Τρίτη 9 Οκτωβρίου 2012

Η ισπανική «εικονική» πραγματικότητα

Σοφοκλέους 10


Ο κ. Rajoy φαίνεται να εκνευρίζει πολλούς με τις υπεκφυγές του σχετικά με το αναμενόμενο πακέτο διάσωσης, το οποίο τώρα έρχεται με μια υπό όρους υπόσχεση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ότι θα βοηθήσει να μειωθεί το ασφυκτικό κόστος δανεισμού της Ισπανίας.
Η Γαλλία του λέει να πάρει τα χρήματα. Η Γερμανία λέει όχι. Πριν αποφασίσει ο κ. Rajoy θέλει να ξέρει ότι η Γερμανία δεν θα του κάνει τη ζωή δύσκολη καθώς και να γνωρίζει τι τον περιμένει μετά. Τι θα κάνει η ΕΚΤ, και υπό ποιες προϋποθέσεις θα πρέπει να επιβληθεί στην Ισπανία;
Πολλοί αναρωτιούνται αν ο κ. Rajoy έχει οποιαδήποτε στρατηγική για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στις αγορές και στους Ισπανούς. Με ένα έλλειμμα της τάξεως του 9% του ΑΕΠ το προηγούμενο έτος, με το ποσοστό ανεργίας να ξεπερνά το 25% και ένα κίνημα διαμαρτυρίας που δείχνει βίαιες διαθέσεις, μερικοί ανησυχούν ότι η Ισπανία παρασύρεται σε μια ελληνικού τύπου δίνη θανάτου. Άλλοι είναι πεπεισμένοι ότι ο ισπανικός δημόσιος τομέας εξακολουθεί να έχει πολύ λίπος, ότι οι στατιστικές για την ανεργία διογκώνονται και ότι το βασικό κομμάτι της ισπανικής κοινωνίας, η οικογένεια, παραμένει ισχυρή. Παρόλα αυτά, τα προβλήματα του κ. Rajoy γίνονται όλο και χειρότερα, όχι καλύτερα.
Εκτός της οικονομικής κρίσης, θα πρέπει να αντιμετωπίσει τώρα και ένα απροσδόκητο θέμα, αυτή τη φορά συνταγματικό. Η προσπάθεια του κ. Rajoy για συγκράτηση των δαπανών σε εξαιρετικά αυτόνομες περιφέρειες της Ισπανίας, οι οποίες παρέχουν αυτόνομα υπηρεσίες όπως υγεία και εκπαίδευση, έχει αναζωπυρώσει τον εθνικισμό στην Καταλονία, μία από τις πιο χρεωμένες περιοχές της Ισπανίας, και έναν από τους μεγαλύτερους συνεισφέροντες στον ισπανικό προϋπολογισμό. Μια πολυπληθής διαδήλωση υπέρ της ανεξαρτησίας στη Βαρκελώνη τον περασμένο μήνα περιελάμβανε πανό διακηρύσσοντας την Καταλονία ως το επόμενο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο πρόεδρος της περιοχής, Artur Mas, του οποίου το αίτημά του για μια καλύτερη δημοσιονομική συμφωνία δεν ικανοποιήθηκε, έθεσε τον πήχη ψηλά ζητώντας πρόωρες εκλογές στις 25 Νοεμβρίου και απειλώντας με δημοψήφισμα για το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση.

Έτσι, ο μυστηριώδης κ. Rajoy πρέπει να επιδιώξει να αποτρέψει δύο μέτωπα κινδύνων: τη διάλυση της ζώνης του ευρώ στα βράχια της Ισπανίας, και τη διάλυση της ίδιας της Ισπανίας. Ο πρώην γραμματέας του κτηματολογίου και πρώην υπουργός, κ. Rajoy νικήθηκε το 2004 και το 2008 από τον ηγέτη των σοσιαλιστών, José Luis Rodríguez Zapatero, αλλά ήρθε στην εξουσία με μια τεράστια πλειοψηφία για το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα του στις εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου. Ο κ. Zapatero καιρό ζούσε στην άρνηση σχετικά με το σκάσιμο της τεράστιας φούσκας των ακινήτων στην Ισπανία. Ωστόσο, ο κ. Rajoy δεν έσπευσε μεμιάς να αποκαταστήσει τη ζημιά. Αντιθέτως περίμενε μέχρι το τέλος της προθεσμίας για να ονομάσει το υπουργικό του συμβούλιο, με ένα δύσκαμπτο δικέφαλο οικονομικό επιτελείο. Προβλημάτισε τους άλλους ηγέτες στην πρώτη του ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής το Μάρτη απροσδόκητα ανακοινώνοντας ότι θα χάσει τους στόχους για το έλλειμμα (αν και τελικά χαλάρωσαν οι όροι αργότερα). Και κωλυσυεργούσε μέχρι τον Απρίλιο πριν συντάξει τον πρώτο του προϋπολογισμό.
Ένας λόγος για την κακή αυτή αρχή είναι ότι ο κ. Rajoy έχει καθυστερήσει τα άσχημα νέα με την ελπίδα να καταφέρει την estocada, την χαριστική βολή του σπαθιού του ταυρομάχου, στους Σοσιαλιστές στις περιφερειακές εκλογές στην καρδιά της κρίσιμης Ανδαλουσίας. Τον περασμένο μήνα ήρθε, επιτέλους, υποτίθεται η δική του στιγμή: με τη βοήθεια εξωτερικών συμβούλων η Ισπανία ανακοίνωσε ότι οι τράπεζες χρειάζονται περίπου € 40 δισεκατομμύρια δημοσίου χρήματος (αρκετά κάτω από το € 100 δισεκατομμύρια που ήδη προσφέρονται από τη ζώνη του ευρώ ), έφτιαξε ένα σχέδιο για την εξυγίανση του τομέα, κατάρτισε έναν προϋπολογισμό για να μειωθεί το έλλειμμα στο 4,5% του ΑΕΠ τον επόμενο χρόνο και ξεκίνησε ένα νέο γύρο διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Ωστόσο, ορισμένοι αναλυτές εξακολουθούν να διερωτώνται αν τα στρες-τεστ των τραπεζών ήταν αρκετά αγχωτικά για αυτές. Και υπήρχε δυσπιστία για τον προϋπολογισμό της κυβέρνησης που βασίζεται σε μια ύφεση της τάξεως του μόλις 0,5% το επόμενο έτος. Οι περισσότεροι ανεξάρτητοι αναλυτές προβλέπουν μια πτώση δύο ή τρεις φορές μεγαλύτερη.
Παίζει ο κ. Rajoy πάλι τοπικά πολιτικά παιχνίδια πριν από τις εκλογές αυτού του μήνα στη γενέτειρά του στη Γαλικία, ή ασχολείται με τη διάσωση; Μάλλον όχι για το πρώτο ενδεχόμενο, λένε ανώτεροι αξιωματούχοι: δεν υπάρχουν πια μυστικά όσον αφορά τις τράπεζες, και η αισιοδοξία στηρίζεται στην προβλεπόμενη επιτυχία των πρόσφατων μεταρρυθμίσεων (π.χ., για να καταστεί η αγορά εργασίας πιο ευέλικτη) και πλήθος πρόσθετων μέτρων που πρέπει να ληφθούν μέσα στο επόμενο έτος.
Οι έλεγχοι του προϋπολογισμού τώρα περνάνε από τις Βρυξέλλες στη Μαδρίτη και στη Βαρκελώνη αλλά δεν έχουν μέχρι στιγμής δημιουργήσει δυσαρέσκεια γύρω από την ευρωπαϊκή ιδέα. Για την Ισπανία, η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση υπήρξε αναπόσπαστο μέρος της δημοκρατικής μετάβασης μετά τη δικτατορία του στρατηγού Φράνκο. Για τους καταλανούς εθνικιστές, η Ευρώπη προσφέρει την ελπίδα για έναν ανώδυνο διαχωρισμό από την Ισπανία. Ο κ. Mas είπε στους οπαδούς να ψηφίσουν χωρίς φόβο. Κανείς δεν θα μπορούσε να «χρησιμοποιήσει όπλα» για να τους σταματήσει.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου