλις ολοκλήρωσε τη νικηφόρο αποστολή του στα αεροδρόμια, προσελήφθη από την Μπάρμπι, το νυμφίδιο που σε προκαλεί να διαπράξεις πλαστικό αμάρτημα.
 Το 1993 και ο πρόεδρος της Βενεζουέλας, Κάρλος Αντρές Πέρεζ, καθαιρέθηκε από το αξίωμά του και καταδικάστηκε σε κατ’ οίκον κράτηση για κατάχρηση κονδυλίων. Στην ιστορία της Λατινικής Αμερικής, ωστόσο, ποτέ κανείς και σε καμία περίπτωση δεν υποχρεώθηκε να επιστρέψει χρήματα που είχε κλέψει: ούτε οι αποκαθηλωμένοι πρόεδροι ούτε οι τόσοι υπουργοί που παραιτούνται λόγω αποδεδειγμένης διαφθοράς ούτε διευθυντές των δημοσίων υπηρεσιών ούτε οι βουλευτές ούτε οι δημόσιοι υπάλληλοι που συλλαμβάνονται να χρηματίζονται υπογείως. Ποτέ κανείς δεν έχει επιστρέψει τίποτα. Δε λέω ότι το έκαναν εκ προθέσεως: απλώς κανείς δεν το σκέφτηκε.
Γενναιόδωρες ψυχές
Στις Ηνωμένες Πολιτείες τα πολιτικά ρουσφέτια εξαγοράζονται νόμιμα και μπορούν να γίνονται ανοιχτά, χωρίς προσποιήσεις και χωρίς τον κίνδυνο των σκανδάλων.
Στην Ουάσιγκτον δουλεύουν περισσότεροι από δέκα χιλιάδες επαγγελματίες των δωροδοκιών, που κύριο μέλημά τους είναι να επηρεάζουν τους νομοθέτες και τους ενοίκους του Λευκού Οίκου. Το Center for Responsive Politics κατέγραψε το, όχι και τόσο ευκαταφρόνητη, ποσό του ενός δισεκατομμυρίου διακοσίων εκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο είχε κατατεθεί νόμιμα μέσα στο 1997 από πολλές επιχειρήσεις και διοικητικούς οργανισμούς: κατά μέσο όρο εκατό εκατομμύρια δολάρια το μήνα. Στην κορυφή της μακριάς λίστας των δωρητών ήταν η American Medical Association, που έχει άμεση σχέση με το εμπόριο της ιδιωτικής υγείας, το Εμπορικό Επιμελητήριο, οι εταιρίες Phillip Morris και General Motors και το Edison Electric Institute.
Στο ποσόν, που χρόνο με το χρόνο αυξάνεται, δε συμπεριλαμβάνονται οι δοσοληψίες που γίνονται κάτω από το τραπέζι. Ο Τζόνι Τσουνγκ, άνθρωπος των συναλλαγών, ομολόγησε ότι είχε κάνει παράνομες δωρεές και εξήγησε το 1998: «Ο Λευκός Οίκος είναι σαν το μετρό: για να μπεις μέσα πρέπει πρώτα να βάλεις χρήματα».

Και δε βάζουν χέρι μόνο στα χρήματα. Καμιά φορά βάζουν χέρι και στις εκλογές. Όπως συνέβη το 1988 στο Μεξικό, όταν αφαίρεσαν την προεδρία από τον υποψήφιο της αριστεράς Κουαουτέμος Κάρδενας, που είχε εκλεγεί στις κάλπες με πλειοψηφία ψήφων. Μερικά χρόνια αργότερα, το 1997, βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος PRI (Partido Revolucionario Institucional, Επαναστατικό Θεσμικό Κόμμα) κατηγόρησαν τον αρχηγό της δεξιάς αντιπολίτευσης, Ντιέγκο Φερνάντες ντε Τσεβάγιος, ότι είχε εισπράξει δεκατέσσερα εκατομμύρια δολάρια για τη συμμετοχή του στην απάτη. Ο Τύπος υπογράμμισε την είδηση, επειδή ανταλλάχθηκαν τόσες γροθιές που η συνεδρίαση της Βουλής μετατράπηκε σε αγώνα πυγμαχίας. Το ζήτημα της δωροδοκίας συζητήθηκε αρκετά˙ ωστόσο κάτι πολύ σοβαρότερο πέρασε στα ψιλά, όπως συμβαίνει συνήθως: αυτή η καταγγελία ήταν μια έμμεση επίσημη ομολογία της νοθείας των εκλογών από τη μεριά των ίδιων των βουλευτών.
Υποδειγματική ζωή / 1
Το Σεπτέμβριο του 1994 ο Ρούμπενς Ρικουπέρο, υπουργός Οικονομικών της Βραζιλίας, βρισκόταν στο στούντιο του τηλεοπτικού καναλιού Globo και περίμενε να ρυθμιστούν τα φώτα και τα μικρόφωνα για να δώσει συνέντευξη. Μιλώντας εμπιστευτικά ο υπουργός ομολόγησε ότι άφηνε να διαρρεύσουν μόνο τα οικονομικά δεδομένα που ήταν υπέρ της κυβέρνησης ενώ, αντίθετα, απέκρυπτε τους αριθμούς που δε τη συνέφεραν:
-Δεν έχω τύψεις –είπε.
Και ανακοίνωσε στο δημοσιογράφο, μεταξύ μας:
-Όταν περάσουν οι εκλογές θα κατεβάσουμε την αστυνομία κατά των απεργών.
Υπήρξε όμως μια εμπλοκή στα ηλεκτρονικά. Και η εμπιστευτική συζήτηση καταγράφηκε από το δορυφόρο και έφτασε στα δορυφορικά κανάλια όλης της Βραζιλίας. Τα λόγια του υπουργού αναμεταδόθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα. Σ’ αυτήν την ιστορική περίπτωση οι Βραζιλιάνοι άκουσαν την αλήθεια: για μία και μόνη φορά, κατά λάθος, άκουσαν την αλήθεια.
Μετά από αυτό ο υπουργός δεν έτρεξε να κρυφτεί στις κορυφές των Ιμαλάϊων ούτε σύρθηκε με τα γόνατα στο δρόμο για το Σαντιάγο ζητώντας συγχώρεση ούτε αυτομαστιγώθηκε στην πλάτη. Ο Ρούμπενς Ρικουπέρο έγινε γενικός γραμματέας της οργάνωσης UNCTAD (United Nations Conference on Trade and Development, Διάσκεψη Εμπορίου και Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών).
Οι μεγάλες λοβιτούρες ανήκουν στην κατηγορία των εκ παραδόσεως αποδεκτών διαστροφών. Ενώ η δημοκρατία χάνει σιγά σιγά την αξία της, επικρατεί η αντίληψη ότι κανείς δεν πετυχαίνει με το σταυρό στο χέρι. Τι ποσοστό Αμερικανών πολιτών πιστεύει σήμερα ότι οι γερουσιαστές τους έχουν υψηλό ηθικό ανάστημα; Μόνον δύο τοις εκατό. Στα τέλη του 1996 η εφημερίδα Página 12 δημοσίευσε στο Μπουένος Άιρες ένα αποκαλυπτικό γκάλοπ: εφτά στους δέκα νέους Αργεντινούς θεωρούν ότι μοναδικός δρόμος προς την επιτυχία είναι ο δρόμος της ανεντιμότητας. Και εννέα στους δέκα ερωτηθέντες, νέοι ή όχι νέοι, παραδέχτηκαν ότι η φοροδιαφυγή και η δωροδοκία των κρατικών λειτουργών και της αστυνομίας είναι μια καθημερινή πρακτική.
Ό,τι στα κατώτερα στρώματα τιμωρείται στα ανώτερα επιβραβεύεται. Η  μικροκλοπή είναι αδίκημα κατά της ιδιοκτησίας, η μεγάλη λοβιτούρα είναι δικαίωμα των ιδιοκτητών. Χωρίς την παραμικρή τύψη οι πολιτικοί ασκούν τα καθήκοντά τους ακολουθώντας τους κανόνες ενός παιχνιδιού όπου η επιτυχία δικαιολογεί όλα τα  μέσα, όσο βρόμικα κι αν είναι: κόλπα με τα κρατικά αποθέματα και τους πολίτες, πλαστογράφηση ισοζυγίων, κατάχρηση κεφαλαίων, άδειασμα των ταμείων, δημιουργία πλασματικών Ανώνυμων Εταιριών, υποτιμολογήσεις, υπερτιμολογήσεις, ανέντιμες επιτροπές.
Υποδειγματική ζωή / 2
Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 όλοι οι νέοι στην Ισπανία ήθελαν να του μοιάσουν. Οι σφυγμομετρήσεις συμφωνούσαν: το αστέρι του οικονομικού κόσμου της Ισπανίας, ο βασιλιάς Μίδας των τραπεζικών συναλλαγών είχε επισκιάσει τον Ελ Σιντ και τον Δον Κιχώτη και είχε γίνει το πρότυπο της νέας γενιάς. Με ένα ακροβατικό άλμα εις ύψος φρόντισε να ανέλθει κοινωνικά˙ από ένα χωριουδάκι της Γαλικίας έφτασε στην κορυφή της εξουσίας και της επιτυχίας. Πάντα χαμογελαστός, πάντα με το μαλλί κολλημένο, έμοιαζε να έχει μόλις βγει από το στεγνοκαθαριστήριο, ανεξάρτητα από το αν διάβαζε ισολογισμούς, αν χόρευε σεβιλιάνικους χορούς ή αν έκανε ιστιοπλοΐα στη Μεσόγειο. Το τραγούδι της μόδας είχε τίτλο Θέλω να γίνω Μάριο Κόντε.
Δέκα χρόνια αργότερα, το 1997, ο εισαγγελέας ζήτησε σαράντα τέσσερα χρόνια φυλακή για τον Μάριο Κόντε, που τελικά δεν ήταν και πολλά για το μεγαλύτερο απατεώνα στην ιστορία της ισπανικής οικονομίας.
*Αυτό το κείμενο αποτελεί απόσπασμα (σελ. 163-171) από το βιβλίο «ΕΝΑΣ ΚΟΣΜΟΣ ΑΝΑΠΟΔΑ»του Εντουάρντο Γκαλεάνο και κυκλοφορεί από τις ‘Εκδόσεις Πιρόγα’ σε μετάφραση της ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΖΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Eduardo Galeano “Patas arriba” 1998



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου